نمونه اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس

اگر در معامله ای به خاطر فریب و نیرنگ (که در زبان حقوقی به آن «تدلیس» می گویند) دچار مشکل شده اید و قصد دارید آن را فسخ کنید، باید بدانید که اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس، اولین گام قانونی و رسمی شماست. این اظهارنامه به شما کمک می کند تا اراده خودتان را برای فسخ معامله، به صورت رسمی به طرف مقابل اعلام کنید. با این کار، هم یک سند رسمی دارید و هم به طرف مقابل اخطار می دهید که باید برای حل مشکل و برگرداندن وضعیت به حالت قبل از معامله اقدام کند.

تاحالا شده بعد از یک خرید و فروش، حس کنید سرتون کلاه رفته؟ مثلاً ماشینی رو به عنوان بی رنگ خریدین، بعد معلوم شده نصفش رنگیه؟ یا ملکی رو گرفتید که فروشنده عیوب اساسی ش رو ازتون پنهان کرده بود؟ خب، این جور مواقع که یکی با فریب و نیرنگ شما رو مجاب به معامله کرده، شما حق دارید اون معامله رو فسخ کنید. اما این فسخ کردن همین طوری لسانی نیست، نیاز به یک مسیر قانونی داره که اولین قدمش «نمونه اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس» هست. این اظهارنامه در واقع، یه نامه رسمی به طرف مقابلتون هست که میگید: «آقا/خانم، من فریب خوردم و این معامله رو قبول ندارم و فسخش می کنم.» خیلی مهمه که این نامه درست و حسابی تنظیم بشه و همه جزئیات توش آورده بشه تا بتونید حقتون رو پیگیری کنید.

در این مقاله قراره با هم سفری به دنیای مفهوم تدلیس، شرایط حقوقی اون و مهم تر از همه، نحوه تنظیم یک نمونه اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس داشته باشیم. خیالتون راحت، قرار نیست اصطلاحات پیچیده حقوقی سردرگمتون کنه؛ همه چیز رو به زبان ساده و کاربردی براتون توضیح میدم تا بتونید با آگاهی کامل، اولین گام رو برای احقاق حقتون بردارید.

تدلیس چیست؟ فریب و نیرنگ در دنیای معاملات

اول از همه بیایید ببینیم اصلاً این «تدلیس» که اینقدر اسمش رو می شنویم، یعنی چی؟ کلمه تدلیس از ریشه دلس به معنای پنهان کردن یا تیره کردن میاد. تو قانون مدنی ما، تدلیس یعنی انجام دادن کارهایی که باعث فریب خوردن یکی از طرفین معامله بشه و اون رو به خرید یا فروش چیزی که واقعیتش رو نمی دونسته، ترغیب کنه. هدف اصلی تدلیس کننده، اینه که با نشون دادن یک چیز بهتر از اونچه واقعاً هست یا پنهان کردن عیوب اساسی، طرف مقابل رو گول بزنه تا معامله انجام بشه.

ماده 438 قانون مدنی به زبان ساده: فریب یعنی چی؟

ماده 438 قانون مدنی ما خیلی شفاف میگه: «تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود.» یعنی هر کاری که باعث بشه شما فکر کنید دارید یه چیزی رو می خرید یا می فروشید که در واقعیت اون نیست، یا مثلاً ویژگی هایی داره که نداره، تدلیس حساب میشه. نکته مهمش اینه که باید یک عملیاتی اتفاق افتاده باشه، صرف اینکه کسی یک واقعیت رو بهتون نگفته، همیشه تدلیس محسوب نمیشه. مثلاً اگه فروشنده بهتون نگفته باشه که ماشینی که می خرید، مدل پایین تر از چیزیه که شما فکر می کنید، این خودش به تنهایی تدلیس نیست، مگر اینکه خودش عمداً اون رو مدل بالاتر نشون داده باشه.

اما اگر فروشنده برای اینکه ماشین مدل 95 رو به جای 98 به شما بفروشه، سندش رو دستکاری کرده باشه یا با حرف و عملش جوری وانمود کنه که این ماشین واقعاً مدل بالاتره، اینجا تدلیس اتفاق افتاده. چون اون یک عملیات فریب آمیز انجام داده.

تدلیس با غبن و عیب چه فرقی داره؟

خیلی وقت ها مردم تدلیس رو با دو مفهوم دیگه حقوقی یعنی «غبن» و «عیب» اشتباه می گیرن. بریم ببینیم فرقشون چیه:

• خیار غبن (ضرر فاحش): این یکی زمانی پیش میاد که شما تو معامله ای به شدت ضرر کنید، یعنی قیمتی که دادید یا گرفتید، خیلی بیشتر یا کمتر از قیمت واقعیش باشه و این تفاوت به قدری زیاد باشه که از دید عرف قابل چشم پوشی نباشه. مثلاً یه موبایل رو می خرید 10 میلیون، در حالی که قیمتش 2 میلیونه. اینجا شما مغبون شدید. تو غبن، لزومی به فریب عمدی نیست، ممکنه هر دو طرف از قیمت واقعی بی خبر باشن.
• خیار عیب (وجود عیب پنهان): این خیار هم وقتی ایجاد میشه که کالایی که خریدید، یه عیب پنهان داشته باشه که موقع معامله نمی شد فهمید و بعد از معامله مشخص میشه. مثلاً یه یخچال می خرید و بعد از چند روز می فهمید موتورش مشکل داره. اینجا هم لزوماً فروشنده قصد فریب نداشته، شاید خودش هم نمی دونسته.

اما در تدلیس، حتماً پای یک «فریب عمدی و آگاهانه» وسطه. یعنی طرف مقابل با آگاهی کامل، کاری انجام داده یا حرفی زده که شما رو گول بزنه و باعث بشه معامله ای رو انجام بدید که اگر حقیقت رو می دونستید، هرگز انجامش نمی دادید.

چند مثال از تدلیس که شاید به سر شما هم آمده باشد!

برای اینکه مفهوم تدلیس براتون ملموس تر بشه، بیایید چند تا مثال بزنیم که تو زندگی روزمره زیاد اتفاق میفته:

• معامله خودرو:
  • دستکاری کیلومترشمار ماشین و نشون دادن کارکرد کمتر از واقعیت.
  • پوشاندن عیوب اساسی بدنه ماشین (مثل رنگ شدگی یا تصادفات شدید) با بتونه یا نقاشی ماهرانه و ادعای بی رنگ بودن.
  • ارائه کارشناسی جعلی از وضعیت فنی یا بدنه خودرو.
  • معرفی خودرو به عنوان مدل بالاتر یا با آپشن های بیشتر از آنچه واقعاً هست.
• معامله ملک:
  • پنهان کردن نقص های اساسی ساختمانی مثل نم زدگی، مشکلات سازه ای، ترک های عمیق یا مشکلات سیم کشی.
  • اعلام متراژ غیرواقعی ملک یا زمین.
  • نشان دادن تصاویر جعلی یا مربوط به ملک های دیگر برای جذب خریدار.
  • ادعاهای دروغین در مورد امکانات یا مجوزهای خاص ملک (مثلاً ادعای مسکونی بودن ملک تجاری).
• معامله کالا:
  • فروختن کالای تقلبی به جای کالای اصلی و برند.
  • ارائه اطلاعات دروغین درباره کیفیت، منشأ یا تاریخ تولید یک محصول.
  • پنهان کردن تاریخ انقضا یا خراب بودن بخشی از کالا.
• معاملات خدماتی:
  • ادعاهای دروغین پیمانکار در مورد سابقه کاری، مهارت یا توانایی تیمش در انجام پروژه.
  • وعده های بی اساس در مورد سرعت یا کیفیت ارائه خدمات.
  • ارائه رزومه های جعلی یا مدارک ساختگی برای جلب اعتماد مشتری.

اینها فقط چند نمونه رایج از تدلیس هستن. هر عملی که عمداً و به قصد فریب، شما رو به معامله ای ترغیب کنه که اگه حقیقت رو می دونستید انجام نمی دادید، می تونه مصداق تدلیس باشه و به شما حق فسخ بده.

شرایطی که حق فسخ به دلیل تدلیس براتون ایجاد میشه

حالا که فهمیدیم تدلیس چیه و چه فرقی با مفاهیم مشابه داره، باید سراغ شرایطی بریم که اگه این اتفاقات افتاد، شما بتونید معامله رو به خاطر تدلیس فسخ کنید. قانون مدنی ما اینجا هم خیلی واضح صحبت کرده و شرایط خاصی رو برای «خیار تدلیس» (یعنی حق فسخ به دلیل تدلیس) مشخص کرده.

فوریت خیار: وقتی فهمیدی، سریع اقدام کن!

یکی از مهم ترین نکات درباره خیار تدلیس، فوری بودن اونه. ماده 439 قانون مدنی میگه: «در صورت تدلیس مشتری حق فسخ معامله را فوراً دارد.» این «فوری» بودن یعنی چی؟ یعنی به محض اینکه متوجه شدید سرتون کلاه رفته و تدلیس اتفاق افتاده، باید بدون هیچ تأخیر بی موردی، اراده تون رو برای فسخ اعلام کنید. اگه این کار رو نکنید و مدت زیادی صبر کنید، ممکنه دادگاه حق فسخ شما رو ساقط شده بدونه.

حالا این «فوری» دقیقاً چقدره؟ زمان مشخصی برایش تو قانون نیومده، ولی عرف و رویه قضایی نشون میده که باید در کوتاه ترین زمان ممکن اقدام کنید. اگه ثابت کنید که تو این مدت مثلاً دنبال مدارک بودید یا مجبور بودید کارشناس بیارید و وقت گرفته، ممکنه توجیه بشه، ولی به هیچ وجه این حق رو به تأخیر نندازید.

تدلیس باید قبل یا همزمان با معامله باشه، نه بعدش!

ماده 440 قانون مدنی میگه: «اگر بعد از معامله طرفین بر کشف تدلیس اقرار کنند، یا از قرائن و امارات قضایی تدلیس معلوم شود، مشتری حق فسخ دارد.» ولی اینجا یه نکته کلیدی وجود داره: عملیات فریب آمیز باید «قبل» از انجام معامله یا «همزمان» با اون رخ داده باشه. اگه بعد از اینکه معامله تموم شد، طرف مقابل کاری کنه که شما فکر کنید فریب خورده اید، دیگه تدلیس محسوب نمیشه. چون تصمیم شما برای انجام معامله بر اساس فریب او نبوده.

این یعنی فریب باید نقش اصلی رو تو تصمیم شما برای انجام اون معامله بازی کرده باشه. اگه شما از واقعیت ماجرا باخبر بودید ولی باز هم معامله رو انجام دادید، دیگه نمی تونید ادعای تدلیس کنید.

ارکان اصلی تدلیس: اینا رو یادت نره!

برای اینکه بتونید تو دادگاه ثابت کنید که تدلیس اتفاق افتاده و حق فسخ دارید، باید چهار رکن اصلی زیر رو اثبات کنید:

وجود عملیات فریب آمیز

صرف اینکه طرف مقابل بعضی حقایق رو به شما نگفته، کافی نیست. باید یک کاری انجام داده باشه، یک عملیاتی صورت گرفته باشه که شما رو گول بزنه. مثلاً رنگ کردن ماشین برای پوشاندن تصادف، دستکاری سند، یا حرف های دروغ و اغراق آمیز برای نشون دادن یک ویژگی خاص. سکوت محض یا نگفتن یک واقعیت، به خودی خود تدلیس محسوب نمیشه، مگر اینکه شرایط خاصی داشته باشه که نشون بده اون سکوت هم به قصد فریب بوده.

تقدیم فریب بر عقد

این رکن یعنی عملیات فریب باید «قبل از انعقاد قرارداد» یا «همزمان با انعقاد قرارداد» صورت گرفته باشه. تأکید می کنم که فریب باید تو زمان تصمیم گیری شما برای معامله وجود داشته باشه. اگه بعد از امضای قرارداد، مثلاً فروشنده بخواد با حرفی، چیزی رو از شما پنهان کنه، دیگه تدلیس نیست، چون معامله شما قبلاً انجام شده بود.

تأثیر فریب در رغبت متعامل

اینجا قلب تدلیسه! یعنی شما باید ثابت کنید که اگر از اون فریب مطلع بودید، هرگز اون معامله رو انجام نمی دادید. این فریب باید اونقدر مؤثر بوده باشه که تصمیم شما رو برای معامله عوض کرده باشه. اگه فریب کوچیک و بی اهمیتی باشه که تأثیری تو تصمیم شما نداشته، نمی تونید ادعای فسخ به دلیل تدلیس رو مطرح کنید.

جهل فریب خورده

شما به عنوان کسی که ادعای تدلیس دارید، باید ثابت کنید که موقع معامله از اون فریب و واقعیت ماجرا بی خبر بودید. اگه می دونستید و باز هم معامله رو انجام دادید، دیگه نمی تونید از حق فسخ تدلیس استفاده کنید. این رکن هم به صورت ضمنی وجود داره و باید تو ذهنتون باشه.

یادتون باشه که اثبات همه این ارکان تو دادگاه کار ساده ای نیست و نیاز به مدارک و مستندات کافی داره. به همین دلیل، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص تو این زمینه خیلی حیاتیه.

چرا تنظیم اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس یک گام ضروری است؟

شاید بپرسید خب، وقتی فهمیدم فریب خوردم، چرا مستقیم نرم دادگاه؟ چرا باید قبلش اظهارنامه بفرستم؟ راستش رو بخواهید، ارسال اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس، فقط یک تشریفات نیست، بلکه یک حرکت حقوقی هوشمندانه و کاملاً ضروریه که چند تا فایده مهم داره:

• اعلام رسمی و قانونی: اظهارنامه، اراده شما برای فسخ معامله رو به صورت کاملاً رسمی و از طریق مراجع قانونی (دفاتر خدمات الکترونیک قضایی) به اطلاع طرف مقابل میرسونه. اینجوری دیگه طرف مقابل نمیتونه ادعا کنه که از تصمیم شما برای فسخ بی خبر بوده.
• مستندسازی و ایجاد سابقه: وقتی اظهارنامه رو می فرستید، یک سابقه رسمی از اعلام فسخ شما ثبت میشه. این خودش یک مدرک کتبی و محکم برای ارائه به دادگاه در مراحل بعدی دعواست. دادگاه به این اظهارنامه به عنوان یک دلیل نگاه می کنه.
• اخطار و فرصت برای حل و فصل مسالمت آمیز: گاهی اوقات، با دریافت اظهارنامه، طرف مقابل متوجه جدی بودن شما میشه و ممکنه قبل از اینکه کار به دادگاه و هزینه های اون بکشه، حاضر به همکاری و حل و فصل مسالمت آمیز موضوع بشه. اینجوری هم برای شما و هم برای اون، دردسر کمتری پیش میاد.
• ثبت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: امروزه همه اظهارنامه ها باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارسال بشن. این فرآیند، اعتبار قانونی اظهارنامه شما رو چند برابر می کنه و تضمین میکنه که به صورت رسمی ابلاغ شده.

خلاصه که ارسال اظهارنامه، مثل این می مونه که شما دارید یک کارت زرد به طرف مقابل نشون می دید و میگید: «ببین، من از حقم نمی گذرم و این اولین قدم رسمی منه. اگه همکاری نکنی، کارت قرمز هم در کاره!»

نمونه کامل و کاربردی اظهارنامه فسخ معامله به دلیل تدلیس (مخصوص شما!)

رسیدیم به مهم ترین بخش ماجرا! حالا که اهمیت اظهارنامه رو فهمیدید و می دونید چرا باید بفرستیدش، وقتشه که یک نمونه کامل و قابل استفاده رو با هم ببینیم. این الگو رو می تونید با اطلاعات خودتون تکمیل کنید. یادتون باشه که این فقط یک الگوئه و هر پرونده ای جزئیات خاص خودش رو داره، پس حتماً بعد از پر کردنش با یک وکیل مشورت کنید تا از صحت و کامل بودن اون مطمئن بشید.

سربرگ اظهارنامه	توضیحات
بسمه تعالی
اظهارنامه
شماره اظهارنامه:	(توسط دفتر خدمات قضایی پر می شود)
تاریخ ثبت:	(توسط دفتر خدمات قضایی پر می شود)
مرجع قضایی:	(دادگاه عمومی محل انعقاد قرارداد یا محل اقامت مخاطب)

مشخصات اظهارکننده (فریب خورده)
نام و نام خانوادگی:	[مثال: علی احمدی]
نام پدر:	[مثال: محمد]
کد ملی:	[مثال: 1234567890]
آدرس کامل:	[مثال: استان تهران، شهر تهران، خیابان ولیعصر، کوچه لاله، پلاک 5، واحد 3]
شماره تماس:	[مثال: 09123456789]

مشخصات مخاطب (طرف فریب دهنده)
نام و نام خانوادگی:	[مثال: رضا کریمی]
نام پدر:	[مثال: حسین]
کد ملی (در صورت اطلاع):	[مثال: 0987654321]
آدرس کامل:	[مثال: استان تهران، شهر تهران، خیابان انقلاب، کوچه رز، پلاک 10، واحد 7]

موضوع اظهارنامه: اعلام فسخ معامله [نوع معامله، مثال: بیع یک دستگاه خودروی سواری / یک قطعه ملک مسکونی / یک محموله کالای خاص] مورخ [تاریخ دقیق معامله] به دلیل تدلیس و درخواست استرداد ثمن و / یا مثمن معامله.

خلاصه اظهارات (متن اصلی):

احتراماً به استحضار می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده]، اظهارکننده این اظهارنامه، و جنابعالی [نام و نام خانوادگی مخاطب]، مخاطب محترم این اظهارنامه، در تاریخ [تاریخ دقیق انعقاد قرارداد، مثلاً 1402/05/10] یک فقره قرارداد [نوع قرارداد، مثال: مبایعه نامه / بیع نامه / قرارداد فروش] در خصوص [شرح دقیق مورد معامله با جزئیات کامل و شناسایی دقیق آن، مثال: یک دستگاه خودروی سواری پراید مدل ۱۳۹۸ به شماره شاسی […] و شماره موتور […] و شماره پلاک ایران 11-123ب45 / یک قطعه ملک مسکونی به مساحت 120 متر مربع واقع در [آدرس کامل ملک] با پلاک ثبتی […] و سند مالکیت به شماره […] ] به مبلغ [مبلغ کل ثمن معامله] ریال منعقد نمودیم.

متأسفانه، پس از انجام معامله و [شرح چگونگی کشف تدلیس، مثلاً: مراجعه به کارشناس رسمی دادگستری / بررسی دقیق اسناد و مدارک / مشاهده عیب پنهان و اساسی / دریافت گزارش خلاف واقع / بررسی سوابق قبلی]، اینجانب مطلع گردیدم که جنابعالی با انجام عملیات فریب آمیز، موجبات فریب اینجانب را در انجام این معامله فراهم آورده اید. عملیات فریب آمیز مذکور شامل [شرح دقیق و کامل عملیات فریب آمیز، مثال: پنهان کاری عیب اساسی و تصادف شدید خودرو از سه ناحیه و ادعای بی رنگ بودن آن / دستکاری کیلومترشمار خودرو و نمایش کارکردی بسیار کمتر از واقعیت / ارائه سند کارشناسی جعلی مبنی بر سلامت کامل خودرو / پنهان کاری نم زدگی شدید و مشکلات سازه ای در ملک و عدم اطلاع رسانی صحیح به اینجانب / ارائه اطلاعات دروغین در خصوص مشخصات فنی یا تاریخ تولید کالای مورد معامله] بوده که این اقدام جنابعالی از مصادیق بارز تدلیس و فریب در معامله محسوب می گردد.

از آنجایی که در صورت اطلاع از حقیقت و عملیات فریب آمیز جنابعالی، هرگز به انعقاد معامله فوق الذکر رضایت نمی دادم و این فریب به صورت مستقیم در تصمیم گیری و رغبت اینجانب به انجام معامله تأثیرگذار بوده است، لذا اینجانب با استناد به مواد 438، 439 و 440 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، ضمن اعلام قطعی و صریح فسخ معامله فوق الذکر، به جنابعالی اخطار می نمایم تا ظرف مدت [مثال: ده (10) روز کاری] از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به استرداد کامل ثمن معامله به مبلغ [مبلغ کل ثمن معامله] ریال به اینجانب و تحویل [مثال: خودرو / ملک / کالا] به صورت سالم و بدون هیچ عیب و نقص جدیدی به محلی که متعاقباً اعلام خواهد شد، اقدام فرمایید.

بدیهی است در صورت انقضای مدت یاد شده و عدم تمکین جنابعالی به مفاد این اظهارنامه و عدم استرداد ثمن معامله و / یا عدم استرداد مورد معامله، اینجانب ناگزیر به مراجعه به مراجع قضایی ذی صلاح جهت اقامه دعوای تأیید فسخ معامله و مطالبه کلیه خسارات وارده، از جمله خسارات تأخیر تأدیه ثمن معامله، هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت اخذ وکیل) و سایر خسارات قانونی خواهم بود و مسئولیت کلیه عواقب قانونی آن بر عهده جنابعالی می باشد.

با احترام فراوان

امضاء اظهارکننده:

[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]

مدارک پیوست (در صورت وجود):

• کپی [قرارداد/مبایعه نامه] مورخ [تاریخ دقیق معامله]
• [مثال: گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در خصوص وضعیت خودرو/ملک]
• [مثال: کپی پیامک ها/مکاتبات/ایمیل ها/چت های واتس اپ یا تلگرام که حاوی اظهارات دروغ یا پنهان کاری مخاطب است]
• [مثال: کپی فیش های واریزی ثمن معامله به حساب مخاطب]
• [هرگونه دلیل و مدرک دیگری که عملیات فریب آمیز مخاطب را اثبات کند]

چه مدارکی لازمه تا ثابت کنی فریب خوردی؟

همونطور که گفتیم، اثبات تدلیس کار ساده ای نیست و نیاز به مدارک محکم و مستند داره. هرچی مدارکتون کامل تر باشه، شانس موفقیتتون تو دادگاه بیشتره. اینها مهم ترین مدارکی هستن که معمولاً برای اثبات تدلیس بهشون نیاز پیدا می کنید:

• قرارداد یا مبایعه نامه: این سند اصلی معامله شماست و باید حتماً اصل و کپی اون رو داشته باشید.
• گزارش کارشناسی رسمی دادگستری: تو خیلی از پرونده های تدلیس (مخصوصاً تو معاملات خودرو و ملک)، نظر کارشناس متخصص، حرف اول رو میزنه. اگه مثلاً ماشینی خریدید که کیلومترش دستکاری شده، گزارش کارشناس خودرو که این موضوع رو تأیید کنه، یه مدرک خیلی قویه. همینطور برای مشکلات ساختاری ملک یا کیفیت کالا.
• شهادت شهود: اگه کسی شاهد فریب کاری طرف مقابل بوده، شهادت اون شخص تو دادگاه میتونه خیلی کمک کننده باشه.
• اسناد و مکاتبات: هر ایمیل، پیامک، چت تو شبکه های اجتماعی (مثل واتس اپ یا تلگرام) یا حتی دست نوشته ای که نشون بده طرف مقابل حرف دروغی زده یا چیزی رو ازتون پنهان کرده، می تونه مدرک باشه.
• تصاویر و فیلم: اگه از وضعیت قبل و بعد از معامله، یا از اون فریب کاری (مثلاً از دستکاری کیلومتر یا از عیب پنهان ملک) عکس یا فیلمی دارید، اونا هم خیلی ارزشمند هستن.
• فیش های بانکی واریز ثمن: برای اثبات اینکه شما مبلغ معامله رو پرداخت کردید.
• هرگونه دلیل و مدرک دیگری: هر چیزی که بتونه عملیات فریب آمیز رو ثابت کنه و نشون بده شما از حقیقت بی خبر بودید.

جمع آوری دقیق این مدارک و ارائه منظم اونها به دادگاه، بخش مهمی از موفقیت پرونده شما رو تشکیل میده.

بعد از ارسال اظهارنامه، قدم بعدی چیه؟ مسیر دادگاه!

خب، اظهارنامه رو فرستادید و حالا منتظرید ببینید چی میشه. معمولاً دو حالت پیش میاد:

پاسخ یا عدم پاسخ مخاطب: سناریوهای مختلف

ممکنه طرف مقابل بعد از دریافت اظهارنامه:

• قبول کنه و با شما کنار بیاد: که این بهترین حالت ممکنه. طرف مقابل حاضر میشه پول شما رو برگردونه و معامله رو فسخ کنه.
• پاسخ بده ولی قبول نکنه: ممکنه اون هم از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یک پاسخ برای شما بفرسته و ادعای شما رو رد کنه.
• اصلاً هیچ پاسخی نده: این هم یک سناریوی رایجه و معمولاً به این معنیه که حاضر به همکاری نیست.

در صورت عدم تمکین: تنظیم و ثبت دادخواست تایید فسخ معامله به دلیل تدلیس

اگر بعد از ارسال اظهارنامه و گذشت مهلتی که تعیین کرده بودید، طرف مقابل به درخواست شما عمل نکرد و از برگرداندن پول یا مورد معامله سر باز زد، چاره ای جز رفتن به دادگاه ندارید. گام بعدی اینه که باید دادخواست «تایید فسخ معامله به دلیل تدلیس» رو تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صالح تقدیم کنید.

تو این دادخواست، شما از دادگاه می خواهید که فسخ معامله ای که به دلیل تدلیس خودتون اعلام کردید رو تأیید کنه. این دادخواست باید حاوی جزئیات کامل معامله، شرح تدلیس، استناد به مواد قانونی مرتبط (438 تا 440 قانون مدنی) و همینطور اظهارنامه ای که قبلاً فرستادید باشه.

سیر پرونده در دادگاه: از رسیدگی تا صدور حکم

بعد از ثبت دادخواست، پرونده شما وارد روند دادرسی میشه:

• رسیدگی اولیه: دادگاه جلساتی رو برای بررسی مدارک و شنیدن دفاعیات طرفین برگزار می کنه.
• ارجاع به کارشناسی مجدد: اگه موضوع تخصصی باشه (مثل ارزیابی خودرو یا ملک)، دادگاه ممکنه پرونده رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع بده تا نظر کارشناسی بده.
• صدور حکم: اگه دادگاه تشخیص بده که تدلیس اتفاق افتاده و شما حق فسخ داشتید، حکم به تأیید فسخ معامله میده. این حکم معمولاً شامل استرداد ثمن معامله (پول شما) و جبران خسارات وارده هم هست.

مراحل اجرای حکم: بازپس گیری حقوق شما

بعد از اینکه حکم قطعی صادر شد، اگه طرف مقابل باز هم به حکم دادگاه عمل نکنه، شما می تونید از طریق اجرای احکام دادگستری برای بازپس گیری حقتون اقدام کنید. این مراحل شامل توقیف اموال، حساب های بانکی یا سایر دارایی های طرف مقابل برای پرداخت مبلغی که دادگاه به نفع شما حکم داده، میشه.

امکان تجدیدنظرخواهی: فرصت اعتراض

فراموش نکنید که هم شما و هم طرف مقابل، حق تجدیدنظرخواهی نسبت به رأی اولیه دادگاه رو دارید. یعنی اگه از حکم راضی نبودید، می تونید به دادگاه تجدیدنظر استان مراجعه کنید.

فسخ به خاطر تدلیس با درخواست کاهش قیمت فرق داره!

اینجا یه نکته خیلی مهم و حیاتی وجود داره که باید حواستون بهش باشه. ماده 439 قانون مدنی ما تو بحث تدلیس یک چیز رو خیلی واضح میگه: «در صورت تدلیس مشتری حق فسخ معامله را فوراً دارد.» یعنی چی؟ یعنی وقتی تدلیس اتفاق می افته و شما فریب می خورید، فقط و فقط حق دارید معامله رو فسخ کنید. شما نمی تونید از دادگاه بخواهید که به جای فسخ کل معامله، فقط قیمت رو کم کنه یا مبلغی رو به عنوان تخفیف بهتون برگردونه.

شاید بپرسید چرا؟ دلیلش خیلی ساده ست: تو تدلیس، اراده شما از همون اول بر انجام معامله با اون شرایط نبوده. شما به خاطر فریب طرف مقابل، وارد معامله ای شدید که اگه حقیقت رو می دونستید، هرگز انجامش نمی دادید. پس منطقی نیست که الان بخواید با همون شرایط، ولی با قیمت کمتر، به معامله ادامه بدید. شما اصلاً اون معامله رو نمی خواستید.

این با خیار عیب فرق می کنه. تو خیار عیب، اگه کالایی عیب داشته باشه، شما هم می تونید فسخ کنید و هم می تونید ارش (یعنی تفاوت قیمت کالای سالم و معیوب) رو مطالبه کنید و معامله رو نگه دارید. اما تو تدلیس، این گزینه وجود نداره و تنها راهکار قانونی، فسخ کامل معامله و برگرداندن همه چیز به حالت قبل از معامله ست.

نقش وکیل متخصص: عصای دست شما در این مسیر دشوار

مطمئناً الان با خوندن همه این توضیحات، متوجه شدید که پرونده های تدلیس و فسخ قرارداد چقدر پیچیده و پر از نکات حقوقی ریز هستن. از جمع آوری مدارک و مستندات گرفته تا تنظیم صحیح اظهارنامه و دادخواست و دفاع تو دادگاه، همه و همه نیاز به دانش و تجربه حقوقی دارن. اینجا جاییه که نقش وکیل متخصص، مثل یک عصای دست محکم، خودش رو نشون میده:

• مشاوره تخصصی و ارزیابی پرونده: یک وکیل باتجربه، با بررسی دقیق شرایط پرونده شما، میتونه تشخیص بده که آیا واقعاً تدلیس اتفاق افتاده یا نه، و بهترین راهکار قانونی چیه.
• تنظیم دقیق اظهارنامه و دادخواست: وکیل میدونه که چطور یک اظهارنامه یا دادخواست رو از نظر شکلی و ماهوی (یعنی هم از نظر نگارش و هم از نظر محتوا) به بهترین نحو تنظیم کنه تا هیچ ایراد قانونی بهش وارد نشه.
• جمع آوری و ارائه مستندات: وکیل به شما کمک می کنه تا تمام مدارک لازم رو جمع آوری کنید و به شکل منظم و قانع کننده ای به دادگاه ارائه بدید. حتی میتونه در کشف مدارکی که شاید خودتون از وجودشون بی خبر باشید، کمک کنه.
• دفاع مؤثر در دادگاه: تو جلسات دادگاه، وکیل میتونه به بهترین شکل از حقوق شما دفاع کنه، به سؤالات قاضی پاسخ بده و استدلال های حقوقی لازم رو مطرح کنه. این یعنی شانس موفقیت شما تو دادگاه به شکل چشمگیری بالا میره.
• افزایش شانس موفقیت و صرفه جویی در زمان و هزینه: با کمک یک وکیل، احتمال اینکه پرونده شما به نتیجه مطلوب برسه، خیلی بیشتر میشه. از طرفی، چون وکیل با رویه قضایی آشناست، میتونه روند پرونده رو تسریع کنه و از اشتباهاتی که ممکنه باعث اتلاف وقت و هزینه شما بشن، جلوگیری کنه.

پس اگه تو معامله ای احساس می کنید فریب خوردید، هیچ وقت تنها و بدون مشورت با یک وکیل متخصص اقدام نکنید. این سرمایه گذاری کوچیک، میتونه شما رو از ضررهای مالی و روانی بزرگ نجات بده.

در نهایت، یادتون نره که در دنیای معاملات پر پیچ و خم امروز، آگاهی از حقوق خودتون و اقدام به موقع و صحیح، تنها راه برای محافظت از منافعتون هست. امیدوارم این مقاله به شما کمک کرده باشه تا با مفهوم تدلیس و نحوه مقابله قانونی با اون، بهتر آشنا بشید.