معتبرترین پاسپورت جهان در سال ۱۳۹۸ براساس رتبه بندی موسسه Nomad Capitalist

سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) برای خیلی ها سال مهمی بود، مخصوصاً برای اونایی که دنبال یه پاسپورت حسابی و پرقدرت می گشتن. بر اساس رتبه بندی موسسه Nomad Capitalist، معتبرترین پاسپورت جهان در سال ۱۳۹۸ به کشور سوئد تعلق گرفت که با امتیاز ۱۰۹ و امکان سفر بدون ویزا به ۱۷۶ کشور، تو صدر جدول ایستاد. این موسسه با معیارهای خاص خودش، یه نگاه متفاوت به قدرت پاسپورت ها داره که با بقیه فرق می کنه.

همیشه تو بحث سفر و مهاجرت، یکی از موضوعات داغ، اعتبار پاسپورت بوده و هست. کیه که دلش نخواد با یه پاسپورت قوی، بدون دردسر ویزا به هر کجا که می خواد سفر کنه؟ یا اصلاً برای برنامه های بزرگ تر مثل سرمایه گذاری و زندگی تو یه کشور دیگه، داشتن یه پاسپورت معتبر چقدر می تونه مسیر رو هموارتر کنه. سال هاست که موسسات مختلف، هر کدوم با معیارهای خاص خودشون، لیست قدرتمندترین پاسپورت های دنیا رو اعلام می کنن. اما بین همه اینا، یه موسسه هست به اسم Nomad Capitalist که کلاً یه جور دیگه به قضیه نگاه می کنه. اونا فقط به تعداد کشورهایی که می تونی بدون ویزا بری اهمیت نمی دن، بلکه فاکتورهای دیگه ای هم براشون مهمه که برای خیلی ها، به خصوص اونایی که سبک زندگی «نومد» یا همون کوچ نشین دیجیتالی دارن یا دنبال بهینه سازی مالیاتشون هستن، خیلی کاربردیه. تو این مقاله، می خوایم بریم سراغ رتبه بندی جذاب و پر از نکته همین موسسه Nomad Capitalist تو سال ۱۳۹۸ (که میشه ۲۰۱۹ میلادی). می خوایم ببینیم چی شد که سوئد شد اول، آمریکا چرا اینقدر پایین بود و جایگاه ما ایرانیا تو این لیست کجا بود.

موسسه Nomad Capitalist: فلسفه و معیارهای منحصر به فردش چیه؟

شاید بپرسید Nomad Capitalist اصلاً کیه و چرا رتبه بندیش با بقیه فرق داره؟ خب، این موسسه بیشتر برای کسانی که سبک زندگی جهانی دارن، یعنی همون «سرمایه گذاران کوچ نشین» (Nomad Capitalists)، خدمات مشاوره ارائه می ده. این افراد معمولاً دنبال این هستن که زندگی و کسب وکارشون رو جوری بچینن که هم مالیات کمتری بدن، هم آزادی شخصی بیشتری داشته باشن و هم راحت تر بتونن به هر جای دنیا که خواستن سفر کنن. واسه همین، معیارهایی که برای «قوی ترین پاسپورت» در نظر می گیرن، فراتر از فقط سفر بدون ویزاست و به جنبه های دیگه ای از زندگی یه شهروند جهانی هم توجه می کنن.

فلسفه اصلی Nomad Capitalist بر این پایه استواره که هر فردی باید بهترین مکان رو برای زندگی، کار و سرمایه گذاری پیدا کنه، بدون اینکه خودش رو به مرزهای جغرافیایی یا قوانین دست وپاگیر یک کشور محدود کنه. این طرز فکر باعث می شه که اونا پاسپورت رو نه فقط به عنوان یه مدرک شناسایی، بلکه به عنوان یه ابزار قدرتمند برای رسیدن به اهداف مالی و شخصی ببینن. به همین دلیل، شاخص پاسپورت Nomad Capitalist خیلی مورد توجه کسایی قرار می گیره که دنبال یه پاسپورت دوم یا حتی پاسپورت سوم برای بهبود وضعیت زندگی و کار خودشون هستن. این رتبه بندی بهشون کمک می کنه که یه انتخاب هوشمندانه و استراتژیک داشته باشن.

۵ معیار اصلی Nomad Capitalist که همه چیز رو تغییر می ده

بیاین ببینیم Nomad Capitalist با چه فاکتورهایی پاسپورت ها رو ارزیابی می کنه. در واقع، اونا پنج تا معیار اصلی دارن که به هر کدوم یه وزنی دادن تا یه امتیاز کلی به هر پاسپورت بدن. این معیارها باعث می شه که رتبه بندی Nomad Capitalist خیلی با بقیه فرق داشته باشه و برای یه قشر خاص، ارزش بیشتری پیدا کنه:

1. سفر بدون ویزا (Visa-Free Travel) – ۵۰ درصد امتیاز: این همون چیزیه که اکثر موسسات دیگه هم روش مانور می دن. یعنی با پاسپورتت به چند تا کشور می تونی بدون ویزا، با ویزای فرودگاهی (Visa on Arrival) یا با مجوز الکترونیکی سفر (ETA) سفر کنی. برای Nomad Capitalist، این معیار بیشترین وزن رو داره و ۵۰ درصد امتیاز رو تشکیل می ده. خب حق هم دارن، چون اولین چیزی که یه کوچ نشین دیجیتال یا یه سرمایه گذار جهانی بهش نیاز داره، راحت سفر کردنه. هرچی تعداد این کشورها بیشتر باشه، امتیاز آزادی سفر اون پاسپورت هم بالاتر می ره و این یعنی شما برای رفتن به جاهای مختلف دنیا، کمتر درگیر کاغذبازی و مصاحبه های سفارتی می شید.
2. مالیات (Taxation) – ۲۰ درصد امتیاز: این فاکتور برای افراد پردرآمد و سرمایه گذاران جهانی خیلی مهمه. Nomad Capitalist بررسی می کنه که شهروندان هر کشور چقدر باید مالیات بر درآمد، سود سرمایه و شرکت ها بپردازن، مخصوصاً اگه خارج از کشور زندگی کنن یا درآمدشون رو از خارج کسب کنن. مثلاً، بعضی کشورها از شهروندانشون که خارج از اون کشور هم زندگی می کنن، مالیات می گیرن (مثل آمریکا که در ادامه بیشتر در موردش حرف می زنیم). اگه یه کشور سیستم مالیاتی مبتنی بر قلمرو داشته باشه (یعنی فقط از درآمدی که تو همون کشور کسب می شه مالیات بگیره)، امتیاز بالاتری می گیره. این معیار ۲۰ درصد امتیاز رو به خودش اختصاص می ده و می تونه حسابی جایگاه پاسپورت ها رو عوض کنه.
3. همدلی جهانی (Global Perception) – ۱۰ درصد امتیاز: این یکی یکم جالبه و خیلی ها بهش توجه نمی کنن. یعنی دنیا چجوری به شهروندان اون کشور نگاه می کنه؟ آیا وقتی با پاسپورتت وارد یه کشور دیگه می شی، با احترام باهات برخورد می شه یا ممکنه با خصومت و سوءظن روبرو بشی؟ آیا برای یه شهروند اون کشور، گرفتن ویزا برای مقاصد خاص، سخت تر از بقیه نیست؟ این فاکتور ۱۰ درصد از امتیاز رو تشکیل می ده و بر اساس میزان پذیرش جهانی و برخورد مردم و دولت ها با شهروندان اون کشور سنجیده می شه.
4. تابعیت دوگانه (Dual Citizenship) – ۱۰ درصد امتیاز: آیا کشور مبدأت اجازه می ده که همزمان تابعیت کشور دیگه ای رو هم داشته باشی؟ این برای خیلی ها که دنبال برنامه ریزی برای آینده، تنوع بخشیدن به دارایی ها، امنیت بیشتر یا حتی فقط داشتن یه پشتوانه تو کشور دیگه هستن، حیاتیه. کشورهایی که تابعیت دوگانه رو به رسمیت می شناسن و تو این زمینه آزادی عمل به شهرونداشون می دن، امتیاز بیشتری می گیرن. ده درصد دیگه از امتیاز هم مال این فاکتوره که برای خیلی از سرمایه گذاران، یه نکته کلیدی محسوب می شه.
5. آزادی شخصی (Personal Freedom) – ۱۰ درصد امتیاز: این معیار شامل آزادی های مدنی و اجتماعی شهروندان مثل آزادی بیان، آزادی مطبوعات، حریم خصوصی، حق اعتراض مسالمت آمیز، و حتی میزان نظارت دولتی روی زندگی مردم می شه. کشورهایی که به این آزادی ها احترام بیشتری می ذارن و محدودیت های کمتری برای شهرونداشون دارن، امتیاز بالاتری کسب می کنن. این هم ۱۰ درصد آخر امتیاز رو تشکیل می ده و برای کسایی که به دنبال یه زندگی با کیفیت و بدون محدودیت های دولتی هستن، خیلی مهمه.

حالا که با این معیارها آشنا شدیم، بهتر می تونیم بفهمیم چرا رتبه بندی Nomad Capitalist ممکنه با بقیه فرق کنه و برای یه قشر خاص از آدما، چقدر اطلاعات ارزشمندی رو ارائه می ده. این رتبه بندی یه جور نقشه راه برای زندگی جهانی و هوشمندانه ست.

معتبرترین پاسپورت جهان در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹): سوئد، صدرنشین بلامنازع

خب، رسیدیم به اصل مطلب! معتبرترین پاسپورت جهان در سال ۱۳۹۸ براساس رتبه بندی موسسه Nomad Capitalist، بدون هیچ چون و چرایی، پاسپورت کشور سوئد بود. این کشور اروپایی با کسب امتیاز ۱۰۹، تونست خودش رو تو جایگاه اول تثبیت کنه و به عنوان قوی ترین پاسپورت برای کسایی که دنبال آزادی های مالی و شخصی هستن، شناخته بشه.

شاید بپرسید چرا سوئد؟ دلیلش اینه که سوئد تو همه اون پنج تا معیاری که بالاتر گفتیم، عملکرد فوق العاده ای داشته. یعنی هم آزادی سفر بالایی داره (اون موقع می شد باهاش به ۱۷۶ کشور بدون ویزا رفت که خیلی عدد خوبیه)، هم سیستم مالیاتیش برای شهروندانی که خارج از کشور زندگی می کنن و درآمدشون رو از اونجا کسب نمی کنن، نسبتاً مناسبه (یعنی مالیات بر درآمد جهانی نداره)، هم نگاه جهانی خیلی خوبی به شهروندانش وجود داره و معمولاً تو سفرها باهاشون با احترام برخورد می شه، هم تابعیت دوگانه رو به راحتی قبول می کنه و هم از نظر آزادی های شخصی و مدنی، یکی از بهترین کشورهای دنیاست. این ترکیب از امتیازها باعث شد تا سوئد، بدون رقیب، تو صدر جدول قرار بگیره و به عنوان شناخته بشه.

بر اساس رتبه بندی موسسه Nomad Capitalist در سال ۱۳۹۸، پاسپورت سوئد با امتیاز ۱۰۹ به عنوان معتبرترین پاسپورت دنیا شناخته شد که ترکیبی از آزادی سفر، مالیات مناسب و آزادی های شخصی بالا را ارائه می داد و آن را به گزینه ایده آل برای افراد پردرآمد تبدیل می کرد.

۱۰ پاسپورت برتر جهان در سال ۱۳۹۸ براساس Nomad Capitalist

بیاین نگاهی بندازیم به اون ۱۰ تا پاسپورت برتر این لیست. اینجا می تونید ببینید کدوم کشورها تونستن جایگاه های بالایی رو به دست بیارن و چه ویژگی هایی داشتند که باعث شد Nomad Capitalist بهشون امتیاز بالا بده. همون طور که می بینید، خیلی از کشورهای اروپایی تو این لیست صدرنشین هستن که نشون می ده این قاره، هنوزم برای کسایی که دنبال آزادی حرکت و فرصت های جهانی هستن، یه مقصد جذابه:

رتبه	کشور	امتیاز (از ۱۱۹)	نکات کلیدی (چرا این رتبه را کسب کرده اند؟)
۱	سوئد	۱۰۹	آزادی سفر بسیار بالا (۱۷۶ کشور بدون ویزا)، سیستم مالیاتی مبتنی بر قلمرو، آزادی شخصی و مدنی عالی، تابعیت دوگانه را می پذیرد.
۲	بلژیک	۱۰۸.۵	موقعیت مرکزی در اروپا، آزادی سفر گسترده، نگاه جهانی مثبت، پذیرش تابعیت دوگانه و قوانین مالیاتی منعطف.
۳	ایتالیا	۱۰۸.۵	آزادی سفر عالی، فرهنگ غنی، نگاه جهانی بسیار مثبت، انعطاف پذیری مالیاتی برای مهاجران تازه وارد (مثلاً مالیات پایین برای مهاجران).
۴	اسپانیا	۱۰۸.۵	آزادی سفر بالا، فرهنگ غنی و جذاب، مزایای اقامتی و تابعیت آسان تر برای برخی ملیت ها، مالیات های معقول.
۵	ایرلند	۱۰۸	سیستم مالیاتی بسیار جذاب برای مقیمان غیرمالیاتی (Non-Dom), آزادی سفر بالا، نگاه جهانی خوب.
۶	فنلاند	۱۰۸	آزادی سفر عالی، آزادی شخصی و مدنی بسیار بالا، شفافیت دولتی و نگاه جهانی مثبت.
۷	آلمان	۱۰۸	قدرت اقتصادی قوی، آزادی سفر گسترده، نگاه جهانی قوی و محترم، پذیرش تابعیت دوگانه در برخی موارد.
۸	سوئیس	۱۰۸	بی طرفی، امنیت بالا، آزادی سفر و شخصی عالی، ثبات اقتصادی و سیاسی.
۹	لوکزامبورگ	۱۰۷.۵	اقتصاد قوی و باثبات، آزادی سفر گسترده، محیط مالیاتی جذاب برای سرمایه گذاران.
۱۰	فرانسه	۱۰۷.۵	آزادی سفر بالا، فرهنگ غنی و جهانی، امکان تابعیت دوگانه، نگاه مثبت جهانی.

همون طور که می بینید، کشورهای اروپایی که بیشترشون عضو اتحادیه اروپا هستن، تو صدر این لیست قرار دارن. این کشورها تونستن تعادل خوبی بین آزادی سفر، مزایای مالیاتی و آزادی های شخصی برقرار کنن که برای هدف Nomad Capitalist ایده آله.

چرا پاسپورت آمریکا با رتبه ۳۵ اینقدر پایین بود؟

یه نکته خیلی جالب و متفاوت تو این رتبه بندی Nomad Capitalist Passport Index، جایگاه پاسپورت آمریکاست. در حالی که تو خیلی از شاخص های دیگه مثل Henley Passport Index یا Passport Index، آمریکا همیشه تو رده های بالا قرار می گیره (گاهی حتی اول)، اینجا تو سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) تو رتبه ۳۵ قرار گرفت! خیلی پایین تر از اون چیزی که فکرشو می کنیم.

دلیلش چیه؟ دلیل اصلیش به خاطر سیستم مالیاتی آمریکاست. ایالات متحده تنها کشور توسعه یافته ای هست که از شهروندانش، حتی اگه خارج از آمریکا زندگی کنن و هیچ درآمدی هم از آمریکا نداشته باشن، مالیات بر درآمد جهانی می گیره. یعنی حتی اگه سال ها خارج از آمریکا باشی و کارت رو تو یه کشور دیگه راه اندازی کنی، بازم باید به دولت آمریکا مالیات پرداخت کنی و هر سال فرم های مالیاتی پیچیده ای رو پر کنی. این موضوع برای افراد پردرآمد و سرمایه گذارانی که دنبال بهینه سازی مالیاتشون هستن، اصلاً خوشایند نیست و وزن ۲۰ درصدی مالیات تو رتبه بندی Nomad Capitalist، حسابی به ضرر پاسپورت آمریکا تموم شد.

علاوه بر این، فاکتور «آزادی شخصی» هم تو این رتبه بندی برای آمریکا خیلی بالا نبود؛ چون نگرانی هایی در مورد حریم خصوصی و نظارت دولتی وجود داره که باعث می شه امتیاز این فاکتور هم به اون صورت عالی نباشه. این همون چیزیه که تفاوت نگاه Nomad Capitalist رو با بقیه نشون می ده. اونا به دنبال آزادی های مالی و شخصی هستن، نه فقط امکان سفر.

وضعیت پاسپورت ایران در رتبه بندی Nomad Capitalist سال ۱۳۹۸

حالا که از پاسپورت های قدرتمند حرف زدیم، بیایم یه نگاهی هم به وضعیت پاسپورت خودمون تو این رتبه بندی بندازیم. متأسفانه، جایگاه ایران در رتبه بندی Nomad Capitalist سال ۱۳۹۸ جایگاه خوبی نداشت و تو رتبه ۱۹۰ از ۱۹۹ کشور قرار گرفت. این یعنی ایران جزو ضعیف ترین پاسپورت های دنیا تو اون سال بود و نشون می ده که برای یه شهروند جهانی، پاسپورت ایران محدودیت های زیادی ایجاد می کرد.

دلایل این جایگاه هم کاملاً مشخصه و برمی گرده به همون پنج تا معیاری که Nomad Capitalist در نظر گرفته بود. بیاید با هم بررسی کنیم:

1. آزادی سفر: تو سال ۱۳۹۸، با پاسپورت ایران می شد به حدود ۲۵ تا ۳۵ کشور بدون ویزا سفر کرد که در مقایسه با کشورهای صدرنشین (۱۷۰+ کشور)، خیلی کمه. این یعنی برای سفر به اکثر نقاط دنیا، از همون اول باید درگیر مراحل طولانی ویزا گرفتن می شدیم.
2. مالیات: هرچند سیستم مالیاتی ایران برای مقیمان خارج از کشور متفاوت از آمریکاست، اما فاکتورهای دیگه وزن بیشتری تو پایین کشیدن امتیاز داشتن و مزیت مالیاتی خاصی هم برای افراد پردرآمد جهانی نداشت.
3. همدلی جهانی: متأسفانه، به خاطر مسائل سیاسی و بین المللی، نگاه جهانی به شهروندان ایرانی تو خیلی از کشورها، اونقدر که باید مثبت نیست و این موضوع تو مسافرت، دریافت ویزا و حتی تعاملات بین المللی، می تونه مشکل ساز باشه. این حس خصومت قابل توجه که تو گزارش های Nomad Capitalist هم بهش اشاره شده، امتیاز این بخش رو حسابی پایین آورده بود.
4. تابعیت دوگانه: ایران اصولاً تابعیت دوگانه رو به رسمیت نمی شناسه و این یعنی اگه یه ایرانی بخواد پاسپورت کشور دیگه ای رو بگیره، ممکنه با مشکلاتی تو کشور خودش روبرو بشه یا حتی تابعیت ایرانیش رو از دست بده. این مورد هم تأثیر منفی زیادی روی امتیاز گذاشته بود.
5. آزادی شخصی: آزادی های مدنی و شخصی تو ایران، نسبت به کشورهای پیشرفته غربی که تو صدر این لیست بودن، محدودتره و این هم یکی دیگه از دلایلی بود که پاسپورت ایران امتیاز پایینی گرفت. مسائلی مثل آزادی بیان، آزادی مطبوعات و حریم خصوصی در مقایسه با کشورهای برتر، در سطح پایین تری قرار داشتند.

در کنار ایران، کشورهایی مثل افغانستان، عراق، یمن، سوریه و سودان هم جزو ضعیف ترین پاسپورت ها تو این رتبه بندی بودن که عمدتاً به خاطر جنگ، ناآرامی های داخلی و روابط بین المللی محدود، آزادی سفر و شخصی بسیار کمی برای شهروندانشون فراهم می کردن. این رتبه بندی، واقعیت های اون سال رو برای کسایی که دنبال یه زندگی جهانی بودن، به خوبی نشون می داد.

مقایسه با سایر رتبه بندی ها در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹): تفاوت نگاه ها

همون طور که قبلاً هم گفتیم، Nomad Capitalist یه نگاه متفاوتی به اعتبار پاسپورت ها داره. حالا بیاید ببینیم تو همون سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹)، بقیه موسسات مهم چه چیزایی می گفتن و چقدر نتایجشون با Nomad Capitalist فرق می کرده. این مقایسه نشون می ده که بسته به اهداف و نیازهای هر شخص، بهترین پاسپورت می تونه کاملاً متفاوت باشه و یه شاخص، برای همه چیز بهترین نیست.

رتبه بندی موسسه Passport Index در سال ۱۳۹۸

موسسه Passport Index بیشتر تمرکزش روی تعداد کشورهایی بود که می شد بدون ویزا یا با ویزای فرودگاهی بهشون سفر کرد. یعنی معیار اصلیش همون «آزادی سفر» بود و کاری به مالیات و آزادی های شخصی و این چیزا نداشت. اونا به تعداد مقاصدی که یه پاسپورت می تونه بدون ویزا بهش دسترسی داشته باشه، نمره می دن.

• کشورهای برتر: تو سال ۱۳۹۸، Passport Index اعلام کرد که پاسپورت های ایالات متحده آمریکا و بریتانیا به طور مشترک با امکان سفر بدون ویزا به ۱۴۷ کشور، تو رده اول قرار دارن. این در حالیه که Nomad Capitalist، آمریکا رو به خاطر مالیاتش تا رتبه ۳۵ پایین آورده بود! این خودش یه تفاوت فاحش رو نشون می ده.
• جایگاه ایران: تو این شاخص، پاسپورت ایران تو رتبه ۷۰ قرار داشت که هرچند باز هم خیلی بالا نبود، اما خب بهتر از رتبه ۱۹۰ Nomad Capitalist بود. این نشون می ده که اگه فقط آزادی سفر ملاک باشه، وضعیت ایران یه کم بهتر به نظر می رسید و شهروندان ایرانی تو این شاخص به کشورهای بیشتری دسترسی داشتن.

تفاوت اصلی اینجا تو وزن دهی به معیارهاست. Passport Index تقریباً صددرصد به سفر بدون ویزا وزن می ده، در حالی که Nomad Capitalist فقط ۵۰ درصد وزن رو به این عامل اختصاص داده و بقیه رو به فاکتورهای دیگه مثل مالیات، همدلی جهانی، تابعیت دوگانه و آزادی شخصی می دهد.

رتبه بندی موسسه Henley Passport Index در سال ۱۳۹۸

یکی دیگه از معروف ترین و معتبرترین شاخص ها، Henley Passport Index هست که این هم مثل Passport Index، بیشتر تمرکزش روی آزادی سفر بدون ویزاست. داده هاش رو هم از انجمن بین المللی حمل ونقل هوایی (IATA) می گیره که خیلی معتبره و به عنوان یه منبع قابل اعتماد جهانی شناخته می شه. این شاخص اغلب برای مقاصد توریستی و سفر معمولی مرجع قرار می گیره.

• کشورهای برتر: تو سال ۱۳۹۸، Henley Index اعلام کرد که ژاپن و سنگاپور به طور مشترک با امکان سفر بدون ویزا به ۱۸۹ کشور، قوی ترین پاسپورت های دنیا رو دارن. فنلاند، آلمان و کره جنوبی هم تو رتبه های بعدی قرار داشتن. اینجا هم می بینیم که آمریکا تو صدر نیست، اما باز هم بهتر از Nomad Capitalist عمل کرده. این رتبه بندی نشون می داد که کشورهای آسیایی هم تو زمینه آزادی سفر حسابی پیشرفت کرده بودن.
• جایگاه ایران: معمولاً تو Henley Index هم جایگاه ایران نزدیک به Passport Index هست و تو رده های پایینی قرار می گیره، اما باز هم نه به ضعف رتبه بندی Nomad Capitalist. مثلاً تو گزارش های مختلف سال ۲۰۱۹، ایران بین رتبه ۹۷ تا ۱۰۲ قرار داشت که به حدود ۲۹ تا ۳۷ کشور بدون ویزا دسترسی داشت.

این تفاوت ها نشون می ده که هر موسسه، با یه سری فیلتر و معیار خاص خودش، به پاسپورت ها نمره می ده. اگه فقط دنبال یه سفر بی دردسر به کشورهای زیاد هستید و دغدغه های مالیاتی یا آزادی های شخصی اونقدر براتون پررنگ نیست، شاخص هایی مثل Henley و Passport Index براتون کاربردی ترن. اما اگه مثل یه Nomad Capitalist، مالیات، آزادی های شخصی و امکان تابعیت دوگانه هم براتون مهمه، اون وقت رتبه بندی Nomad Capitalist حرف اول رو می زنه و باید به اون اعتماد کنید.

معیارهای Nomad Capitalist: چرا برای افراد خاص مهم است؟

ممکنه با خودتون بگید، خب چرا یه عده باید دنبال این همه پیچیدگی باشن و رتبه بندی Nomad Capitalist رو جدی بگیرن؟ دلیلش اینه که این موسسه برای یه قشر خاص از جامعه، یعنی «افراد پردرآمد» (High-Net-Worth Individuals)، «کارآفرینان جهانی» و «کوچ نشینان دیجیتال» (Digital Nomads) خیلی مفیده. این افراد دنبال این هستن که زندگی و کسب وکارشون رو جوری تنظیم کنن که:

1. بیشترین آزادی حرکت رو داشته باشن: یعنی بتونن به راحتی بین کشورها جابجا بشن و برای هر سفر مجبور نباشن دنبال ویزا باشن. اونا ممکنه مجبور باشن برای کار یا سرمایه گذاری به صورت مداوم سفر کنن و گرفتن ویزا برای هر کشور، هم زمان بره و هم پرهزینه.
2. بار مالیاتی شون رو کم کنن: با انتخاب تابعیت یا اقامت کشوری که مالیات پایین تری داره، یا اصلاً مالیات بر درآمد جهانی نداره، می تونن پول بیشتری رو برای خودشون نگه دارن. این یکی از مهمترین دغدغه های افراد پردرآمد هست که می خوان ثروتشون رو به صورت قانونی بهینه کنن.
3. آزادی های شخصی و مدنی بیشتری رو تجربه کنن: زندگی تو کشوری که آزادی بیان، مطبوعات و حریم خصوصی رو محترم می شماره، برای خیلی ها یه اولویته. اونا نمی خوان زندگی و کسب وکارشون تحت نظارت شدید دولتی باشه.
4. امکان تابعیت دوگانه داشته باشن: این امکان بهشون اجازه می ده که از مزایای هر دو کشور بهره مند بشن، مثلاً امنیت بیشتر، فرصت های سرمایه گذاری متنوع تر یا حتی فقط داشتن یه پشتوانه تو کشور دیگه. داشتن یه پاسپورت دوم می تونه یه گزینه عالی برای پلن B باشه.

برای این گروه از افراد، یه پاسپورت قوی صرفاً به معنی سفر بدون ویزا نیست؛ بلکه یه ابزاره برای بهینه سازی کل زندگیشون. اونا دنبال «پاسپورت جامع» هستن که همه جنبه های زندگی جهانی رو پوشش بده. واسه همین، رتبه بندی Nomad Capitalist با در نظر گرفتن همه این فاکتورها، یه جور راهنمای استراتژیک برای این افراد به حساب میاد. این که مثلاً آمریکا با همه قدرتش، تو این لیست پایین میاد، دقیقاً به خاطر نیازهای خاص همین جامعه هدف هست که مالیات براشون یه فاکتور خیلی مهمه.

برای سرمایه گذاران و کارآفرینان جهانی، معیارهای Nomad Capitalist فراتر از آزادی سفر است؛ آن ها به دنبال پاسپورتی هستند که در کنار سهولت جابجایی، مزایای مالیاتی، احترام جهانی و آزادی های شخصی را نیز تضمین کند.

مسیر تغییر: آیا اعتبار پاسپورت ها ثابت می ماند؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که آیا این رتبه بندی ها همیشه همین طور ثابت می مونن؟ خب، تجربه نشون داده که نه! اعتبار پاسپورت ها یه چیز پویا و در حال تغییره. سیاست های کشورها، روابط بین المللی، تغییرات اقتصادی و حتی رویدادهای جهانی می تونن روی قدرت یه پاسپورت تأثیر بذارن. مثلاً یه کشور ممکنه با کشورای دیگه توافقنامه لغو روادید امضا کنه و ناگهان پاسپورتش چند پله بره بالا. یا برعکس، ممکنه به دلایل سیاسی، محدودیت هایی برای سفر شهروندانش ایجاد بشه و رتبه اش حسابی بیاد پایین.

مثلاً، تو همین رقابت هایی که هر سال می بینیم، ژاپن و سنگاپور مدت ها تو صدر Henley Passport Index بودن، اما خب ممکنه سال های بعد، کشورهای دیگه ای با سیاست های جدید یا بهبود روابط بین المللی، جای اونا رو بگیرن. حتی همین امارات خودمون، با سیاست گذاری های هوشمندانه ای که تو چند سال اخیر داشته، تونسته پاسپورتش رو حسابی تقویت کنه و برای شهروندانش آزادی سفر خیلی بیشتری فراهم کنه. این یعنی هیچ چیز ثابت نیست.

پس اگه امروز یه پاسپورت قوی داریم، تضمینی نیست که تا ۱۰ سال دیگه هم همون قدر قوی بمونه و برعکس، یه پاسپورت ضعیف هم ممکنه با تغییر اوضاع، قوی تر بشه. برای همین، پیگیری این رتبه بندی ها به صورت سالانه یا حتی فصلی، برای اونایی که به این موضوع اهمیت می دن، خیلی مهمه. این بهشون کمک می کنه که برنامه های مهاجرتی، سرمایه گذاری و حتی سفری خودشون رو با اطلاعات به روز تنظیم کنن و بهترین تصمیم رو بگیرن و غافلگیر نشن.

پاسپورت های ضعیف تر در سال ۱۳۹۸: چالش ها و واقعیت ها

همون طور که دیدیم، پاسپورت ایران در سال ۱۳۹۸ تو لیست Nomad Capitalist جزو ضعیف ترین ها بود و رتبه ۱۹۰ از ۱۹۹ کشور رو داشت. اما ایران تنها کشوری نبود که تو این بخش از لیست قرار می گرفت. پاسپورت های کشورهای دیگه هم که اغلب درگیر بحران های داخلی، جنگ یا محدودیت های سیاسی بودن، وضعیت مشابهی داشتن و متأسفانه شهروندانشون با چالش های بزرگی برای جابجایی و زندگی مواجه بودن.

لیست این پاسپورت ها که عمدتاً پایین ترین امتیازها رو داشتن، شامل کشورهایی مثل:

• افغانستان
• عراق
• یمن
• سوریه
• پاکستان
• اریتره
• سودان
• لیبی

قرار گرفتن تو این لیست به این معنیه که شهروندان این کشورها با محدودیت های شدید برای سفر مواجه هستن؛ هم از نظر تعداد کشورهایی که می تونن بدون ویزا برن، هم از نظر نگاه جهانی که بهشون وجود داره (همون فاکتور همدلی جهانی)، و هم از نظر آزادی های شخصی و اجتماعی که تو کشورشون تجربه می کنن. برای این شهروندان، حتی یه سفر ساده توریستی هم می تونه پر از دردسر و چالش باشه، چه برسه به مهاجرت یا سرمایه گذاری تو کشورهای دیگه. پروسه گرفتن ویزا برای این پاسپورت ها معمولاً طولانی، پرهزینه و با شانس موفقیت پایین همراهه.

این واقعیت تلخ، نشون می ده که پاسپورت یه کشور، فقط یه مدرک شناسایی نیست؛ بلکه آینه ای از وضعیت اون کشور تو جامعه جهانی، قدرت دیپلماسی و حتی میزان آزادی و رفاه شهروندانش به حساب میاد. پاسپورت های ضعیف، نه تنها آزادی حرکت رو از شهروندان می گیرن، بلکه می تونن روی فرصت های تحصیلی، شغلی و حتی کیفیت زندگی اونا هم تأثیر منفی بذارن.

بهترین پاسپورت برای افراد پردرآمد ۲۰۱۹: انتخاب های استراتژیک

خب، تا اینجا فهمیدیم که Nomad Capitalist با بقیه موسسات فرق داره و بیشتر به درد افراد پردرآمد، کارآفرین ها و کسایی می خوره که می خوان هوشمندانه زندگی کنن و بهینه سازی مالیاتی و آزادی شخصی براشون خیلی مهمه. تو سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹)، بهترین پاسپورت ها برای این قشر، فقط اونایی نبودن که بیشترین کشور رو می شد باهاشون بدون ویزا رفت. نه! اونا دنبال یه پکیج کامل بودن که بهشون اجازه بده زندگیشون رو تو سطح جهانی مدیریت کنن و از تمام پتانسیل های خودشون استفاده کنن.

مثلاً وقتی سوئد شد اول تو رتبه بندی Nomad Capitalist 2019، فقط آزادی سفرش نبود که باعث شد تاج گذاری کنه. بلکه اون سیستم مالیاتی منطقی برای افرادی که خارج از سوئد زندگی می کنن و درآمدشون از اونجا نیست، نگاه مثبت جهانی که به شهروندان سوئدی وجود داره، امکان تابعیت دوگانه بدون دردسر و اون همه آزادی شخصی و مدنی که سوئد به شهرونداش می ده، همشون دست به دست هم دادن تا این پاسپورت بشه «جامع ترین» و «بهترین» انتخاب برای یه سرمایه گذار کوچ نشین یا یه کارآفرین جهانی.

کشورهایی مثل بلژیک، ایتالیا، اسپانیا و ایرلند هم که تو رده های بعدی قرار گرفتن، همین ویژگی ها رو داشتن. مثلاً ایرلند به خاطر سیستم مالیاتی جذابش برای افراد غیرمقیم (مخصوصاً مفهوم Non-Dom یا غیرمقیم مالیاتی)، همیشه برای سرمایه گذارها یه مقصد رویایی بوده و هست. بلژیک هم به خاطر موقعیتش تو قلب اروپا و قوانین نسبتاً منعطفش، مورد توجه قرار گرفته بود. این کشورها تونستن تعادل خوبی بین همه این معیارها برقرار کنن.

اینجا دیگه بحث این نیست که با کدوم پاسپورت می شه رفت پاریس و لندن، بلکه بحث اینه که با کدوم پاسپورت می شه راحت کسب وکار کرد، پول رو حفظ کرد، و یه زندگی با کیفیت و بدون دغدغه مالیاتی داشت. واسه همین، می بینیم که کشورهایی که ممکنه تو شاخص های دیگه خیلی بالا نباشن (مثل بعضی از کشورهای کوچیک اروپایی)، اینجا به خاطر سیاست های مالیاتی و آزادی های مدنی شون، کلی امتیاز می گیرن. این دیدگاه به افراد پردرآمد کمک می کنه تا نه تنها امروز، بلکه برای آینده هم بهترین تصمیمات رو برای تابعیت و اقامت خودشون بگیرن.

شاخص پاسپورت Nomad Capitalist: دیدگاهی فراتر از مرزها

شاید این سوال براتون پیش بیاد که اساساً چرا باید به شاخصی مثل Nomad Capitalist توجه کنیم، وقتی شاخص های معروف تری مثل Henley یا Passport Index وجود دارن؟ جوابش خیلی ساده است: هر شاخص برای یه هدف و یه گروه مخاطب خاص طراحی شده. نمی شه گفت کدوم «بهتره»؛ باید ببینیم کدوم به نیازهای شما نزدیک تره.

Nomad Capitalist صرفاً یه لیست رتبه بندی نیست؛ بلکه یه فلسفه زندگی رو دنبال می کنه. این فلسفه به این معنیه که یه فرد نباید خودش رو محدود به مرزهای یه کشور بدونه. بلکه باید مثل یه «کوچ نشین» هوشمند، دنبال بهترین فرصت ها، بیشترین آزادی ها و کمترین محدودیت ها تو سراسر دنیا باشه. این دیدگاه، بیشتر به درد کسایی می خوره که می خوان از سیستم شهروندی جهانی استفاده کنن و زندگی خودشون رو بهینه کنن.

برای کسی که شغلش به صورت ریموت (دورکاری) هست، درآمد بالایی داره و می خواد مالیات کمتری بده، یا دوست داره تو چند تا کشور مختلف زندگی کنه و تابعیت دوگانه داشته باشه، شاخص Nomad Capitalist مثل یه نقشه راه عمل می کنه. این شاخص بهش نشون می ده که فقط با داشتن یه پاسپورت قوی (از نظر آزادی سفر)، همه مشکلاتش حل نمی شه. بلکه باید به جنبه های دیگه ای مثل مالیات، نگاه جهانی، امکان تابعیت دوگانه و آزادی های شخصی هم توجه کنه تا یه «سبد پاسپورت» کامل و کارآمد برای خودش بسازه.

مثلاً، یه شهروند آمریکایی ممکنه با پاسپورتش به بیشتر کشورهای دنیا بدون ویزا سفر کنه، اما وقتی می فهمه که حتی اگه تو آفریقا هم زندگی کنه، باید به آمریکا مالیات بده، اون وقت ارزش پاسپورتش تو نگاه Nomad Capitalist حسابی پایین میاد. این همون «دیدگاه فراتر از مرزها» هست که Nomad Capitalist ارائه می ده و باعث می شه این شاخص برای افراد خاصی، خیلی باارزش و کاربردی باشه.

خلاصه ای از Nomad Capitalist و معیارهای آن

برای اینکه بهتر تو ذهنمون بمونه، یه جمع بندی کوتاه از ویژگی های کلیدی رتبه بندی Nomad Capitalist انجام بدیم. این موسسه با یک رویکرد جامع، پاسپورت ها رو از جنبه های مختلفی بررسی می کنه که برای یک شهروند جهانی اهمیت دارن:

• جامعیت: این رتبه بندی فقط به آزادی سفر اکتفا نمی کنه و پنج معیار اصلی رو شامل می شه: آزادی سفر، مالیات، همدلی جهانی، تابعیت دوگانه و آزادی شخصی.
• هدفمندی: مخاطب اصلی Nomad Capitalist، افراد پردرآمد، کارآفرینان و کوچ نشینان دیجیتال هستن که به دنبال بهینه سازی زندگی جهانی خودشون هستن.
• واقع گرایی: با در نظر گرفتن فاکتورهایی مثل مالیات بر درآمد جهانی (که به ضرر پاسپورت آمریکا تموم شد)، این شاخص دیدگاه واقع بینانه تری از قدرت یک پاسپورت برای زندگی جهانی ارائه می ده.
• تاریخچه: با بررسی سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹)، دیدیم که چطور این معیارها به نتایج متفاوتی منجر می شن و چطور یک کشور مثل سوئد، با داشتن امتیاز بالا در تمام جوانب، می تونه صدرنشین باشه.

اهمیت این رتبه بندی تو اینه که به ما یادآوری می کنه پاسپورت فقط یه برگه هویتی نیست، بلکه یه ابزار قدرتمنده که می تونه درهای جدیدی رو به روی ما باز کنه یا برعکس، محدودیت های زیادی ایجاد کنه. پس شناخت این معیارها و نحوه عملکرد هر پاسپورت بر اساس اون ها، برای برنامه ریزی های آینده خیلی حیاتیه.

جمع بندی نهایی: وقتی پاسپورت فقط یه مدرک نیست!

خلاصه که دیدیم معتبرترین پاسپورت جهان در سال ۱۳۹۸ براساس رتبه بندی موسسه Nomad Capitalist، نه تنها یه عنوان، بلکه یه جور سبک زندگی رو نشون می ده. سوئد، با امتیاز ۱۰۹، تونست تاج پادشاهی رو تو این سال به دست بیاره و ثابت کنه که قدرت پاسپورت فقط به تعداد کشورهایی نیست که می تونی بدون ویزا بری. آزادی مالیاتی، احترام جهانی، امکان داشتن دو تا تابعیت و آزادی های فردی، همشون کنار هم، یه پاسپورت رو واقعاً «قدرتمند» می کنن و بهش ارزش ویژه ای می بخشن.

پاسپورت آمریکا که تو خیلی از لیست ها بالاست، اینجا به خاطر سیستم مالیاتی پیچیده اش که حتی از خارج نشین ها هم مالیات می گیره، اومد پایین. این دقیقاً همون نقطه ایه که تفاوت نگاه Nomad Capitalist با بقیه موسسات مشخص می شه. اونا به «همه جنبه های زندگی یه شهروند جهانی» اهمیت می دن، نه فقط به تعداد مهر ویزا که تو پاسپورت می خوره. و خب، متأسفانه جایگاه ایران در رتبه بندی Nomad Capitalist سال ۱۳۹۸ هم با رتبه ۱۹۰ نشون داد که هنوز راه طولانی برای رسیدن به اون آزادی ها و مزایای پاسپورت های قدرتمند داریم و باید خیلی کار کنیم تا وضعیتمون تو شاخص های این چنینی بهتر بشه.

آخرش هم بگم، این رتبه بندی ها به ما نشون می دن که «بهترین پاسپورت» برای هر کس، ممکنه متفاوت باشه. یکی دنبال فقط آزادی سفره، یکی دنبال بهینه سازی مالیاتشه و یکی هم دنبال یه زندگی با آزادی های مدنی و اجتماعی بیشتر. مهم اینه که شما بدونید چی می خواید و بر اساس اون، به رتبه بندی های مختلف نگاه کنید و تصمیم بگیرید. دنیای پاسپورت ها خیلی پیچیده تر از اونیه که فکرشو می کنیم و با کمی تحقیق، می شه بهترین انتخاب ها رو برای خودمون و آینده مون داشته باشیم.