نحوه نوشتن سفته جهت ضمانت

سفته یک سند تجاری معتبره که وقتی پای ضمانت به میون میاد، خیلی به کارمون میاد؛ چه برای استخدام و تضمین کار، چه برای گرفتن وام و تعهدات قراردادی. نحوه نوشتن سفته جهت ضمانت اهمیت فوق العاده ای داره و کوچک ترین اشتباه یا بی دقتی می تونه دردسرهای حقوقی بزرگی براتون درست کنه و کلی پشیمانی به بار بیاره. پس بیایید با هم یاد بگیریم چطور این سند مهم رو درست و حسابی پر کنیم که خیالمون از هر جهت راحت باشه.

توی این مقاله قراره گام به گام بریم جلو و ریزه کاری های پر کردن سفته ضمانت رو با هم یاد بگیریم. از اینکه هر قسمت سفته رو چطور باید پر کرد تا نکته های حقوقی ریز و درشتی که شاید کمتر کسی بهتون بگه، همه وهمه رو اینجا می گیم تا دیگه هیچ سوالی براتون نمونه. هدفمون اینه که شما با خیال راحت و با دانش کامل، این سفته رو تنظیم کنید و از هرگونه سوءاستفاده یا مشکل احتمالی در امان بمونید. پس بزن بریم!

سفته ضمانت چیست و چرا باید حسابی حواسمان جمع باشد؟

سفته، این سند تجاری قدیمی و پرکاربرد، مثل یه قولنامه محکم می مونه که صادرکننده اش تعهد می کنه یه مبلغ مشخص رو در یه زمان خاص یا هر وقت که گیرنده خواست، پرداخت کنه. حالا وقتی صحبت از سفته ضمانت می شه، یعنی این سفته رو به خاطر یه تعهد دیگه صادر کردیم تا خیال طرف مقابل رو راحت کنیم که ما به قول و قرارمون پایبندیم.

مثلاً وقتی توی یه شرکت استخدام می شید، کارفرما ممکنه ازتون سفته ضمانت حسن انجام کار بخواد. این یعنی شما با این سفته به کارفرما تعهد می دید که کارتون رو درست و حسابی انجام می دید و اموال شرکت رو هم مثل چشماتون حفظ می کنید. یا برای گرفتن وام از بانک، سفته می دید تا نشون بدید که حتماً قسط هاتون رو سر وقت پرداخت می کنید. در واقع، سفته اینجا نقش یه سپر امنیتی رو بازی می کنه.

تفاوت سفته ضمانت با سفته عادی

شاید بپرسید خب سفته، سفته است دیگه! چه فرقی داره؟ اما نه، سفته ضمانت یه سری تفاوت های مهم با سفته های عادی (مثل اونایی که برای خرید و فروش یا تسویه حساب صادر می شن) داره. مهم ترین فرقش توی تاریخ پرداخت و قصد صدور هست. توی سفته عادی، معمولاً یه تاریخ مشخص برای پرداخت می زنیم، اما توی سفته ضمانت، اصلاً نباید تاریخ پرداخت رو مشخص کنیم یا باید بنویسیم عندالمطالبه (یعنی هر وقت گیرنده خواست). همچنین، پشت سفته یا حتی توی یه قرارداد جداگانه، قید می کنیم که این سفته صرفاً بابت ضمانت فلان کار صادر شده. این نکته کلیدیه که سفته ضمانت رو از سفته عادی جدا می کنه و جلوی سوءاستفاده های احتمالی رو می گیره.

سفته ضمانت با چک ضمانت؛ کدوم بهتره؟

هم سفته و هم چک می تونن برای ضمانت استفاده بشن، ولی هر کدوم مزایا و معایب خودشون رو دارن:

ویژگی	چک ضمانت	سفته ضمانت
خرید و تهیه	نیاز به دسته چک از بانک (حساب بانکی)	به راحتی از بانک ملی یا دکه های روزنامه فروشی قابل تهیه است
سهولت وصول	در صورت عدم موجودی، امکان صدور گواهی عدم پرداخت و اقدام کیفری (در برخی موارد)	فقط امکان اقدام حقوقی (نه کیفری)
جنبه قانونی	مجازات های کیفری در صورت برگشت (در برخی موارد)	صرفاً جنبه حقوقی دارد و حبس ندارد
نیاز به حساب بانکی	بله	خیر

همونطور که می بینید، چک ضمانت از نظر وصول و مجازات های قانونی، اهرم قوی تری به حساب میاد، اما تهیه اون برای همه آسون نیست. سفته هم تهیه آسون تری داره و هم در صورت سوءاستفاده، مجازات کیفری نداره و فقط طرفین می تونن از راه قانونی و حقوقی مشکل رو حل کنند. به خاطر همین آسانی تهیه و عدم پیچیدگی های کیفری، خیلی ها سفته رو برای ضمانت ترجیح می دن.

سفته ضمانت چه کاربردهایی دارد؟

سفته ضمانت یه سند انعطاف پذیره و کاربردهای مختلفی داره. چند تا از مهم تریناش رو با هم ببینیم:

1. سفته ضمانت حسن انجام کار: پرکاربردترین نوعشه. کارفرما برای اینکه خیالش از عملکرد شما راحت باشه و به تعهدات کاری تون پایبند بمونید، ازتون سفته حسن انجام کار می گیره. مثلاً برای حفظ اموال شرکت، رازداری در مورد اطلاعات محرمانه، یا حتی فقط برای اطمینان از اینکه کارتون رو درست انجام می دید.
2. سفته ضمانت بازپرداخت وام: وقتی از بانک یا یه شخص وام می گیرید، ممکنه ازتون سفته بخوان تا مطمئن بشن قسط هاتون رو سر وقت پس می دید. اینجا سفته یه جور وثیقه برای بازپرداخت وامه.
3. سفته ضمانت اجرای تعهدات قراردادی: توی قراردادهای مختلف (مثلاً بین دو شرکت، یا یه پیمانکار با یه کارفرما) برای اینکه طرفین به بندهای قراردادشون عمل کنند، ممکنه از هم سفته ضمانت بخوان.

اجزای اصلی یک برگه سفته: چی به چیه؟

قبل از اینکه شروع کنیم به پر کردن سفته، لازمه که با بخش های مختلفش آشنا بشیم. هر برگه سفته یه سری قسمت های از پیش تعیین شده داره که باید دقیق و با دقت پر بشن. فرض کنید یک نمونه سفته خام جلوی دستتون هست. این بخش ها شامل موارد زیر می شن:

• مبلغ اسمی سفته: این مبلغی هست که روی خود برگه سفته چاپ شده و نشون می ده سقف اعتبار این سفته چقدره. مثلاً سفته تا مبلغ ده میلیون ریال.
• مبلغ تعهد (به عدد و حروف): این همون مبلغیه که شما تعهد می کنید پرداخت کنید و باید هم به عدد و هم به حروف بنویسیدش.
• نام و مشخصات گیرنده: اسم کسی یا شرکتی که سفته رو بهش می دید.
• تاریخ پرداخت / عندالمطالبه: اینجا باید مشخص کنید که سفته رو کی پرداخت می کنید یا اینکه عندالمطالبه هست. برای سفته ضمانت این بخش خیلی حساسه.
• تاریخ صدور: تاریخی که شما سفته رو می نویسید و امضا می کنید.
• محل پرداخت: شهری که قراره سفته در اونجا پرداخت بشه.
• نام و مشخصات صادرکننده: اسم و فامیل، کد ملی و آدرس شما که سفته رو صادر می کنید.
• امضا / مهر صادرکننده: امضا یا مهر شما که به سفته اعتبار می ده.

آموزش گام به گام تکمیل سفته جهت ضمانت (همین الان یاد بگیر!)

حالا که با اجزای سفته آشنا شدیم، وقتشه که قدم به قدم ببینیم چطور باید یه سفته ضمانت رو پر کنیم که هم معتبر باشه و هم از حقمون دفاع کنه. این قسمت رو خوب بخونید و ریز به ریز نکته ها رو به یاد داشته باشید.

گام اول: مبلغ سفته (بسیار مهمتر از چیزی که فکر می کنید!)

اینجا یکی از حساس ترین قسمت هاست. مبلغ سفته رو باید هم به عدد و هم به حروف بنویسید. دقت کنید که این دو تا حتماً باید با هم مطابقت داشته باشند. اگه با هم فرق داشته باشن، سفته اعتبار تجاری خودش رو از دست می ده و کلی دردسر درست می شه.

یه نکته خیلی مهم: مبلغی که می نویسید، نباید از مبلغ اسمی سفته (همون مبلغی که روی خود برگه سفته چاپ شده) بیشتر باشه. اگه بیشتر بنویسید، اون قسمت اضافی اعتباری نداره. مثلاً اگه روی سفته نوشته تا مبلغ ده میلیون ریال، شما نمی تونید 15 میلیون ریال بنویسید؛ نهایتاً 10 میلیون ریال رو قبول می کنن.

همیشه سعی کنید مبلغ سفته رو برابر با مبلغ قرارداد اصلی یا حداکثر خسارت احتمالی بنویسید. نه بیشتر و نه کمتر، تا از هرگونه سوءتفاهم جلوگیری بشه.

گام دوم: نام گیرنده سفته (حفاظت از خودت!)

این بخش هم خیلی مهمه. حتماً و حتماً باید نام و مشخصات دقیق گیرنده رو بنویسید. اگه گیرنده یه شخص حقوقیه (مثلاً یه شرکت یا سازمان)، باید اسم کامل شرکت و کد ملی یا شماره ثبتش رو بنویسید. اگه شخص حقیقیه، اسم و فامیل کامل و کد ملیش رو بنویسید.

یه اشتباه بزرگ: هرگز سفته ضمانت رو در وجه حامل (یعنی به هر کسی که سفته دستش بود) ننویسید. اگه این کارو بکنید، هر کسی که سفته به دستش برسه، می تونه ادعای طلب کنه و اون وقته که کلاهتون پس معرکه است! برای همین همیشه نام گیرنده رو دقیق و کامل بنویسید.

حالا می رسیم به نکته حیاتی برای سفته ضمانت: بعد از نام گیرنده، حتماً و حتماً هدف از صدور سفته رو قید کنید. مثلاً بنویسید:

• بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت [نام شرکت]
• بابت ضمانت بازپرداخت وام دریافتی از [نام شخص یا بانک]
• بابت ضمانت اجرای تعهدات قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]

این عبارت، سفته شما رو از یه سفته عادی متمایز می کنه و جلوی سوءاستفاده های احتمالی رو می گیره. حتی اگه گیرنده، سفته رو به شخص دیگه ای هم منتقل کنه، اون شخص هم می دونه که این سفته صرفاً بابت ضمانت بوده.

گام سوم: تاریخ سفته (رمزگشایی از سفته ضمانت)

توی سفته دو تا تاریخ داریم که هر کدوم داستان خودشون رو دارن:

1. تاریخ صدور: این تاریخ، روزی هست که شما سفته رو می نویسید و امضا می کنید. باید تاریخ دقیق (روز، ماه، سال) رو با عدد و ترجیحاً با حروف بنویسید. اگه تاریخ صدور رو ننویسید، سفته شما از اعتبار تجاری خارج می شه و فقط به عنوان یه سند عادی قابل پیگیریه.
2. تاریخ پرداخت (نکته طلایی برای سفته ضمانت): اینجا همون جاییه که سفته ضمانت با سفته عادی حسابی فرق می کنه. توی سفته ضمانت، هرگز نباید تاریخ پرداخت مشخصی درج بشه. اگه تاریخ مشخصی بزنید، گیرنده می تونه در اون تاریخ، سفته رو وصول کنه، حتی اگه شما هنوز هیچ قصوری نکردید. پس چی باید بنویسیم؟

به جای تاریخ پرداخت، باید بنویسید:

• عندالمطالبه (یعنی هر وقت گیرنده خواست)
• یا بهتر از اون، باز هم هدف از ضمانت رو تکرار کنید: بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت ضمانت انجام تعهدات.

اگه تاریخ پرداخت مشخصی بزنید و مثلاً بنویسید سررسید 1403/05/20، اون سفته دیگه عملاً سفته ضمانت نیست و گیرنده می تونه در اون تاریخ، وجهش رو مطالبه کنه. پس خیلی حواستون باشه که این بخش رو درست پر کنید.

گام چهارم: محل پرداخت (اختیاری اما مفید!)

این قسمت خیلی اجباری نیست، اما اگه می خواید یه شهر خاصی رو برای پرداخت سفته مشخص کنید، می تونید اینجا بنویسید. مثلاً تهران. اگه این قسمت رو خالی بذارید، سفته در محل اقامت صادرکننده قابل پرداخته.

گام پنجم: مشخصات صادرکننده (خود شما!)

شما به عنوان صادرکننده سفته، باید مشخصات کامل خودتون رو اینجا بنویسید: نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس دقیق و شماره تماستون. این اطلاعات رو خوانا و بدون غلط بنویسید تا بعداً برای احراز هویت یا پیگیری های احتمالی، مشکلی پیش نیاد.

گام ششم: امضا یا اثر انگشت (سندیت سفته اینجاست!)

بدون امضا یا اثر انگشت، سفته شما هیچ اعتباری نداره! در واقع امضا یا مهر شما زیر سفته، یعنی شما این تعهد رو قبول دارید و بهش رسمیت می بخشید. پس حتماً بعد از تکمیل همه بخش ها، سفته رو امضا کنید. اگه سواد ندارید یا نمی تونید امضا کنید، اثر انگشت معتبره.

هشدار جدی: هرگز و تحت هیچ شرایطی سفته رو سفید امضا نکنید! سفته سفید امضا یعنی شما به گیرنده اجازه دادید هر مبلغی، با هر تاریخی و به هر نامی که خواست، توی سفته بنویسه. این بزرگترین ریسکه و می تونه زندگی شما رو به خطر بندازه. اگه مجبور به دادن سفته شدید، حتماً خودتون همه بخش ها رو کامل پر کنید.

نکات حقوقی و حیاتی برای امنیت بیشتر (ضامن هم حواسش باشه!)

پر کردن سفته به تنهایی کافی نیست. برای اینکه خیالتون از هر جهت راحت باشه و از حقتون دفاع کنید، باید یه سری نکات حقوقی رو هم رعایت کنید. این نکات برای صادرکننده و حتی برای ضامن (اگه کسی پشت سفته رو امضا می کنه) خیلی مهمه.

قرارداد مکتوب، رفیق سفته ضمانت شماست!

همیشه یادتون باشه که سفته ضمانت، مثل یه چسب می مونه که به یه قرارداد اصلی وصل شده. هیچ وقت سفته ضمانت رو بدون پشتوانه یه قرارداد مکتوب و واضح ندید. اگه سفته رو بابت ضمانت حسن انجام کار می دید، حتماً یه قرارداد کاری مکتوب با کارفرما داشته باشید که شرایط کار، وظایف شما، و شرایط مطالبه سفته در اون قید شده باشه. اگه بابت وام می دید، قرارداد وام داشته باشید. این قرارداد، مهم ترین سند شما برای دفاع از حقتونه و نشون می ده که سفته رو بابت چی دادید.

پشت نویسی سفته (ظهر سفته): راهکاری برای شفافیت!

اگه دلتون می خواد یه قدم دیگه برای محکم کاری بردارید، می تونید پشت سفته (ظهر سفته) هم یه متن بنویسید. مثلاً قید کنید:

این سفته صرفاً بابت ضمانت حسن انجام کار آقای/خانم [نام شما] در شرکت [نام شرکت] به تاریخ [تاریخ قرارداد] می باشد و فقط در صورت اثبات قصور در انجام تعهدات فوق، قابل مطالبه است.

این پشت نویسی، سندیت سفته شما رو قوی تر می کنه و نشون می ده که این سفته صرفاً بابت ضمانت داده شده و نه برای پرداخت بدهی.

رسید گرفتن از گیرنده: سند محکم کاری!

بعد از اینکه سفته رو تکمیل و به گیرنده تحویل دادید، حتماً ازش یه رسید مکتوب بگیرید. توی این رسید باید قید بشه که:

• فلان سفته (با ذکر شماره سریال سفته و مبلغش)
• بابت ضمانت فلان کار (مثلاً حسن انجام کار یا بازپرداخت وام)
• از آقای/خانم [نام شما]
• توسط آقای/خانم [نام گیرنده] دریافت شد.

این رسید، محکم ترین سند شماست که نشون می ده شما سفته رو بابت ضمانت دادید و نه چیز دیگه. رسید باید دارای مهر و امضای گیرنده باشه.

اگر ضامن هستی، حواست به پشت سفته باشه!

اگه شما به عنوان ضامن، پشت سفته کسی رو امضا می کنید، حتماً باید عبارتی بنویسید که نشون بده شما صرفاً ضامن هستید و نه ظهرنویس (یعنی کسی که سفته رو به دیگری منتقل کرده). بنویسید: این امضا صرفاً بابت ضمانت از [نام صادرکننده اصلی] می باشد. اگه این عبارت رو ننویسید، ممکنه امضای شما به عنوان ظهرنویسی تلقی بشه و شما مسئولیت های بیشتری پیدا کنید.

خیانت در امانت سفته ضمانت: وقتی امانت دار خیانت می کند!

سفته ای که شما بابت ضمانت می دید، در دست گیرنده، حکم امانت رو داره. اگه گیرنده بدون اینکه شما قصوری کرده باشید یا تعهدتون رو زیر پا گذاشته باشید، سفته رو به اجرا بذاره یا اون رو به شخص دیگه ای واگذار کنه، مرتکب جرم خیانت در امانت شده. این جرم در قانون ما مجازات داره و قابل پیگیریه.

برای جلوگیری از این مشکل، همونطور که گفتیم:

• نام گیرنده رو دقیق بنویسید.
• هدف از ضمانت رو روی سفته و پشت اون (یا در قرارداد) قید کنید.
• رسید معتبر از گیرنده بگیرید.
• یک کپی از سفته نزد خودتون نگه دارید.

اگه خدای نکرده گیرنده سفته رو به ناحق به اجرا گذاشت، شما می تونید با ارائه مدارک و شواهد (قرارداد، رسید، کپی سفته)، ثابت کنید که سفته بابت ضمانت بوده و هیچ قصوری از شما سر نزده. در این صورت، می تونید از گیرنده به جرم خیانت در امانت شکایت کیفری کنید و کارفرما در صورت اثبات جرم، به یک تا سه سال حبس محکوم می شه.

یادتون باشه، وقتی قرارداد یا تعهد شما تموم شد و هیچ قصوری هم نداشتید، کارفرما یا گیرنده سفته باید سفته رو به شما برگردونه. پس گرفتن سفته ضمانت، حق شماست و اگه برنگردونه، باز هم ممکنه پای خیانت در امانت به میون بیاد.

یک کپی از سفته، برای روز مبادا!

بعد از اینکه سفته رو کامل پر کردید و قبل از تحویل دادن به گیرنده، حتماً یه کپی واضح از تمام صفحات سفته (هم رو و هم پشت) بگیرید و پیش خودتون نگه دارید. این کپی، در صورت بروز هر مشکلی، مهم ترین سند شما برای دفاع از حقتونه.

هوشیاری و دقت در تکمیل و نگهداری مدارک مربوط به سفته ضمانت، بهترین ابزار برای حفظ حقوق و منافع شماست. هرگز این موضوع را دست کم نگیرید.

نتیجه گیری: هوشیاری، بهترین سپر دفاعی شماست!

خب، رسیدیم به پایان راهنمای جامع نحوه نوشتن سفته جهت ضمانت. همونطور که دیدید، سفته یه سند تجاری خیلی قویه که هم می تونه بهتون کمک کنه (مثلاً برای استخدام یا گرفتن وام) و هم اگه با بی دقتی پر بشه، می تونه دردسرهای بزرگی براتون درست کنه. مهم اینه که شما با دانش و آگاهی کامل قدم بردارید.

یادتون باشه، نکاتی مثل قید کردن دقیق نام گیرنده، ننوشتن تاریخ پرداخت مشخص (یا استفاده از عندالمطالبه)، ذکر هدف از ضمانت روی خود سفته و گرفتن رسید کتبی، کلیدهای اصلی برای حفظ حقوق شما هستند. سفته سفید امضا هم که دیگه از خط قرمزهاست و باید ازش به شدت دوری کنید.

در نهایت، همیشه توصیه می شه که در موارد پیچیده یا اگه حس کردید موضوع خیلی حساسه، حتماً با یه مشاور حقوقی یا وکیل مشورت کنید. یه جلسه مشاوره کوتاه می تونه جلوی خسارت های مالی و حقوقی خیلی بزرگی رو بگیره. با این راهنما و کمی دقت، می تونید مطمئن باشید که سفته ضمانت شما، نه تنها حافظ تعهدات شماست، بلکه سپر محکمی برای حفظ حقوق خودتون هم خواهد بود.