نحوه گرفتن سفته ضمانت

سفته ضمانت یک سند تعهدآور خیلی مهم است که توی کارهای مختلف ازش استفاده می کنیم. از ضمانت حسن انجام کار توی شرکت ها بگیرید تا تضمین وام و قراردادهای تجاری. گرفتن و پر کردن صحیح این سفته کلی فرق داره و اگه حواسمون نباشه، ممکنه دردسرهای قانونی زیادی برامون درست کنه. برای همین، اینجا قراره قدم به قدم و به زبان ساده بهتون بگیم چطوری سفته ضمانت رو تهیه و تکمیل کنید، تا هم خیال خودتون راحت باشه و هم از هرگونه مشکل حقوقی جلوگیری بشه.

سفته، این سند تجاری قدیمی، هنوز هم توی معاملات و روابط کاری ما نقش پررنگی داره. خیلی وقت ها پیش میاد که برای شروع یک کار جدید، گرفتن وام، یا حتی برای تضمین یک قرارداد، ازمون سفته ضمانت بخوان. یا شاید خودمون بخوایم از کسی سفته بگیریم تا خیالمون از بابت تعهدش راحت باشه. اما مهم اینه که چطوری این سفته رو بگیریم و از اون مهم تر، چطوری پرش کنیم که هم معتبر باشه و هم از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری بشه. هدف این مقاله اینه که همه این ریزه کاری ها رو براتون توضیح بده، از الف تا ی، تا دیگه هیچ ابهامی نمونه و با خیال راحت بتونید با سفته ضمانت سروکار داشته باشید. فرقی نمی کنه کارمند باشید یا کارفرما، وام گیرنده باشید یا ضامن، این راهنما برای همه شماست.

سفته ضمانت چیه و چرا اصلا ازش استفاده می کنیم؟

بذارید اول از همه ببینیم اصلا سفته چیه و چرا انقدر توی جامعه ما کاربرد داره، مخصوصاً وقتی صحبت از ضمانت میشه. سفته (یا همون فته طلب که اسم حقوقی شه) یک سند تجاریه که با امضا کردنش، صادرکننده به صورت کتبی قول میده که یک مبلغ مشخص رو توی یک زمان معین یا هر وقت که دارنده سفته خواست، به اون شخص پرداخت کنه. این سند، شبیه چک و براته، اما خب تفاوت های ریز و درشتی هم با اون ها داره که جلوتر بهش می رسیم. مهم اینه که سفته یک سند تجاری معتبره و اگه درست پر بشه، میشه از طریق قانونی پیگیریش کرد.

۱.۱. تعریف سفته به زبان ساده

اگه بخوایم خیلی ساده بگیم، سفته یعنی یک برگ کاغذ رسمی که با خریدنش و پر کردنش، کسی که امضاش کرده، متعهد میشه که یه مبلغی رو به یکی دیگه بده. این تعهد می تونه پول باشه، یا اینکه نشون بده شما قراره یه کاری رو خوب انجام بدید. ماده ۳۰۸ قانون تجارت ما هم همین رو میگه. مثلاً یه جورایی مثل اینه که شما کتبی قول میدید که زیر تعهدتون نمی زنید و اگه زدید، اون مبلغ رو پرداخت می کنید.

۱.۲. سفته ضمانت کجای زندگی ماست؟ کاربردهای اصلیش چیه؟

خب حالا این سفته ضمانت کجای زندگی ما پیدا میشه؟ راستش رو بخواهید، خیلی جاها! مهمترین کاربردهاش رو اینجا میگم:

• ضمانت حسن انجام کار: احتمالاً اولین چیزی که به ذهنتون میاد همینه. خیلی از شرکت ها، مخصوصاً برای موقعیت های کاری مهم یا کارهایی که با اموال شرکت سروکار دارید، ازتون سفته ضمانت حسن انجام کار می خوان. یعنی اگه خدای نکرده شما توی کارتون کوتاهی کردید یا خسارتی زدید، شرکت بتونه از طریق این سفته خسارتش رو جبران کنه.
• ضمانت بازپرداخت وام و تسهیلات بانکی: اگه رفته باشید دنبال وام، دیدید که بانک ها یا موسسات مالی ازتون ضامن و سفته می خوان. سفته اینجا تضمین می کنه که شما وامتون رو سر وقت پس میدید.
• ضمانت اجرای تعهدات توی قراردادهای پیمانکاری و تجاری: توی قراردادهای بزرگ، مثلاً ساخت و ساز یا خرید و فروش عمده، طرفین ممکنه از هم سفته ضمانت بگیرن تا مطمئن بشن که هر کدوم به قول و قرارهاش عمل می کنه.
• ضمانت بازگشت سرمایه یا وجه نقد (سفته ضمانت پول): گاهی اوقات ممکنه به کسی پول قرض بدیم یا سرمایه ای رو دستش بسپریم. برای اینکه خیالمون راحت باشه که پولمون برمی گرده، میشه از طرف مقابل سفته ضمانت گرفت.

۱.۳. چرا پر کردن درست سفته ضمانت انقدر مهمه؟

شاید بگید خب یه برگه کاغذ بیشتر نیست! اما نه، پر کردن صحیح سفته ضمانت مثل بستن یه قلاب محکم به سنده. اگه درست پر نشه، مثل این می مونه که قلاب شله و ممکنه توی دادگاه و مراجع قانونی به مشکل بخورید. با پر کردن دقیق سفته، اعتبار تجاری سند حفظ میشه، جلوی سوءاستفاده های احتمالی گرفته میشه و از همه مهم تر، در صورت لزوم، میشه به راحتی از طریق قانونی پیگیریش کرد و حقتون رو گرفت. پس دست کم نگیریدش!

چطور سفته ضمانت بگیریم؟ (گام به گام)

حالا که فهمیدیم سفته ضمانت چی هست و به چه دردی می خوره، بریم سراغ بخش هیجان انگیز ماجرا: چطوری اصلا این برگه رو گیر بیاریم؟ خیلی از دوستان وقتی اسم سفته میاد، فکر می کنن حتماً یه دردسر بزرگ داره و باید کلی دوندگی کنن، در حالی که اصلاً این طوری نیست. تهیه سفته کار سختی نیست، فقط باید مسیر درستش رو بلد باشید.

۲.۱. سفته رو از کجا بخریم؟

اصلی ترین و قابل اعتمادترین جا برای خرید سفته، شعب بانک ملی ایرانه. اصلاً خود بانک ملی مسئولیت توزیع سفته رو به عهده داره. وقتی از بانک سفته می گیرید، هم مطمئنید که سفته اصله و هم اینکه ته برگ سفته رو بهتون میدن که خیلی مهمه و بعداً بهش اشاره می کنیم.

بعضی از دکه های روزنامه فروشی هم سفته دارن، اما خب باید خیلی مراقب باشید. متاسفانه گاهی سفته های تقلبی یا نامعتبر توی این دکه ها پیدا میشه که می تونه حسابی شما رو به دردسر بندازه. پس اگه امکانش رو دارید، حتماً از بانک ملی سفته بخرید تا خیالتون از همه بابت راحت باشه.

۲.۲. مدارک لازم برای خرید سفته و هزینه هاش

خبر خوب اینه که برای خرید سفته، نیازی به مدارک پیچیده و عجیب و غریب نیست! فقط کافیه:

• کارت ملی: همراه تون باشه.
• هزینه و کارمزد سفته: سفته رایگان نیست و موقع خرید باید هزینه اش رو پرداخت کنید. این هزینه در واقع یه جور مالیاته که مجلس شورای اسلامی تعیینش می کنه. هر چی مبلغ اسمی سفته (مبلغی که روش چاپ شده و سقف اعتبار سفته رو نشون میده) بیشتر باشه، قیمت خریدش هم بیشتر میشه. معمولاً به ازای هر ده میلیون ریال (یک میلیون تومان) مبلغ اسمی، باید پنج هزار ریال (پانصد تومان) بابت خرید پرداخت کنید. این مبلغ خیلی ناچیزه، پس نگران هزینه اش نباشید.

۲.۳. مراحل گرفتن سفته از بانک ملی

خب، حالا که مدارکتون رو آماده کردید، بریم سراغ مراحل گرفتن سفته از بانک:

1. برید به نزدیکترین شعبه بانک ملی: وارد شعبه بشید.
2. مدارک رو ارائه بدید: به باجه مربوطه (معمولاً باجه صندوق یا باجه ای که کارهای عمومی مشتریان رو انجام میده) برید و بگید سفته می خواید. کارت ملیتون رو نشون بدید.
3. هزینه رو پرداخت کنید: مبلغ مربوط به خرید سفته رو پرداخت می کنید.
4. سفته و ته برگش رو بگیرید: بعد از پرداخت، سفته یا سفته ها رو به همراه ته برگشون دریافت می کنید. خیلی مهمه که ته برگ سفته رو خوب نگه دارید! ته برگ سفته مثل یه رسید می مونه که نشون میده شما این سفته رو خریدید. توی خیلی از موارد حقوقی، ته برگ می تونه به دردتون بخوره.

۲.۴. سامانه سفته الکترونیکی (آینده نزدیک!)

حالا که همه چی داره دیجیتالی میشه، سفته هم از این قافله عقب نمونده! خزانه داری کل کشور داره روی سامانه سفته و برات الکترونیکی کار می کنه که قراره کارها رو خیلی راحت تر و امن تر کنه. این سامانه کلی مزایا داره:

• کاهش جعل و سوءاستفاده: دیگه خبری از سفته های تقلبی نیست و اعتبار سندها بالاتر میره.
• سرعت و دقت بالاتر: دیگه لازم نیست برای خرید سفته برید بانک و توی صف وایسید.
• اعتبار دیجیتال: با امضای دیجیتال، اصالت سفته کاملاً تضمین میشه.

البته هنوز این سامانه به صورت گسترده فعال نشده، ولی خب خوبه بدونیم که همچین چیزی در راهه و آینده سفته ها قراره این شکلی باشه.

یادتون باشه، همیشه سعی کنید سفته رو از بانک ملی بخرید و ته برگش رو مثل چشمتون محافظت کنید. این کار نه تنها امنیت شما رو بالا می بره، بلکه توی مواقع لزوم، سندیت کارتون رو حسابی تقویت می کنه.

راهنمای کامل پر کردن سفته ضمانت (نکات حسابی مهم!)

خب رسیدیم به بخش اصلی و شاید مهم ترین قسمت ماجرا! پر کردن سفته ضمانت خودش یک هنره، یک هنر حقوقی که اگه درست انجام نشه، ممکنه سفته ای که گرفتید یا دادید، اون ارزش و قدرت لازم رو نداشته باشه. توی سفته ضمانت، یک سری نکات ریز و درشت هست که باید مو به مو رعایت کنید تا خدای نکرده بعداً پشیمون نشید.

۳.۱. بخش های اصلی یک برگ سفته و چطور پرشون کنیم؟

سفته رو که جلوتون بگیرید، می بینید چند تا جای خالی داره که باید پر بشن. بیاین دونه دونه سراغشون بریم و ببینیم هر کدوم رو چطوری باید پر کنیم:

مبلغ سفته (هم به عدد و هم به حروف)

این قسمت، مهم ترین بخش سفته است. اینجا باید مشخص کنید چقدر پول رو ضمانت می کنید یا قراره چقدر پرداخت کنید.

• سقف اسمی سفته: روی هر برگ سفته یک مبلغی چاپ شده، مثلاً سفته تا مبلغ ده میلیون ریال. این مبلغ، سقف اسمی سفته است و یعنی شما نمی تونید مبلغی بیشتر از این رو روی سفته بنویسید (البته از نظر قانونی میشه نوشت، ولی فقط تا همون سقف اسمی قابل مطالبه ست و عملاً بیشترش فایده نداره). پس حواستون باشه که مبلغی که می نویسید، مساوی یا کمتر از این سقف باشه.
• لزوم تطابق مبلغ عددی و حروفی: توی سفته باید مبلغ رو هم با عدد بنویسید و هم با حروف. مثلاً: مبلغ ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (صد میلیون ریال). این خیلی مهمه که این دو تا با هم دقیقاً یکی باشن. اگه این دو تا مبلغ فرق کنن، معمولاً مبلغی که با حروف نوشته شده، ملاک قرار می گیره.
• اهمیت درج مبلغ کمتر یا مساوی با مبلغ اسمی: همیشه این نکته رو تو ذهنتون داشته باشید که مبلغ تعهد، باید در حد یا کمتر از سقف اسمی سفته باشه. این طوری خیالتون راحته.

نام گیرنده وجه

اینجا باید اسم کسی که قراره سفته رو بگیره (یعنی ذینفع) رو بنویسید.

• لزوم درج نام و نام خانوادگی کامل یا نام شرکت/مؤسسه: برای سفته ضمانت، شدیداً توصیه میشه که اسم کامل شخص یا اسم دقیق شرکت/مؤسسه رو بنویسید. مثلاً در وجه آقای/خانم [نام و نام خانوادگی کامل] یا در وجه شرکت [نام کامل شرکت].
• پیامدهای عدم درج نام (در وجه حامل): اگه این بخش رو خالی بذارید یا بنویسید در وجه حامل، سفته در وجه حامل محسوب میشه. یعنی هر کسی که سفته رو دستش داشته باشه، می تونه وجهش رو مطالبه کنه. این خیلی خطرناکه، چون ممکنه سفته دست آدم اشتباهی بیفته و سوءاستفاده بشه. پس حتماً نام گیرنده رو بنویسید.

تاریخ صدور سفته

اینجا تاریخ روزی رو می نویسید که دارید سفته رو صادر می کنید و به طرف مقابل میدید.

• تاریخ روزی که سفته صادر می شود (لزوم درج): این تاریخ رو باید حتماً هم با عدد و هم با حروف بنویسید. مثلاً ۱۳ فروردین ۱۴۰۳.
• تأثیر عدم درج تاریخ بر اعتبار تجاری سفته: اگه تاریخ صدور رو ننویسید، سفته اعتبار تجاری خودش رو از دست میده و فقط به عنوان یک سند عادی میشه بهش استناد کرد که پیگیریش سخت تره و مزایای سند تجاری رو نداره.

تاریخ پرداخت (یا سررسید)

این بخش برای سفته های عادی خیلی مهمه، ولی برای سفته ضمانت، قضیه فرق می کنه و اینجا باید خیلی حواستون رو جمع کنید.

• نکته کلیدی برای سفته ضمانت: اگه سفته رو برای ضمانت (مثل ضمانت حسن انجام کار یا ضمانت وام) میدید، به هیچ وجه تاریخ مشخصی رو به عنوان تاریخ پرداخت ننویسید! در عوض، توی این قسمت باید عبارت بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره [شماره وام] یا بابت ضمانت قرارداد شماره [شماره قرارداد] رو بنویسید.
• پیامدهای درج تاریخ در سفته ضمانت: اگه توی سفته ضمانت، تاریخ پرداخت بنویسید، اون سفته تبدیل به یک سفته عادی عندالمطالبه یا به محض رؤیت میشه و دارنده می تونه توی اون تاریخ یا هر زمان دیگه، وجهش رو از شما طلب کنه، حتی اگه شما هیچ تخلفی نکرده باشید! این کار ریسک شما رو خیلی بالا می بره.

محل امضا یا مهر صادرکننده

آخرین و شاید مهم ترین بخش، امضای صادرکننده ست.

• اهمیت حیاتی امضا یا مهر: بدون امضا یا مهر، سفته هیچ اعتباری نداره. این امضاست که تعهد شما رو رسمیت میده.
• اعتبار اثر انگشت: اگه به جای امضا، مهر یا اثر انگشت بزنید، باز هم سفته معتبره و جای نگرانی نیست.
• پیامد عدم امضا (سفته فاقد اعتبار): اگه سفته امضا نشده باشه، نه تنها سند تجاری محسوب نمیشه، بلکه حتی به عنوان یک سند عادی هم اعتباری نداره.

۳.۲. نکات تکمیلی و حیاتی برای سفته ضمانت

حالا که بخش های اصلی رو یاد گرفتیم، چند تا نکته فوق العاده مهم دیگه هم هست که برای سفته ضمانت باید حسابی بهشون دقت کنید:

• پشت نویسی سفته (ظهرنویسی): اگه قرار شد کسی پشت سفته رو امضا کنه (مثلاً به عنوان ضامن)، حتماً باید صراحتاً بنویسه این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار/وام است و نه به عنوان ظهرنویسی. اگه این عبارت رو ننویسه، ممکنه امضای پشت سفته به عنوان ظهرنویسی تلقی بشه که یعنی انتقال سفته و اون شخص هم به عنوان یکی از مسئولین پرداخت وجه سفته شناخته میشه، نه صرفاً ضامن تعهد اصلی.
• تضمین شفاهی و کتبی: هیچ وقت فقط به حرف و قول و قرار شفاهی اعتماد نکنید! سفته ضمانت باید همیشه همراه با یک قرارداد مکتوب و کامل باشه. توی این قرارداد باید دقیقاً بنویسید که سفته برای چه کاری، با چه شرایطی و بابت چه تعهداتی داده شده. مثلاً این سفته به شماره [شماره سفته] به مبلغ [مبلغ سفته] جهت ضمانت حسن انجام کار طبق مفاد قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] تحویل گردید.
• عدم سفید امضا کردن سفته: این یکی رو دیگه هزار بار هم بگیم کمه! هیچ وقت، هیچ وقت، هیچ وقت سفته رو سفید امضا نکنید و به کسی ندید! این کار یعنی تمام اختیارات سفته رو به طرف مقابل دادید و اون می تونه هر مبلغ و هر تاریخی که خواست توش بنویسه و شما زیر بار یک بدهی سنگین برید، حتی اگه بی تقصیر باشید.
• نگهداری رونوشت یا عکس از سفته تکمیل شده توسط دهنده سفته: همیشه، چه سفته رو دادید و چه گرفتید، بعد از اینکه سفته به طور کامل پر شد، ازش یک کپی یا عکس واضح بگیرید و پیش خودتون نگه دارید. این کپی، سند مهمی برای شماست.
• اهمیت ثبت جزئیات سفته در قرارداد: توی قرارداد اصلی که سفته بابتش داده شده، حتماً تمام جزئیات سفته رو بنویسید. مثل شماره سفته، مبلغش، تاریخ صدور و اینکه دقیقاً بابت چه ضمانتی صادر شده. این کار جلوی هر گونه ابهام و سوءتفاهم رو می گیره.

با رعایت این نکات، می تونید مطمئن باشید که سفته ضمانتی که دارید، یک سند محکم و قابل اتکاست و به هیچ عنوان به راحتی نمیشه ازش سوءاستفاده کرد.

قوانین و نکات حقوقی مهم سفته ضمانت

تا اینجا فهمیدیم چطور سفته ضمانت بگیریم و چطور پرش کنیم. حالا نوبت میرسه به جنبه های حقوقی و قانونی این سند. دانستن این نکات خیلی مهمه، چون بهتون کمک می کنه هم از حقتون دفاع کنید و هم از مشکلاتی که ممکنه بعداً پیش بیاد، جلوگیری کنید.

۴.۱. اعتبار سفته ضمانت بدون قرارداد یا تاریخ مشخص

همون طور که قبلاً گفتیم، سفته ضمانت با سفته عادی که برای پرداخت پول صادر میشه، فرق داره.

• بررسی اعتبار در مراجع قانونی: توی سفته ضمانت، اگه تاریخ سررسید رو به صورت بابت ضمانت حسن انجام کار یا عبارات مشابه بنویسیم، اعتبارش وابسته به وجود یک رابطه حقوقی دیگه (یعنی همون قرارداد اصلی) میشه. یعنی سفته به خودی خود هدف نیست، بلکه ابزاری برای تضمین یک تعهد دیگه ست.
• ضرورت وجود رابطه حقوقی پایه (قرارداد): برای اینکه سفته ضمانتتون حسابی محکم باشه و بتونید از طریقش حقتون رو بگیرید یا از خودتون دفاع کنید، وجود یک قرارداد یا توافق نامه مکتوب الزامیه. توی این قرارداد باید به وضوح مشخص بشه که سفته برای چی داده شده و چه تعهداتی رو ضمانت می کنه. اگه سفته ضمانت بدون هیچ قرارداد پشتیبانی باشه، موقع پیگیری قانونی ممکنه به مشکل بخورید و اثبات تخلف و مطالبه وجه سفته سخت بشه.

۴.۲. شرایط وصول سفته ضمانت

حالا فرض کنید سفته ضمانت رو دارید و طرف مقابل به تعهدش عمل نکرده. چطوری می تونید وجه سفته رو بگیرید؟

• اثبات تخلف از تعهدات اولیه: مهم ترین قدم اینه که شما باید ثابت کنید که طرف مقابل از تعهداتی که سفته بابتش داده شده بود، تخلف کرده. مثلاً اگه سفته بابت حسن انجام کار بوده، باید ثابت کنید که کارمندتون خسارت زده یا وظیفه اش رو درست انجام نداده. این اثبات معمولاً از طریق همون قرارداد کتبی و مدارک و مستندات دیگه انجام میشه.
• مراحل پیگیری از طریق دادگاه:
  1. واخواست: اول باید سفته رو واخواست کنید. واخواست یعنی اعلام رسمی عدم پرداخت یا عدم انجام تعهد. این کار باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید (در سفته های عادی) یا از تاریخی که تخلف اتفاق افتاده (در سفته های ضمانت) انجام بشه. معمولاً توی دادگستری فرم واخواست رو پر می کنید و ابلاغ میشه.
  2. دادخواست مطالبه وجه: بعد از واخواست (اگه لازم باشه)، باید یک دادخواست مطالبه وجه سفته به دادگاه ارائه بدید. توی این دادخواست، شما مدارک و مستندات تخلف رو ضمیمه می کنید و از دادگاه می خواید که طرف مقابل رو مجبور به پرداخت وجه سفته کنه.
• مدت زمان قانونی برای پیگیری: برای سفته های عادی، معمولاً یک مهلت ۵ ساله برای پیگیری از تاریخ سررسید وجود داره. اما برای سفته ضمانت، مادامی که تعهد پابرجا باشه، سفته هم معتبره. ولی خب هر چه زودتر اقدام کنید، بهتره.

۴.۳. مسئولیت های صادرکننده و گیرنده سفته ضمانت

هر دو طرف معامله سفته ضمانت، یعنی هم کسی که سفته رو میده و هم کسی که سفته رو میگیره، یک سری حقوق و وظایف دارن:

• حقوق و وظایف دهنده سفته (صادرکننده):
  • وظیفه: انجام تعهداتی که سفته بابتش داده شده.
  • حق: پس از انجام تعهد، می تونه درخواست پس گرفتن یا باطل کردن سفته رو داشته باشه.
• حقوق و وظایف گیرنده سفته (ذینفع):
  • وظیفه: نگهداری صحیح از سفته و عدم سوءاستفاده از اون.
  • حق: در صورت تخلف صادرکننده، می تونه وجه سفته رو مطالبه کنه.
• جلوگیری از سوءاستفاده از سفته ضمانت: برای جلوگیری از سوءاستفاده، همون طور که گفتیم، حتماً یک قرارداد مکتوب و دقیق همراه سفته داشته باشید و تمام جزئیات سفته رو توش بنویسید. هیچ وقت سفته رو سفید امضا نکنید و همیشه یک کپی از سفته تکمیل شده پیش خودتون نگه دارید.

۴.۴. چطوری سفته ضمانت رو باطل کنیم (بعد از تموم شدن تعهد)؟

یکی از مهمترین نگرانی ها بعد از تموم شدن تعهد، اینه که سفته ای که دادیم چی میشه؟ چطوری باید پسش بگیریم؟

1. استرداد فیزیکی سفته به صادرکننده: بهترین و مطمئن ترین راه اینه که گیرنده سفته، بعد از انجام کامل تعهد، خود سفته رو به شما برگردونه.
2. پاره کردن یا امضا کردن روی سفته توسط گیرنده: اگه گیرنده سفته رو برگردوند، می تونید اون رو پاره کنید تا دیگه هیچ اعتباری نداشته باشه. حتی می تونید ازش بخواید که جلوی چشمتون روی سفته بنویسه باطل شد یا تعهد انجام شد و امضا کنه.
3. گرفتن رسید کتبی بابت استرداد سفته: حتی اگه سفته رو پس گرفتید و پاره کردید، باز هم بهتره یک رسید کتبی از گیرنده سفته بگیرید که توش قید شده باشه سفته با شماره [شماره سفته] به مبلغ [مبلغ سفته] که بابت ضمانت [نوع ضمانت] بود، به شما مسترد و باطل شد. این رسید مثل سند مالکیت میمونه برای شما!

اشتباهات رایج توی سفته ضمانت و راهکارهای جلوگیری

توی استفاده از سفته ضمانت، بعضی وقت ها اشتباهاتی پیش میاد که می تونه دردسرهای بزرگی درست کنه. بیاین چند تا از رایج ترین این اشتباهات رو با هم مرور کنیم و ببینیم چطوری میشه ازشون جلوگیری کرد. اینا همون «قلق ها»یی هستن که باید خوب بلد باشی!

• سفید امضا کردن سفته: این اشتباه کشنده ترین اشتباهه! همون طور که گفتیم، اگه سفته رو سفید امضا کنید، یعنی دارید کنترل کامل رو به طرف مقابل میدید که هر مبلغ و تاریخی که خواست توش بنویسه. راهکار: هیچ وقت سفته رو سفید امضا نکنید. حتماً قبل از امضا، تمام بخش های سفته رو پر کنید.
• ننداختن علت صدور سفته توی متن اون (بابت ضمانت): اگه توی بخش تاریخ پرداخت سفته، عبارت بابت ضمانت حسن انجام کار یا مشابه اون رو ننویسید و جاش یک تاریخ مشخص بذارید، سفته شما تبدیل به سفته عندالمطالبه میشه. راهکار: برای سفته ضمانت، توی قسمت تاریخ پرداخت، علت صدور رو به وضوح بنویسید (مثلاً بابت ضمانت حسن انجام کار طبق قرارداد شماره …).
• نگهداری نکردن ته برگ یا کپی سفته: بعد از اینکه سفته رو خریدید و حتی بعد از اینکه پر و تحویلش دادید، اگه ازش کپی یا ته برگ رو نداشته باشید، ممکنه توی اثبات حرفتون به مشکل بخورید. راهکار: حتماً ته برگ سفته رو نگه دارید و بعد از تکمیل سفته، یک کپی یا عکس واضح ازش بگیرید و توی یه جای امن نگهداری کنید.
• نداشتن قرارداد مکتوب همراه سفته: سفته ضمانت بدون قرارداد مکتوب، مثل یک اسکلت بدون گوشت و پوسته. سنده ولی اثبات اینکه بابت چی داده شده، خیلی سخته. راهکار: همیشه یک قرارداد یا توافق نامه کتبی دقیق و جامع داشته باشید که سفته ضمانت توی اون قید شده و جزئیاتش مشخص باشه.
• گذاشتن تاریخ پرداخت توی سفته ضمانت: این هم اشتباهیه که توی بند قبل هم بهش اشاره کردیم. گذاشتن تاریخ مشخص توی سفته ضمانت، اون رو از حالت ضمانتی خارج می کنه. راهکار: برای سفته ضمانت، فقط عبارت بابت ضمانت… رو بنویسید، نه تاریخ مشخص.
• اعتماد کردن به قول های شفاهی: توی امور مالی و حقوقی، قول و قرارهای شفاهی هیچ اعتباری ندارن. ممکنه بعدها طرف مقابل زیر قولش بزنه و شما هیچ مدرکی برای اثبات نداشته باشید. راهکار: همیشه تمام توافقات مهم رو به صورت کتبی ثبت کنید و به هیچ عنوان به حرف های شفاهی اکتفا نکنید.

با رعایت این نکات ساده ولی خیلی مهم، می تونید از خیلی از دردسرهای حقوقی و مالی مربوط به سفته ضمانت جلوگیری کنید و با خیال راحت تری از این سند تجاری استفاده کنید.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر این راهنمای جامع و امیدواریم که حالا با تمام جزئیات مربوط به نحوه گرفتن سفته ضمانت و تکمیل اون، آشنا شده باشید. دیدیم که سفته ضمانت یک ابزار حقوقی قدرتمند برای تضمین تعهداته، چه توی محیط کار، چه برای وام و چه توی قراردادهای تجاری. اما این قدرت فقط زمانی به کار میاد که سفته رو درست و حسابی بشناسیم و طبق اصول پرش کنیم.

از نحوه تهیه سفته از بانک ملی که مطمئن ترین راهه، تا پر کردن دقیق هر کدوم از بخش ها مثل مبلغ، نام گیرنده و مهم تر از همه، قید عبارت بابت ضمانت به جای تاریخ پرداخت، همه و همه نکاتی هستن که اگه رعایت نشن، می تونن دردسرهای بزرگی براتون درست کنن. یادمون باشه که هیچ وقت سفته رو سفید امضا نکنیم و همیشه یک قرارداد کتبی و یک کپی از سفته تکمیل شده پیش خودمون داشته باشیم. این دقت و آگاهی، سپر محافظ شما در برابر هرگونه سوءاستفاده احتمالی خواهد بود. پس حسابی حواستون باشه!

سوالات متداول

آیا سفته ضمانت بدون امضا اعتبار دارد؟

خیر، سفته بدون امضا یا مهر صادرکننده، هیچ اعتباری ندارد و از نظر قانونی باطل محسوب می شود. امضا، رکن اصلی اعتبار سفته است.

مبلغ سفته ضمانت کجا نوشته می شود؟

مبلغ سفته باید در جای مشخص شده روی برگه سفته، هم به صورت عددی و هم به صورت حروفی نوشته شود. همچنین باید به سقف اسمی سفته که روی آن چاپ شده، توجه کرد.

اگر روی سفته ضمانت تاریخ قید شود، چه می شود؟

اگر روی سفته ای که بابت ضمانت داده شده، تاریخ سررسید قید شود، آن سفته تبدیل به سفته عادی و عندالمطالبه می شود و دارنده می تواند در تاریخ مذکور یا حتی پیش از آن (اگر عندالمطالبه باشد) وجه آن را مطالبه کند، حتی اگر هنوز تخلفی از تعهد اصلی صورت نگرفته باشد.

آیا سفته ضمانت را می توان پشت نویسی کرد؟

بله، سفته ضمانت را می توان پشت نویسی کرد، اما اگر به عنوان ضامن پشت نویسی می شود، حتماً باید عبارت به عنوان ضامن یا این پشت نویسی بابت ضمانت است قید شود تا با ظهرنویسی (انتقال سفته) اشتباه گرفته نشود.

سفته بعد از چند سال باطل می شود؟

برای سفته های عادی، معمولاً اگر ظرف یک سال (برای سفته های عندالمطالبه) یا پنج سال (برای سفته های با تاریخ مشخص پس از سررسید) اقدام قانونی برای وصول آن انجام نشود، مزایای سند تجاری خود را از دست می دهد. اما سفته ضمانت تا زمانی که تعهد اصلی پابرجاست و باطل نشده، معتبر است.

سفته ضمانت اجرایی دارد؟

بله، سفته ضمانت اجرایی دارد. اما برای وصول آن، گیرنده سفته باید ابتدا اثبات کند که صادرکننده سفته از تعهدات اصلی خود (که سفته بابت آن صادر شده) تخلف کرده است. این اثبات معمولاً از طریق قرارداد کتبی پشتیبان سفته و سایر مدارک انجام می شود.

آیا برای گرفتن سفته ضمانت حتماً باید قرارداد داشته باشیم؟

برای اعتبار حقوقی بیشتر سفته ضمانت و جلوگیری از سوءاستفاده، اکیداً توصیه می شود که حتماً یک قرارداد یا تفاهم نامه مکتوب و دقیق همراه سفته وجود داشته باشد که در آن جزئیات سفته و تعهدات مربوط به آن قید شده باشد.

تلفظ صحیح سَفته است یا سُفته؟

طبق فرهنگ های لغت معتبر مانند دهخدا و عمید، تلفظ صحیح این کلمه سَفته است، هرچند در گفتار عامیانه گاهی به صورت سُفته نیز شنیده می شود.

آیا می توان مبلغی بیش از سقف اسمی سفته روی آن نوشت؟

بله، از نظر فیزیکی می توانید مبلغی بیش از سقف اسمی روی سفته بنویسید. اما از نظر قانونی، سفته فقط تا همان سقف اسمی که روی آن چاپ شده، اعتبار دارد و مبلغ مازاد قابل مطالبه نیست.

آیا زن و مرد برای گرفتن سفته مدارک متفاوتی نیاز دارند؟

خیر، برای گرفتن سفته از بانک ملی، جنسیت مهم نیست و تنها مدرک شناسایی لازم، کارت ملی است.