خلاصه کتاب اسلام علوی اسلام اموی: پژوهشی در باب علل و انگیزه های نهضت عاشورا ( نویسنده صابر اداک )

کتاب «اسلام علوی، اسلام اموی» صابر اداک به ریشه های انحراف در جامعه اسلامی و تقابل دو قرائت متفاوت از دین می پردازد که در نهایت به نهضت عاشورا ختم شد. این کتاب نشان می دهد که چطور سیاست های اموی مسیر اسلام را تغییر داد و فاجعه کربلا را رقم زد.

همه ما وقتی اسم عاشورا می آید، ناخودآگاه یاد مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش می افتیم. این واقعه، نه فقط یک اتفاق تاریخی، بلکه یک نقطه عطف اساسی تو تاریخ اسلامه که تا امروز هم تأثیرش رو در زندگی ما می بینیم. اما تا حالا فکر کردید که چطور شد که کار به اینجا کشید؟ چطور جامعه ای که تازه پیامبر (ص) رو از دست داده بود، خیلی زود از مسیر اصلی منحرف شد و نواده ایشون رو به شهادت رسوند؟ اینجاست که اهمیت پژوهش های عمیق و تحلیلی مثل کتاب «اسلام علوی، اسلام اموی: پژوهشی در باب علل و انگیزه های نهضت عاشورا» اثر صابر اداک خودش رو نشون می ده. این کتاب بهمون کمک می کنه تا پرده از روی این معماها برداریم و بفهمیم که چه جریان هایی باعث و بانی این فاجعه بزرگ شدن.

صابر اداک تو این اثر ارزشمندش، نه فقط به یه روایت خشک و خالی از تاریخ اکتفا نمی کنه، بلکه میره سراغ ریشه ها، سراغ دو نوع نگاه به اسلام که یکی اصیل بود و از سیره اهل بیت (ع) نشأت می گرفت و اون یکی، اسلامِ به ظاهر اسلامیِ بنی امیه بود که بیشتر شبیه یه حکومت سلطنتی با لباس دین بود تا خلافت نبوی. این کتاب یه جورایی مثل یه دوربین زمان عمل می کنه که باهاش می تونیم برگردیم به گذشته و ببینیم که چطور این دو مسیر از هم جدا شدن و چه اتفاقاتی افتاد که کار به کربلا کشید. اگه دنبال یه تحلیل عمیق و متفاوت از دلایل نهضت عاشورا هستید، این خلاصه کتاب می تونه براتون یه دریچه جدید باز کنه و ترغیبتون کنه که نسخه کامل رو هم مطالعه کنید.

آشنایی با نویسنده و رویکرد پژوهشی او

حتماً اولین سؤالی که پیش می آید این است که اصلاً صابر اداک کیست و چرا باید به پژوهش های او اعتماد کنیم؟ شناخت نویسنده و دیدگاهش به بحث، کمک می کند تا با نگاه بازتری به محتوای کتاب نزدیک شویم.

صابر اداک کیست؟

صابر اداک، نویسنده و پژوهشگر ایرانی متولد سال ۱۳۴۹، یکی از اون دست آدم هایی هست که زندگی اش رو وقف پژوهش های عمیق در تاریخ اسلام کرده. ایشون نه فقط تو حوزه تاریخ، بلکه تو علوم دینی و کلام هم سر رشته دارن و این باعث شده که کارهای ایشون یه عمق و اعتبار خاصی داشته باشه. آقای اداک فقط محدود به نوشتن همین یه کتاب نیستن؛ اگه یه نگاهی به آثار دیگه شون بندازید، می بینید که کتاب هایی مثل «رحمت نبوی، خشونت جاهلی» و «اخلاق زمامداری» هم از قلم ایشون منتشر شده. این نشون می ده که ایشون یه متخصص واقعی تو این حوزه هستن و با دیدی گسترده و تحلیلی، سراغ این مباحث پیچیده و حساس میرن. اگه بخوایم یه مثال بزنیم، میشه گفت صابر اداک مثل یه پزشک حاذق می مونه که برای تشخیص یه بیماری، فقط به علائم ظاهری اکتفا نمی کنه و میره سراغ ریشه ها و سوابق تا بتونه یه تحلیل درست و درمون ارائه بده.

چرا این کتاب مهم است؟

شاید بپرسید که خب، کتاب در مورد عاشورا زیاد نوشته شده، چرا این یکی انقدر مهمه؟ راستش، هدف کتاب اسلام علوی اسلام اموی خیلی فراتر از یه روایت ساده از واقعه کربلاست. اداک می خواد یه کاری کنه که ما ته و توی قضیه رو بفهمیم. او دنبال اینه که ببینه بعد از شهادت امام علی (ع) و تموم شدن دوران خلافت راشده، سرنوشت اسلام و مسلمان ها چی شد؟ چه تغییراتی تو جامعه افتاد که کم کم زمینه برای یه فاجعه بزرگ مثل عاشورا فراهم شد؟

فرق این کتاب با خیلی از کتاب های دیگه اینه که اداک به جای اینکه فقط روی جزئیات روز عاشورا تمرکز کنه، میره سراغ ریشه ها. یعنی از دلایل عمیق و دوره ای صحبت می کنه که چطور انحراف ها شروع شد و چه جوری ذره ذره جامعه رو به سمتی برد که در نهایت، آب رو به روی خاندان پیامبر (ص) بستن. این کتاب بهمون نشون می ده که چطور بعضی ها، ظاهر دین رو حفظ کردن اما باطنش رو از بین بردن. این جور نگاه ریشه ای و متفاوت، چیزیه که این کتاب رو واقعاً خاص و مهم می کنه؛ چون کمک می کنه از سطح ماجرا بگذریم و به عمق تحلیل برسیم.

دو قرائت از اسلام: اسلام علوی و اسلام اموی

یکی از اصلی ترین بحث هایی که صابر اداک در کتابش روی آن تأکید دارد، تمایز قائل شدن بین دو نوع نگاه یا قرائت از اسلام است. این دو قرائت، نه فقط در ظاهر، بلکه در بطن و اساس با هم تفاوت های زیادی داشتند و همین تفاوت ها، بستر اصلی تحولات بعدی و در نهایت واقعه عاشورا را ساخت.

اسلام علوی: تجلی حقیقت و سیره نبوی

وقتی از اسلام علوی حرف می زنیم، داریم از یه اسلام اصیل و ناب صحبت می کنیم؛ همون اسلامی که پیامبر اکرم (ص) به مردم یاد دادن و امام علی (ع) و ائمه اطهار (ع) ادامه دهنده و نگهبانش بودن. این اسلام، یه اسلامِ فرمایشی یا ظاهری نیست، بلکه یه راه و رسم زندگیه که توش اخلاق، معنویت و عدالت حرف اول رو می زنه. تو اسلام علوی، هدف اصلی بندگی خداست، نه چاپلوسی و تملق حاکمان. هر کی تو این مسیر باشه، دنبال رضایت پروردگاره و براش فرقی نداره که چی به دست میاره یا چی از دست میده.

تو این اسلام، ارزش های انسانی و الهی جایگاه ویژه ای دارن. مثلاً، اهمیت به قشر ضعیف جامعه، مبارزه با ظلم و ستم، پرهیز از دنیاپرستی و تملق، و تاکید بر رعایت حقوق مردم، از ویژگی های بارز اسلام علوی هستن. این همون اسلامی بود که امام حسین (ع) برای احیائش به میدان اومد. این اسلام، ریشه اش محکم و استوار بود، چون از سرچشمه زلال وحی و سیره عملی پیامبر (ص) آب می خورد و با زندگی و اعمال ائمه (ع) به مردم نشون داده می شد.

اسلام اموی: معجونی از قدرت، جاهلیت و انحراف

حالا بیاین سراغ روی دیگه سکه، یعنی اسلام اموی. این یکی یه داستان کاملاً متفاوته. صابر اداک به خوبی نشون می ده که چطور با روی کار اومدن دولت اموی، خلافت از اون حالت معنوی و مردمی خودش خارج شد و تبدیل شد به یه سلطنت تمام عیار. تو این دوران، هدف دیگه خدمت به دین و مردم نبود؛ هدف، قدرت بود، ثروت بود، و حکمرانی به هر قیمتی. اسلام اموی رو می تونیم یه معجون عجیب غریب بدونیم که از جاهلیت قبیله ای اعراب، غرور و تکبر قریش و از همه بدتر، قدرت و ثروت بادآورده ای که به دست آورده بودن، تشکیل شده بود.

تو این قرائت، اطاعت از خدا جاش رو به اطاعت از حاکمان ستمگر داد. مردم به جای اینکه دنبال رضایت پروردگار باشن، دنبال راضی کردن خلیفه بودن! دین و اخلاق تو این دوره کم کم رنگ باختن. می بینید که مساجد تبدیل شدن به تریبون های حکومتی، عالمان فاسد و دنیاپرست شدن بلندگوی ظلم، و از همه بدتر، احادیث جعلی ساخته می شد تا کارهای خلاف شرع اموی ها رو توجیه کنه. این یعنی استحاله کامل دین. اسلام اموی فقط یه ظاهر داشت، یه پوسته، اما باطنش کاملاً تهی شده بود. تقابل اسلام علوی و اموی دقیقاً همینجاست؛ تفاوت بین حقیقت و هویت، بین بندگی و بردگی، بین عدالت و ظلم.

«جامعه ای که در آن، اطاعت خالق جایش را به اطاعت مخلوق داده و راه و رسم بندگی و عبودیت پروردگار، به تملق و چاپلوسی خلیفه ستمکار بدل شده بود. جامعه ای که مردمش نه در پی کسب رضایت خداوند قادر که به دنبال جلب محبت خلیفه قاهر بودند.»

ریشه های انحراف جامعه و نقش معاویه

وقتی صحبت از علل نهضت عاشورا می شه، نمی شه از نقش معاویه چشم پوشی کرد. خیلی ها فکر می کنن عاشورا فقط نتیجه اقدامات یزید بود، اما صابر اداک تو کتابش بهمون نشون می ده که ریشه های این فاجعه خیلی عمیق تره و تو دل سیاست های ۲۰ ساله معاویه کاشته شده بود.

سیاست های ۲۰ ساله معاویه: بستر ساز فاجعه عاشورا

معاویه، مرد سیاست و مکر بود. او نه فقط با شمشیر، بلکه با ذکاوت خاصی، جامعه اسلامی رو به سمتی برد که حتی خودش هم شاید فکر نمی کرد نتیجه اش به فاجعه ای مثل عاشورا برسه. او ۲۰ سال بر مسند خلافت نشست و تو این مدت، کارش فقط جنگ و خونریزی نبود؛ بلکه با سیاست گذاری های هوشمندانه و موذیانه، به آرامی و به تدریج، ارزش های جامعه رو تغییر داد. فکر کنید، چطور میشه یه جامعه رو که تازه طعم اسلام ناب رو چشیده، از مسیر اصلی منحرف کرد؟ معاویه این کار رو با ترکیبی از ریاکاری، ظاهر سازی دینی و استفاده از ابزارهای قدرت و ثروت انجام داد.

یکی از مهم ترین کارهایی که معاویه کرد، این بود که یه دستگاه فرهنگی تمام عیار به راه انداخت. این دستگاه کارش چی بود؟ سرکوب مخالفان و تغییر افکار عمومی. عالمان دنیاپرست و مقدسین دین فروش رو استخدام کرد تا به نفع حکومت حرف بزنن و حدیث جعلی بسازن. مثلاً اگه یه نفر از اهل بیت (ع) دفاع می کرد، فوری انگ می زدن که این آدم بر خلاف سنت پیامبر (ص) عمل می کنه. یا اگه کسی دنبال عدل و داد بود، بهش می گفتن شورشی! اینجوری، معاویه یه بستر نرم و خزنده برای انحراف تو جامعه ایجاد کرد. این بستر، مثل یه باتلاق بود که مردم رو ذره ذره به سمت خودش می کشید، تا جایی که دیگه فرق حق و باطل رو متوجه نمی شدن.

معمای چرخش افکار عمومی: چگونه چنین شد؟

این سؤال کلیدی، شاید مهم ترین چیزی باشه که اداک تو کتابش بهش می پردازه: چطور شد که مردمی که محضر پیامبر (ص) رو درک کرده بودن، به حاکمیت فرزند دشمن ایشون تن دادن؟ و از اون بدتر، چطور شد که در نهایت آب رو بر روی نواده پیامبر (ص) بستن و ایشون رو به شهادت رسوندن؟ این سؤالیه که ذهن خیلی ها رو درگیر کرده.

صابر اداک تو جواب این معما، به ما می گه که ریشه این چرخش فقط وسوسه ثروت و قدرت نبود. البته که اینا هم نقش داشتن، اما مهم تر از اون، همون «قرائت های متضاد از اسلام» بود. یعنی مردم کم کم به سمتی رفتن که اسلام رو نه اون اسلامی که از سیره پیامبر (ص) و امام علی (ع) می شناختن، بلکه اسلامی که معاویه و دار و دسته اش ترویج می کردن، دونستن. معاویه اینقدر هوشمندانه و با برنامه عمل کرد که تونست ذهنیت مردم رو تغییر بده. او کاری کرد که مردم به اطاعت از حاکم به ظاهر متدین، حتی اگه اون حاکم ستمگر بود، عادت کنن و اون رو عین اطاعت از خدا بدونن. اینجوری بود که زمینه برای فاجعه ای مثل عاشورا فراهم شد؛ فاجعه ای که نتیجه سال ها سیاست بازی، فریب و تغییر تدریجی ارزش ها بود.

اینجا می تونیم یه جدول کوچیک بذاریم تا تفاوت های این دو قرائت رو بهتر ببینیم:

ویژگی	اسلام علوی	اسلام اموی
هدف اصلی	رضایت خداوند، عدالت، معنویت	قدرت، ثروت، حکمرانی
منبع مشروعیت	سنت نبوی، سیره اهل بیت (ع)	قدرت و زور، توجیهات عالمان درباری
جایگاه اخلاق	اصالت و محوریت اخلاق	نادیده گرفتن یا تحریف اخلاق
رابطه با حاکم	اطاعت از حق، مبارزه با باطل	اطاعت از مخلوق، تملق حاکم
نقش مساجد و علما	مکان ترویج دین و اخلاق	تریبون تبلیغ حکومت، محل عالمان فاسد

نهضت عاشورا: فریاد احیای سنت نبوی

بعد از اینکه ریشه های انحراف و نقش معاویه رو تو کتاب «اسلام علوی، اسلام اموی» فهمیدیم، حالا نوبت می رسه به اوج داستان، یعنی خود نهضت عاشورا. اداک این قیام رو نه یه حادثه اتفاقی، بلکه نتیجه طبیعی همون سیاست های اموی می دونه و نشون می ده که چطور این قیام، در واقع فریادی برای برگردوندن اسلام اصیل بود.

امر به معروف و نهی از منکر امام حسین (ع): هدف اصلی حکومت

خیلی وقت ها فکر می کنیم امام حسین (ع) برای اینکه مردم رو بیدار کنه، قیام کرد. البته که اینم هست، اما صابر اداک تو کتابش یه نکته خیلی مهم رو برجسته می کنه: امر به معروف و نهی از منکر امام حسین (ع) بیشتر از اینکه مردم عادی رو هدف بگیره، متوجه حکومت و عمال اون بود. چرا؟ چون به ظاهر، مردم نماز می خوندن، روزه می گرفتن، حج می رفتن و زکات می دادن. ظواهر شریعت همه جا نمایان بود. اما مشکل اینجا بود که این شریعت، یه شریعت تهی بود؛ تهی از اخلاق و معنویت، و بیشتر شبیه به یه اسلام جاهلی بود.

تو اون جامعه، بندگی خدا جاش رو داده بود به تملق و چاپلوسی حاکمان ستمگر. مردم به جای اینکه دنبال رضایت خدا باشن، دنبال راضی کردن خلیفه قاهر بودن. دین و دنیاشون گره خورده بود به حکومت و هر چی منابر و مساجد حکومتی و عالمان وابسته اموی می گفتن، همونو باور می کردن. اعتراض به حاکم رو گناه می دونستن! امام حسین (ع) این وضعیت رو دید. دید که دین داره نابود میشه، نه به خاطر بی دینی مردم، بلکه به خاطر دین سازی و دین فروشی حکومت. هدف اصلی ایشون این بود که جلوی این انحراف جامعه اسلامی رو بگیره و حقیقت رو احیا کنه. ایشون می خواستن نشون بدن که اسلام، فقط ظاهر نیست، باطنش هم مهمه و اگه باطن از بین بره، دیگه چیزی از اسلام باقی نمی مونه.

عاشورا: پیامد ناگزیر سیاست های اموی

اگه تمام این بحث هایی که صابر اداک مطرح کرده رو کنار هم بذاریم، به یه نتیجه مهم می رسیم: فاجعه خونین عاشورا، قتل نواده پیامبر (ص) و اسارت اهل بیتش، یه اتفاق تصادفی نبود. این حادثه، محصول مستقیم و بی چون وچرای سیاست ها، اقدامات فرهنگی و اجتماعی دوران معاویه بود. اداک خیلی صریح می گه که اگه معاویه اون بیست سال رو اونطور حکومت نمی کرد و اون بستر رو نمی ساخت، شاید اصلاً عاشورا به این شکل رخ نمی داد.

معاویه با ریاکاری، استفاده از قدرت و ثروت، و مهم تر از همه، با تغییر تدریجی ارزش ها و افکار عمومی، جامعه رو برای پذیرش حکومتی مثل یزید آماده کرده بود. مردمی که به ظواهر چسبیده بودن و حقیقت رو از دست داده بودن، دیگه توانایی تشخیص حق رو نداشتن. برای همینه که اداک تأکید می کنه برای تحلیل صحیح نهضت عاشورا و انگیزه های قیام امام حسین (ع)، باید دوران معاویه رو خیلی دقیق و عمیق مطالعه کنیم. بدون فهم اون دوران، نمی تونیم بفهمیم چطور شد که مسلمانان دست به همچین جنایتی زدن. عاشورا، نه یه نقطه آغاز، بلکه نقطه اوج یه انحراف بزرگ تاریخی بود که ریشه اش رو باید تو سال ها قبل از خودش پیدا کرد. این کتاب یه جورایی مثل یه هشدار می مونه، که بهمون می گه همیشه باید مراقب باشیم تا حقیقت قربانی هویت و ظاهر نشه.

برای درک بهتر وضعیت آن زمان و اینکه چطور ارزش ها تغییر کردند، می توانیم به برخی از اتفاقات اشاره کنیم:

• تبدیل خلافت به سلطنت: معاویه با زور بیعت گرفت و بعد از خودش، یزید را به جانشینی منصوب کرد و این برخلاف سنت پیامبر و خلفای راشدین بود.
• گسترش فساد و تجمل گرایی: در دوران اموی، دنیاپرستی و فساد در دربار و بین اطرافیان حاکمان رایج شد که با سیره زاهدانه اسلام علوی کاملاً در تضاد بود.
• سرکوب آزادی بیان و مخالفان: هر کسی که کوچکترین اعتراضی به حکومت می کرد، به شدیدترین شکل ممکن سرکوب می شد، که این فضا، مردم را به سکوت و اطاعت محض وادار می کرد.
• ترویج احادیث جعلی: برای توجیه اعمال حکام، احادیثی ساخته می شد که ظلم و ستم را مشروع جلوه می داد و این بزرگترین خیانت به دین بود.

همه این عوامل دست به دست هم دادند تا جامعه ای به وجود بیاید که ظاهراً مسلمان بود، اما روحیه ای جاهلی داشت. صابر اداک این فرآیند تدریجی را به زیبایی در کتابش ترسیم می کند. خواندن محتوای کتاب اسلام علوی اسلام اموی به ما کمک می کند که بفهمیم چرا و چطور این اتفاق افتاد و چه درس هایی می توانیم از آن بگیریم.

«حادثه خونین عاشورا و قتل نواده پیامبر(ص) و اسارت اهل بیتش بدست مسلمانان که در عین ناباوری و به مدت کمی پس از مرگ معاویه رخ داد، بدون شک محصول سیاست ها و اقدامات فرهنگی و اجتماعی دوران اوست.»

نتیجه گیری و اهمیت مطالعه کتاب

خب، تا اینجا با خلاصه کتاب اسلام علوی اسلام اموی: پژوهشی در باب علل و انگیزه های نهضت عاشورا ( نویسنده صابر اداک ) تا حدودی آشنا شدیم و فهمیدیم که این کتاب چقدر عمیق و مهمه. حالا وقتشه که یه جمع بندی نهایی بکنیم و ببینیم چرا واقعاً باید این کتاب رو بخونیم یا حداقل با محتواش آشنا بشیم.

صابر اداک تو این اثر بی نظیرش، به ما نشون می ده که واقعه عاشورا، یه اتفاق ناگهانی و بدون ریشه نبوده. این فاجعه، نتیجه یه فرآیند طولانی و پیچیده بود که از همون سال های بعد از رحلت پیامبر (ص) شروع شد و با سیاست های هوشمندانه و موذیانه معاویه، به اوج خودش رسید. اون تونست با تغییر تدریجی ارزش ها، ترویج یه اسلام ظاهری و تهی از معنویت، و از بین بردن روح بندگی واقعی در جامعه، زمینه رو برای شهادت امام حسین (ع) فراهم کنه. کتاب اداک، در واقع یه تحقیق موشکافانه درباره چگونگی انحراف جامعه اسلامی و نقش معاویه در انحراف اسلام هست. او با یه دید تحلیلی و عمیق، به ما کمک می کنه که فرق بین اسلام حقیقت (اسلام علوی) و اسلام هویت (اسلام اموی) رو درک کنیم؛ تفاوت بین بندگی خدا و اطاعت از حاکمان ستمگر. این نگاه تازه، نه فقط به ما کمک می کنه عاشورا رو بهتر بفهمیم، بلکه بصیرت بیشتری هم برای درک مسائل امروز دنیا بهمون می ده.

اهمیت پژوهش در عاشورا این نیست که فقط یه تاریخ رو مرور کنیم، بلکه اینه که ازش درس بگیریم. کتاب صابر اداک دقیقاً همین کار رو می کنه. اون بهمون نشون می ده که چطور میشه یه جامعه از مسیر اصلی خودش منحرف بشه، حتی با وجود اینکه ظاهرش رو حفظ کرده باشه. این کتاب یه جورایی مثل آینه می مونه که به ما کمک می کنه خودمون رو توش ببینیم و از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری کنیم. اگه به تاریخ سیاسی و فرهنگی بنی امیه و تأثیر اون بر سرنوشت اسلام علاقه دارید، یا اگه می خواهید بدونید که اسلام علوی چیست و اسلام اموی چیست، حتماً سراغ این کتاب برید.

پیشنهاد ما اینه که بعد از خوندن این خلاصه، اگه حس کردید موضوع براتون جالبه و دوست دارید عمیق تر وارد بحث بشید، حتماً نسخه کامل کتاب اسلام علوی اسلام اموی رو تهیه و مطالعه کنید. باورش شاید سخت باشه، اما جزئیات و ظرایفی که اداک تو کتابش مطرح کرده، واقعاً ارزشش رو داره و می تونه دیدگاه شما رو به کل تاریخ اسلام و نهضت عاشورا عوض کنه. این کتاب یه منبع عالی برای دانشجویان، پژوهشگران و همه علاقه مندان به تاریخ اسلامه که دنبال یه تحلیل جامع و دقیق هستن.

در نهایت، این کتاب نه فقط یه تاریخ نگاری، بلکه یه تحلیل جامعه شناختی و روان شناختی از چرایی انحراف یک امت و مقاومت یک پیشواست. معرفی کتاب اسلام علوی اسلام اموی و نقد و بررسی کتاب اسلام علوی اسلام اموی نشان می دهد که چگونه یک اثر پژوهشی می تواند دیدگاه های مرسوم را به چالش بکشد و عمق بیشتری به فهم ما از وقایع تاریخی ببخشد.

مشخصات کتاب

اگه با خوندن این خلاصه وسوسه شدید که کتاب اسلام علوی اسلام اموی رو بخونید، حتماً دوست دارید مشخصاتش رو هم بدونید. این کتاب یکی از آثار مهم در حوزه تاریخ اسلامه که توسط نشر کویر منتشر شده.

• عنوان کامل: اسلام علوی، اسلام اموی: پژوهشی در باب علل و انگیزه های نهضت عاشورا
• نویسنده: صابر اداک
• ناشر: انتشارات کویر
• تعداد صفحات: ۲۴۴ صفحه
• سال انتشار: اطلاعات دقیق مربوط به اولین انتشار و آخرین چاپ ممکن است متفاوت باشد، اما این کتاب در سال های اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته است. (بر اساس اطلاعات موجود در رقبا: چاپ اول حدود سال ۱۳۹۸ و در ۱۴۰۱ نسخه صوتی آن توسط آوانامه منتشر شده است)

ضمناً، برای اون دسته از دوستانی که فرصت مطالعه نسخه چاپی رو ندارن یا ترجیح می دن کتاب ها رو با گوش دادن دنبال کنن، خبر خوب اینه که کتاب صوتی اسلام علوی اسلام اموی هم موجود هست. ناشر صوتی این اثر، «آوانامه» هست و مهدی خلیلی هم کار روایت اون رو انجام داده. مدت زمان این کتاب صوتی حدود ۸ ساعت و ۷ دقیقه است که می تونه گزینه خیلی خوبی برای گوش دادن در مسیر یا اوقات استراحت باشه.

اگه دنبال کتاب های صابر اداک هستید، این اثر یکی از شاخص ترین هاست. چه نسخه چاپی رو انتخاب کنید و چه کتاب صوتی اسلام علوی اسلام اموی رو، مطمئن باشید که با یه محتوای عمیق و ارزشمند روبرو می شید که می تونه اطلاعاتتون رو تو حوزه تاریخ اسلام و به خصوص علل نهضت عاشورا حسابی بالا ببره.

برای اطلاعات بیشتر، می تونید به منابع معتبر مربوط به معرفی و خرید این کتاب مراجعه کنید.