لیست 17 تا از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق

اگه دنبال بهترین فیلم های جنگی ایران و عراق می گردید، جای درستی اومدید! سینمای دفاع مقدس پر از قصه ها و حماسه هاییه که هر کدومشون یه دنیا حرف دارن. از عملیات های نفس گیر تو دل جبهه بگیر تا روایت های پر از احساس پشت خط مقدم و تاثیر جنگ روی زندگی مردم عادی، این فیلم ها هر کدومشون یه جورایی قلب آدم رو لمس می کنن و نشون می دن جنگ چه ابعاد مختلفی داره.

جنگ تحمیلی هشت ساله، برای ملت ما فقط یه اتفاق نظامی نبود، بلکه یه منبع تموم نشدنی از ایثار، مقاومت و درس های فراموش نشدنیه که تو سینما به بهترین شکل روایت شده. فیلم های این ژانر، هرچقدر هم که تلخ و دردناک باشن، نشون دهنده ی روحیه بلند مردممون و فداکاری هایی هستن که نباید هیچ وقت فراموش بشن. این فیلم ها کمکمون می کنن تا هم با تاریخ خودمون آشناتر بشیم و هم نسل جدیدتر بتونه اون روزها رو بهتر درک کنه. تو این لیست، ۱۷ تا از شاهکارهای سینمای دفاع مقدس رو براتون گلچین کردیم؛ فیلم هایی که هم از نظر هنری خیلی قوی هستن و هم تونستن با روایت های خاصشون، جایگاه ویژه ای تو قلب مخاطب ایرانی پیدا کنن. این فیلم ها نه فقط صحنه های نبرد، که حس و حال اون سال ها، آدم هاش و قصه هایی که شاید کمتر شنیده باشید رو به تصویر می کشند.

برای انتخاب این ۱۷ فیلم، حسابی گشتیم و از بین ده ها اثر ارزشمند، اونایی رو انتخاب کردیم که هم به لحاظ کارگردانی، فیلمنامه و بازیگری حرف برای گفتن دارن، هم از نظر منتقدها و تماشاچی ها محبوب بودن و هم تونستن نگاه های جدیدی به جنگ نشون بدن. یعنی دنبال فیلم هایی بودیم که هم اصالت و واقع گرایی رو حفظ کردن و هم تونستن مرزهای سینمای دفاع مقدس رو جابجا کنن. پس اگه آماده اید که یه سفر سینمایی به دل تاریخ پرفراز و نشیب دفاع مقدس داشته باشید، با ما همراه باشید.

معرفی 17 فیلم برگزیده سینمای دفاع مقدس

بریم سراغ معرفی این ۱۷ تا فیلم بی نظیر که هر کدومشون یه تجربه فراموش نشدنی رو براتون رقم می زنن. سعی کردیم ترتیبشون جوری باشه که هم از جدیدترین ها با خبر بشید و هم به مرور به آثار کلاسیک و ماندگار برسیم.

موقعیت مهدی | هادی حجازی فر | 1400 | درام جنگی، بیوگرافی

«موقعیت مهدی» روایتی درخشان از زندگی شهید مهدی باکری، فرمانده لشکر ۳۱ عاشوراست. هادی حجازی فر که خودش با نقش شهید احمد متوسلیان تو سینما مطرح شد، با این فیلم نشون داد چقدر خوب می تونه پشت دوربین هم بدرخشه. این فیلم نه تنها به خاطر کیفیت ساخت و کارگردانی، بلکه به خاطر تصویر دقیق و انسانی که از شهید باکری و برادرش حمید ارائه میده، حسابی دل مخاطب رو برد. شاید تو نگاه اول یه فیلم جنگی باشه، ولی در اصل یه برش عمیق از زندگی یه قهرمان واقعیه که دیدنش برای هر کسی که دنبال شناخت قهرمانای خودشونه، واجبه.

داستان فیلم از زبان همسر شهید مهدی باکری روایت می شه و روی بخش هایی از زندگی ایشون و برادرشون حمید متمرکز شده، به خصوص حین عملیات های مختلف جنگی. تو این فیلم، با چالش ها، تصمیم های سخت و لحظات انسانی زندگی این دو برادر آشنا می شیم که هر کدومشون به نحوی درگیر جنگ و پیامدهای اون هستن. «موقعیت مهدی» یه بیوگرافی جنگی تأثیرگذار و فراموش نشدنیه.

• بازیگران اصلی: هادی حجازی فر، ژیلا شاهی، وحید آقاپور
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم اول در جشنواره فجر ۴۰

غریب | محمدحسین لطیفی | 1401 | پرتره، جنگی

«غریب» تازه ترین اثر محمدحسین لطیفیه که یه پرتره جذاب از زندگی شهید محمد بروجردی، معروف به «مسیح کردستان» رو به نمایش می ذاره. این فیلم بعد از چند کار ناموفق، بازگشت موفقیت آمیز لطیفی به روزهای اوجش با فیلم «روز سوم» رو نشون داد. بازی فوق العاده بابک حمیدیان با گریم سنگین و کارگردانی پخته لطیفی، باعث شد این فیلم جایگاه خاصی پیدا کنه. غریب نه تنها یه فیلم جنگیه، بلکه روایتی انساندوستانه از فرمانده ای رو ارائه میده که تونست با درایت و مهربانی، پیچیدگی های منطقه کردستان رو مدیریت کنه. این فیلم نشون میده که حتی تو دل جنگ، میشه با غریب ترین آدم ها هم ارتباطی انسانی برقرار کرد.

«غریب» به ماجرای حضور شهید محمد بروجردی در کردستان و تلاش های او برای برقراری امنیت و صلح در این منطقه، در سال های ابتدایی جنگ می پردازه. از چالش های مبارزه با گروهک های ضدانقلاب گرفته تا تلاش برای جلب اعتماد مردم بومی، همه اینها با بازی درخشان بابک حمیدیان به خوبی به تصویر کشیده شده اند. دیدن این فیلم، برای درک ابعاد انسانی و سیاسی جنگ در غرب کشور، خیلی ارزشمنده.

• بازیگران اصلی: بابک حمیدیان، مهران احمدی، پردیس پورعابدینی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین چهره پردازی در جشنواره فجر ۴۱

تنگه ابوقریب | بهرام توکلی | 1396 | جنگی، اکشن

اگه دنبال هیجان خالص و صحنه های نبرد واقعی هستید، «تنگه ابوقریب» رو به هیچ وجه از دست ندید! این فیلم، نه فقط یکی از بهترین فیلم های جنگی ایران و عراق، بلکه از نظر جلوه های بصری و تکنیکی، یه سروگردن از خیلی از فیلم های جنگی ایرانی بالاتره. بهرام توکلی با این فیلم نشون داد که سینمای ایران هم می تونه تو ژانر اکشن جنگی، حرف های زیادی برای گفتن داشته باشه. این فیلم برشی از مقاومت نیروهای گردان عمار لشکر ۲۷ محمد رسول الله رو تو تنگه ابوقریب تو روزهای آخر جنگ نشون میده؛ مقاومتی که اگه نبود، سرنوشت جنگ شاید جور دیگه ای رقم می خورد. لحظه به لحظه فیلم پر از اضطراب و درگیریه که حس واقعی جنگ رو به مخاطب منتقل می کنه.

فیلم روایتگر مقاومت جانانه گردان عمار در برابر حمله سنگین ارتش عراق در تنگه ابوقریب در روزهای پایانی جنگه. این عملیات برای جلوگیری از سقوط منطقه فکه و شرهانی، حیاتی بود. تماشای این فیلم، تجربه دیدن شجاعت و از خودگذشتگی رزمندگانیه که با کمترین امکانات، جلوی یه ارتش تا دندان مسلح ایستادن. فیلم با صحنه های واقعی و شوکه کننده اش، شما رو میخکوب صندلی تون می کنه.

• بازیگران اصلی: جواد عزتی، امیر جدیدی، حمیدرضا آذرنگ
• جوایز و افتخارات: برنده ۶ سیمرغ بلورین از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در جشنواره فجر ۳۶

ایستاده در غبار | محمدحسین مهدویان | 1394 | پرتره، جنگی

«ایستاده در غبار» نه فقط یه فیلم، که یه تجربه مستندگونه و بسیار واقعی از زندگی شهید جاویدالاثر احمد متوسلیانه. محمدحسین مهدویان با این فیلم، یه سبک جدید رو تو سینمای ایران باب کرد؛ سبکی که مرز بین مستند و داستانی رو کمرنگ می کنه. فیلم خیلی واقع بینانه به زندگی فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله، از نوجوانی تا روزهای جنگ و سرنوشت نامعلومش می پردازه. اگه می خواید با زندگی واقعی و چالش های یکی از کاریزماتیک ترین فرماندهان جنگ آشنا بشید و البته یه سوال بزرگ تو ذهنتون باقی بمونه، این فیلم رو از دست ندید.

فیلم با استفاده از صداهای آرشیوی و بازسازی دقیق صحنه ها، دوران نوجوانی، حضور در سپاه، فرماندهی در جبهه و در نهایت، سرنوشت مبهم احمد متوسلیان در لبنان رو روایت می کنه. این فیلم یه پنجره رو به زندگی فرمانده ای باز می کنه که حتی امروز هم معمای ناپدید شدنش، ذهن خیلی ها رو درگیر خودش کرده. دیدن این فیلم، شما رو با یکی از نمادهای مقاومت و شجاعت در دوران دفاع مقدس آشنا می کنه.

• بازیگران اصلی: هادی حجازی فر، امیرحسین هاشمی، سوده ازقندی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین جلوه های ویژه میدانی در جشنواره فجر ۳۴

ماجرای نیمروز (1 و 2) | محمدحسین مهدویان | 1395، 1397 | جنگی، جاسوسی، سیاسی

مهدویان با «ماجرای نیمروز» یک و دو، نشون داد تو ژانر سیاسی و جاسوسی-جنگی هم چقدر می تونه قدرتمند باشه. این دو فیلم، نه تنها از بهترین فیلم های جنگی ایران و عراق هستن، بلکه به خاطر روایت های پر تعلیق و هیجان انگیز از اتفاقات اوایل انقلاب و دوران جنگ، حسابی محبوب شدن. فیلم اول به ماجرای ترورها و درگیری با گروهک منافقین می پردازه و فیلم دوم، «رد خون»، داستان عملیات مرصاد و نابودی منافقین رو نشون میده. هر دو فیلم با بازی های درخشان و ریتم تند، شما رو به دل تاریخ پرالتهاب اون سال ها می برن.

«ماجرای نیمروز ۱» وقایع سال ۱۳۶۰ و درگیری نیروهای اطلاعاتی با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) رو به تصویر می کشه و «ماجرای نیمروز ۲: رد خون» به عملیات فروغ جاویدان (مرصاد) توسط منافقین در سال ۱۳۶۷ و پاسخ قاطع ایران می پردازه. این دو فیلم، تصویری بی واسطه از مبارزات داخلی و خارجی ایران در دوران جنگ رو ارائه میدن و نشون میدن که دفاع از کشور، فقط تو جبهه ها خلاصه نمی شد.

• بازیگران اصلی (۱): احمد مهرانفر، مهرداد صدیقیان، هادی حجازی فر، جواد عزتی
• بازیگران اصلی (۲): بهنوش طباطبایی، جواد عزتی، هادی حجازی فر، محسن کیایی
• جوایز و افتخارات (۱): برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در جشنواره فجر ۳۵
• جوایز و افتخارات (۲): برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی در جشنواره فجر ۳۷

۲۳ نفر | مهدی جعفری | 1398 | جنگی، پرتره، درام

«۲۳ نفر» روایتی خاص و بسیار تأثیرگذار از سرگذشت ۲۳ نوجوان رزمنده ایرانیه که تو سنین ۱۳ تا ۱۷ سالگی به اسارت نیروهای عراقی در میان. این فیلم، بر اساس یک داستان واقعی و اقتباسی از رمان معروف «۲۳ نفر»، شجاعت و مردانگی این نوجوانان رو نشون میده که چطور با وجود سن کم، جلوی خواسته های رژیم بعث ایستادن و به کشورشون خیانت نکردن. فضای فیلم و محوریت قرار دادن رزمنده های نوجوان، یه نگاه متفاوت به جنگ ارائه میده که دیدنش حال آدم رو خوب می کنه و نشون میده قهرمانی ربطی به سن و سال نداره.

داستان روی این ۲۳ نوجوان متمرکز شده که پس از اسارت، به دستور صدام حسین با او ملاقات می کنند و رژیم بعث سعی می کنه از اونها برای پروپاگاندای خودش استفاده کنه. اما این نوجوانان با رشادت و ایمان، مقابل این خواسته ها می ایستند. این فیلم، هم یک سند تاریخی و هم روایتی پر از احساس از قهرمانی های کمتر دیده شده ی جنگه.

• بازیگران اصلی: سعید آقاخانی، مجید پتکی، رضا نوری
• جوایز و افتخارات: نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی در جشنواره فجر ۳۷

تک تیرانداز | علی غفاری | 1399 | بیوگرافی، اکشن جنگی

شهید عبدالرسول زرین، ملقب به «گردان تک نفره»، یکی از اسطوره های تک تیراندازی تو دوران جنگ بود که «تک تیرانداز» به زندگی ایشون می پردازه. این فیلم، یه بیوگرافی اکشن جنگیه که نشون میده چطور یه نفر با مهارت و ایمان، می تونه معادلات جنگ رو به هم بزنه. اگه از اون دسته آدم هایی هستید که عاشق فیلم های قهرمان محور با چاشنی هیجان و اکشن هستید، این فیلم براتون حسابی جذاب خواهد بود. فیلم نشون میده که دلاوری ها و شجاعت های فردی، چطور می تونست تو دل بزرگ ترین نبردها، امیدآفرین باشه.

«تک تیرانداز» به بخشی از زندگی شهید زرین در جبهه های جنگ می پردازه و تلاش های ارتش عراق برای از بین بردن او رو به تصویر می کشه. این فیلم صحنه های اکشن و درگیری زیادی داره و شما رو با مهارت و دقت بی نظیر این شهید بزرگوار آشنا می کنه. تماشای این فیلم، ادای احترامی به قهرمانی های خاموش ولی سرنوشت ساز تک تیراندازان در جنگه.

• بازیگران اصلی: کامبیز دیرباز، امیررضا دلاوری، علیرضا کمالی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی و بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فجر ۳۹

شیار 143 | نرگس آبیار | 1392 | درام، عاطفی، اثرات جنگ

«شیار ۱۴۳» یه فیلم فوق العاده عاطفی و تکان دهنده ست که اگه دل و دماغ یه ملودرام پر از احساس رو دارید، حتما باید ببینیدش. نرگس آبیار با این فیلم، یکی از عمیق ترین و کمتر دیده شده ترین ابعاد جنگ رو روایت می کنه: انتظار مادرها. بازی بی نظیر مریلا زارعی تو نقش مادر، اونقدر واقعی و باورپذیره که محاله اشک هاتون جاری نشه. این فیلم، زخم های پنهان جنگ رو نشون میده و به خوبی به تصویر می کشه که چقدر این جنگ روی خانواده ها، به خصوص مادران، تأثیر گذاشت.

داستان فیلم بر اساس خاطره ای واقعی از مادری است که سال ها در انتظار بازگشت پسر مفقودالاثرش از جبهه است. مادر با هر نشانه ای، با هر خبری، امیدش زنده می شه و زندگی اش رو وقف این انتظار می کنه. «شیار ۱۴۳» نه فقط درباره جنگ، بلکه درباره عشق بی قید و شرط مادر و فرزنده که حتی فراق هم نمی تونه اونو از بین ببره.

• بازیگران اصلی: مریلا زارعی، مهران احمدی، گلاره عباسی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و سیمرغ بلورین ویژه هیئت داوران در جشنواره فجر ۳۲

چ | ابراهیم حاتمی کیا | 1392 | پرتره، جنگی

ابراهیم حاتمی کیا، یکی از ستون های اصلی سینمای دفاع مقدس، تو فیلم «چ» یه برش دو روزه از زندگی پرفراز و نشیب شهید مصطفی چمران رو به تصویر می کشه. این فیلم با وجود حواشی و نظرات متفاوتی که بعد از اکرانش داشت، از نظر تکنیکی و کارگردانی، اثری قدرتمند و تماشاییه. «چ» شما رو به دل پاوه و درگیری های سال های ابتدایی انقلاب می بره و نشون میده که شهید چمران با چه درایت و شجاعتی سعی در برقراری صلح و امنیت تو اون منطقه حساس داشت. دیدنش برای شناخت این شخصیت بزرگ و وقایع تاریخی اون دوران، حتماً توصیه می شه.

فیلم به ماجرای حضور شهید چمران در پاوه و مواجهه او با درگیری ها و شورش ها در این شهر می پردازه. با تمرکز بر این دو روز سرنوشت ساز، فیلم، شخصیت چندوجهی چمران رو به عنوان یک فرمانده نظامی، یک دانشمند و یک انسان صلح جو به نمایش می ذاره. «چ» یه روایت پر هیجان و تأثیرگذار از تلاش برای حفظ وحدت و امنیت در روزهای بحرانی کشوره.

• بازیگران اصلی: فریبرز عرب نیا، مریلا زارعی، بابک حمیدیان
• جوایز و افتخارات: برنده ۶ سیمرغ بلورین از جمله بهترین کارگردانی، بهترین جلوه های ویژه بصری و بهترین فیلمبرداری در جشنواره فجر ۳۲

ابراهیم حاتمی کیا، بدون شک یکی از مهم ترین نام ها در تاریخ سینمای دفاع مقدس ایران است که توانسته با آثار خود، ابعاد مختلف جنگ و پیامدهای آن را به شکلی عمیق و ماندگار به تصویر بکشد.

آژانس شیشه ای | ابراهیم حاتمی کیا | 1376 | درام اجتماعی، اثرات جنگ

«آژانس شیشه ای» رو می شه نقطه اوج فیلمسازی ابراهیم حاتمی کیا و حتی یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینمای ایران دونست. این فیلم نه فقط یه اثر جنگی، بلکه یه درام اجتماعی پرقدرته که دغدغه های آدم های جنگ رو بعد از تموم شدن جنگ، خیلی صریح و بی پرده بیان می کنه. حاتمی کیا با یه تیم بازیگری فوق العاده و سوژه ای جذاب، تونست صدای بچه های جنگ باشه که حس می کردن بعد از اون همه فداکاری، دیگه کسی به یادشون نیست. این فیلم، پر از دیالوگ های ماندگار و صحنه هاییه که تا سال ها تو ذهن آدم می مونه.

داستان فیلم، ملاقات عباس حیدری، یک جانباز قطع نخاعی با دوست قدیمی اش، حاج کاظم در آستانه نوروز رو روایت می کنه. عباس برای درمان نیاز به سفر به لندن داره، اما مشکلات مالی مانع این کار میشه. حاج کاظم برای نجات رفیقش، در یک آژانس هواپیمایی گروگانگیری می کنه تا پول مورد نیاز رو فراهم کنه. این فیلم، تقابل ارزش ها و ایده آل های دوران جنگ با واقعیت های پس از جنگ رو نشون میده و به مسائل اجتماعی مهمی می پردازه.

• بازیگران اصلی: پرویز پرستویی، رضا کیانیان، حبیب رضایی، بیتا فرهی
• جوایز و افتخارات: برنده ۸ سیمرغ بلورین از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره فجر ۱۶

بوی پیراهن یوسف | ابراهیم حاتمی کیا | 1374 | درام عاطفی، اثرات جنگ، آزادگان

یکی دیگه از شاهکارهای عاطفی ابراهیم حاتمی کیا، «بوی پیراهن یوسف»ه که به مسئله اسرا و چشم انتظاری خانواده ها می پردازه. تو اون سال ها که هنوز خیلیا منتظر بازگشت عزیزانشون بودن، این فیلم با درامی اشک انگیز و بازی بی نظیر علی نصیریان، حس و حال جامعه رو به بهترین شکل نشون داد. تماشای این فیلم، حتی بعد از گذشت این همه سال، هنوز هم دل آدم رو به درد میاره و عظمت صبر و انتظار خانواده های اسرا و مفقودین رو به تصویر می کشه. اگه به دنبال یه فیلم با عمق احساسی بالا هستید، این فیلم رو از دست ندید.

داستان فیلم درباره دایی غفور، یک راننده تاکسیه که سال هاست منتظر بازگشت پسرش یوسف از جنگه. او حتی بعد از تبادل اسرا هم امیدش رو از دست نمیده و معتقده یوسف زنده ست. آشنایی او با شیرین، دختری که برای یافتن برادر اسیرش از پاریس اومده، داستانی پر از امید و انتظار رو رقم می زنه. این فیلم، نمادی از امیدواری و عشقیه که هیچ وقت تو دل خانواده های جنگ زده از بین نرفت.

• بازیگران اصلی: علی نصیریان، نیکی کریمی، شیرین بینا
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در جشنواره دفاع مقدس

از کرخه تا راین | ابراهیم حاتمی کیا | 1372 | درام اجتماعی، جانبازان شیمیایی

«از کرخه تا راین» یکی از اولین و تأثیرگذارترین فیلم هایی بود که ابراهیم حاتمی کیا رو به سراغ عواقب و پیامدهای جنگ بعد از پایانش برد؛ به خصوص وضعیت جانبازان شیمیایی. این فیلم تراژیک، نشون میده که زخم های جنگ تا کجا می تونن عمیق باشن و چطور زندگی آدم ها رو تا سال ها تحت تأثیر قرار بدن. دیدن سرنوشت سعید و خانواده اش، واقعاً دل آدم رو می لرزونه و یادآور میشه که قهرمانای واقعی، حتی بعد از جنگ هم دارن با پیامدهای اون دست و پنجه نرم می کنن. این فیلم رو میشه یه کالت تو سینمای دفاع مقدس دونست.

سعید، یک جانباز شیمیایی که بینایی اش را از دست داده، برای درمان به آلمان اعزام می شه. در اونجا با خواهرش لیلا که سال هاست ساکن آلمانه، ملاقات می کنه. رابطه عمیقی بین سعید و پسر لیلا، یوناس، شکل می گیره. اما آزمایش ها نشون میده سعید به نوعی سرطان خون مبتلا شده که از عوارض گازهای شیمیاییه. این فیلم به خوبی رنج جانبازان و خانواده هاشون رو بعد از جنگ به تصویر می کشه و نگاهی عمیق به مقوله مهاجرت و بیگانگی هم داره.

• بازیگران اصلی: علی دهکردی، هما روستا، حسن پورشیرازی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری در جشنواره فجر ۱۱

لیلی با من است | کمال تبریزی | 1374 | کمدی جنگی

«لیلی با من است» یه نقطه عطف تو سینمای دفاع مقدسه، چون برای اولین بار تونست با حال و هوای جبهه شوخی کنه و کلیشه های رایج رو بشکنه. کمال تبریزی و پرویز پرستویی (تو یکی از ماندگارترین نقش های کمدی شون) نشون دادن که حتی تو دل جنگ و جبهه هم میشه خندید و به زندگی با یه نگاه متفاوت نگاه کرد. اگه دنبال یه فیلم جنگی متفاوت و بامزه هستید که هم بخندید و هم از عمق داستان لذت ببرید، «لیلی با من است» بهترین گزینه ست. این فیلم ثابت کرد که میشه از طنز برای انتقال پیام های عمیق استفاده کرد.

صادق، فیلمبردار تلویزیونه که از جنگ می ترسه و برای گرفتن وام برای تکمیل خونه اش، مجبور میشه برای فیلمبرداری از اسرای عراقی به منطقه جنگی بره. اون تمام تلاشش رو می کنه که به خط مقدم نرسه، اما اتفاقات غیرمنتظره اون رو ناخواسته به دل جبهه می کشونه. این فیلم، نگاهی انسانی و پر از طنز به جنگ و آدم هاییه که با ترس و تردید هم، به دل حادثه می زنن.

• بازیگران اصلی: پرویز پرستویی، محمود عزیزی، شهره لرستانی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در جشنواره فجر ۱۴

میم مثل مادر | رسول ملاقلی پور | 1385 | ملودرام، اثرات جنگ

«میم مثل مادر» آخرین یادگار زنده یاد رسول ملاقلی پور، یه ملودرام عاشقانه و بسیار تأثیرگذاره که رابطه عمیق یه مادر با فرزندش رو تو دل تبعات جنگ نشون میده. این فیلم نشون داد که رسول ملاقلی پور تا آخرین لحظات عمرش، چقدر خوب می تونست قصه های انسانی و پر احساس رو به تصویر بکشه. بازی خیره کننده گلشیفته فراهانی و حضور متفاوت علی شادمان کوچولو تو اون زمان، این فیلم رو به یه اثر ماندگار تبدیل کرده. اگه دنبال یه فیلمی هستید که قلبتون رو به درد بیاره و اشک هاتون رو جاری کنه، این فیلم حتماً تو لیستتون باشه.

سپیده، پرستاری در سردشت، در دوران بمباران شیمیایی دچار مسمومیت میشه. سال ها بعد، او فرزندی به نام سعید به دنیا میاره که به دلیل اثرات گازهای شیمیایی دچار مشکلات تنفسی و معلولیته. همسرش سهیل از او می خواد جنین رو سقط کنه، اما سپیده مخالفت می کنه و طلاق می گیره. این فیلم، مبارزه مادری رو نشون میده که با تمام وجود برای زندگی فرزندش می جنگه و پیامدهای طولانی مدت جنگ رو بر خانواده ها به تصویر می کشه.

• بازیگران اصلی: گلشیفته فراهانی، حسین یاری، شراره دولت آبادی
• جوایز و افتخارات: برنده جایزه ویژه هیئت داوران در جشنواره فیلم فجر ۲۵

اتوبوس شب | کیومرث پوراحمد | 1385 | درام ضد جنگ، انسانی

زنده یاد کیومرث پوراحمد با «اتوبوس شب»، یه فیلم ضد جنگ انسانی و تأثیرگذار ساخت که از روی کتاب «داستان های شهر جنگی» حبیب احمدزاده اقتباس شده. این فیلم با روایتی ساده و بی تکلف، نشون میده که چطور انسانیت می تونه حتی تو دل جنگ هم مسیر خودش رو پیدا کنه. دیدن رابطه عمیقی که بین یه رزمنده نوجوان، یه راننده اتوبوس و گروهی از اسرای عراقی شکل می گیره، واقعاً قلب آدم رو گرم می کنه. بازی مرحوم خسرو شکیبایی و مهرداد صدیقیان تو این فیلم، از نقاط قوت اصلیشه و به خوبی پیام صلح و دوستی رو منتقل می کنه.

فیلم داستان نوجوانی به نام عیسی رو روایت می کنه که مأمور میشه همراه با یک راننده، گروهی از اسرای عراقی رو با اتوبوس به قرارگاه برسونه. در طول مسیر، اتفاقاتی رخ میده که باعث میشه روابط انسانی عمیقی بین اونها شکل بگیره. «اتوبوس شب» زشتی های جنگ رو کنار میزنه و به جای اون، دوستی و همدردی رو بین انسان ها، فارغ از ملیت و دشمنی، به تصویر می کشه.

• بازیگران اصلی: خسرو شکیبایی، مهرداد صدیقیان، محمدرضا فروتن
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در جشنواره فجر ۲۵

ویلایی ها | منیر قیدی | 1395 | درام اجتماعی، نقش زنان در جنگ

منیر قیدی تو «ویلایی ها»، یه روایت زنانه و کمتر دیده شده از دوران دفاع مقدس رو به تصویر می کشه که حسابی جای تحسین داره. این فیلم به زندگی زنانی می پردازه که در پشت جبهه، تو شهرک های ویلایی زندگی می کردن و با انتظار طاقت فرسا برای بازگشت همسرانشون، بار سنگین جنگ رو به دوش می کشیدن. بازی خیره کننده ثریا قاسمی و طناز طباطبایی، این فیلم رو به یه اثر ماندگار تبدیل کرده که قهرمانی زنان رو تو دل جنگ به بهترین شکل نشون میده. این فیلم رو میشه یه ادای احترام به صبر و مقاومت بی نظیر زنان ایران دونست.

داستان فیلم در سال ۱۳۶۵ اتفاق می افته و درباره عزیز، زنیه که به همراه نوه هایش به دزفول می ره تا نزدیک همسرش که در جبهه حضور داره، باشه. او در اونجا با زنان دیگه نظامیان که در ویلایی ها زندگی می کنن، آشنا میشه. «ویلایی ها» به خوبی دغدغه ها، مشکلات و روحیات این زنان رو در بحبوحه جنگ به تصویر می کشه و نگاهی عمیق به نقش پررنگ زنان در دوران دفاع مقدس داره.

• بازیگران اصلی: طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، ثریا قاسمی
• جوایز و افتخارات: برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن (ثریا قاسمی) در جشنواره فجر ۳۵

عقاب ها | ساموئل خاچیکیان | 1363 | اکشن جنگی، هیجان انگیز، پیشگام

«عقاب ها» نه فقط یه فیلم جنگی، بلکه یه شاهکار پیشگام تو سینمای ایران و پرمخاطب ترین فیلم تاریخ سینمای ایرانه که هنوز هم بعد از گذشت چهار دهه، هیجان تماشاش شما رو میخکوب می کنه! ساموئل خاچیکیان با این فیلم، تو ژانر اکشن-جنگی، یه اثر بی نظیر خلق کرد که با بازی ستارگانی مثل جمشید هاشم پور و سعید راد، حسابی تو دل مردم جا باز کرد. این فیلم بر اساس یه رویداد واقعی ساخته شده و نشون میده که چطور شجاعت و همکاری، می تونه تو سخت ترین شرایط، سرنوشت ساز باشه. اگه دنبال یه فیلم جنگی کلاسیک و پر زد و خورد هستید، «عقاب ها» بهترین انتخابه.

داستان فیلم درباره سقوط هواپیمای خلبان ایرانی یدالله شریفی راد در خاک عراق و تلاش برای نجات او توسط کردهای عراقی و انتقالش به ایران رو روایت می کنه. در این مسیر، یک تکاور ارتش ایران هم با لباس کردی به کمک خلبان می آد و آنها باید از دست نیروهای عراقی فرار کنن. «عقاب ها» پر از صحنه های تعقیب و گریز و اکشنه که نفس رو تو سینه آدم حبس می کنه.

• بازیگران اصلی: جمشید هاشم پور، سعید راد، زری برومند
• جوایز و افتخارات: پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تا سال ها بعد از اکران

کانی مانگا | سیف الله داد | 1366 | جنگی

«کانی مانگا» یکی از اون فیلم هایی بود که نشون داد سیف الله داد، کارگردان فقید، چقدر خوب می تونست صحنه های جنگی رو با کیفیت بالا تو مناطق مرزی غرب کشور به تصویر بکشه. این فیلم با صحنه های بی نظیر جنگی و ساختار کارگردانی پیشرو، الگویی برای فیلم های جنگی بعدی شد. اگه به فیلم های جنگی که اکشن و هیجان توشون پررنگه علاقه دارید و البته دوست دارید روایتی از جنگ تو مناطق کوهستانی کردستان رو ببینید، «کانی مانگا» یه گزینه عالیه. این فیلم شما رو به دل نبردهای پرچالش تو ارتفاعات می بره.

داستان فیلم درباره سقوط یک هواپیمای عراقی در منطقه کانی مانگا در کردستان ایرانه. خلبان عراقی از سقوط جان سالم به در می بره و تلاش می کنه خودش رو به نیروهای خودی برسونه. همزمان، گروهی از تکاوران ایرانی مأمور دستگیری این خلبان می شن و در این بین با گروهی از مخالفان جمهوری اسلامی هم درگیر می شن. «کانی مانگا» با به تصویر کشیدن نبردهای کوهستانی و چالش های اون، یه تجربه متفاوت از سینمای جنگ رو ارائه میده.

• بازیگران اصلی: فرامرز قریبیان، عبدالرضا اکبری، نسرین قاسم زاده
• جوایز و افتخارات: کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری در جشنواره فجر ۶

سیر تحول سینمای دفاع مقدس: از میدان نبرد تا روایت های عمیق انسانی

سینمای دفاع مقدس، مثل یه رودخونه ای که مسیرش رو تو طول سال ها عوض می کنه، از یه جای ساده شروع شد و به مرور، پیچ و خم های زیادی رو پشت سر گذاشت تا به جایی که امروز می بینیمش، برسه. هر دهه ای، یه نگاه جدید و یه زاویه دید تازه به جنگ آورد و همین باعث شد این ژانر، همیشه زنده و پویا بمونه. اگه بخوایم یه نگاهی به این سیر تحول بندازیم، می تونیم به چند تا دوره مهم اشاره کنیم:

دهه 60 و 70: دوران حماسه سازی و قهرمانی

اوایل جنگ و سال های بعدش، سینما بیشتر دنبال نشون دادن صحنه های عملیاتی، رشادت های فردی و جمعی تو دل جبهه بود. فیلم هایی مثل «عقاب ها» یا «مهاجر» رو یادتونه؟ این فیلم ها بیشتر روی حماسه سازی و نشون دادن عظمت نبردها تمرکز داشتن. اون موقع ها، هدف اصلی این بود که روحیه مردم رو بالا نگه دارن و از خودگذشتگی رزمنده ها رو به تصویر بکشن. فیلم ها بیشتر مستقیم و بی پرده بودن و کمتر به جنبه های پنهان یا روانشناختی جنگ می پرداختن. انگار همه چیز تو خط مقدم اتفاق می افتاد و پشت جبهه، فقط محل انتظار و حمایت بود.

دهه 70 و 80: ورود به ابعاد اجتماعی و روانشناختی

کم کم با دور شدن از دوران جنگ و به خصوص تو دهه های ۷۰ و ۸۰، فیلمسازها شروع کردن به نگاه عمیق تری به جنگ. دیگه فقط میدان نبرد مهم نبود، بلکه تأثیرات جنگ روی زندگی مردم عادی، خانواده های جانبازان، آزادگان و حتی مسائل اجتماعی ای که بعد از جنگ به وجود اومده بودن، مورد توجه قرار گرفت. فیلم هایی مثل «آژانس شیشه ای» یا «لیلی با من است» رو به خاطر دارید؟ این فیلم ها حتی تابوهایی مثل شوخی با جبهه یا نشون دادن دغدغه های آدم های جنگ رو شکستن. این دوره، سینمای دفاع مقدس رو به یه ژانر بالغ تر تبدیل کرد که می تونست با نگاهی انتقادی یا عاطفی، به جنگ نگاه کنه.

دهه 80 و 90 به بعد: نگاه های متفاوت و بیوگرافیکال

از دهه ۸۰ به بعد، سینمای دفاع مقدس یه گام دیگه جلو رفت و نگاه های مستندگونه، بیوگرافیکال و پرداختن به ابعاد کمتر دیده شده جنگ و شخصیت های واقعی، حسابی گل کرد. فیلم هایی مثل «ایستاده در غبار»، «تنگه ابوقریب» و «موقعیت مهدی» رو ببینید. این فیلم ها دیگه فقط داستان نمی گفتن، بلکه سعی می کردن با تحقیق و دقت زیاد، زندگی واقعی قهرمان ها رو به تصویر بکشن و حتی از فرم های جدیدی برای روایت استفاده کنن. انگار سینما تلاش می کرد تا با نسل جدید، پلی به گذشته بزنه و نشون بده که جنگ چقدر ابعاد انسانی و عمیقی داشته.

اگه بخوایم به نقش کارگردان های شاخص اشاره کنیم، نمی تونیم از اسم هایی مثل ابراهیم حاتمی کیا، محمدحسین مهدویان، رسول ملاقلی پور و کمال تبریزی به راحتی بگذریم. هر کدوم از این عزیزان، به نوعی مسیر سینمای دفاع مقدس رو شکل دادن و با سبک و نگاه خودشون، این ژانر رو غنی تر کردن.

چگونه بهترین فیلم جنگی ایران و عراق را برای تماشا انتخاب کنید؟

انتخاب فیلم، مثل انتخاب یه لباس می مونه؛ بستگی داره به اینکه تو چه فاز و حال و هوایی هستید! سینمای دفاع مقدس هم انقدر تنوع داره که برای هر سلیقه ای، یه چیزی تو آستینش داره. بریم ببینیم اگه دنبال چی هستید، کدوم فیلم ها بیشتر به دردتون می خورن:

• اگه دنبال هیجان و صحنه های نبرد واقعی هستید:

  اگه آدرنالین خونتون پایینه و دلتون می خواد تو دل خاک و خون جبهه حسابی هیجان زده بشید، فیلم هایی مثل تنگه ابوقریب یا عقاب ها رو از دست ندید. اینا همون فیلم هایی هستن که شما رو با خودشون به خط مقدم می برن و از نفس گیرترین لحظات جنگ براتون روایت می کنن.

• اگه به دنبال فیلم های عاطفی و تاثیرگذار هستید:

  اگه دوست دارید یه فیلم اشک آور و پر احساس ببینید که تا عمق وجودتون رو تکون بده و قلب های بزرگ مادرها یا رنج جانبازان رو نشون بده، شیار ۱۴۳، میم مثل مادر یا بوی پیراهن یوسف عالی هستن. این فیلم ها بیشتر از اینکه صحنه نبرد نشون بدن، روایتگر دردهای پنهان جنگ و صبوری های بی نظیرن.

• اگه می خواهید با زندگی قهرمانان واقعی جنگ آشنا شوید:

  برای کسایی که عاشق بیوگرافی و زندگی نامه شهدا و فرماندهان هستن، فیلم هایی مثل موقعیت مهدی، ایستاده در غبار و چ گزینه های فوق العاده ای هستن. این فیلم ها با دقت و جزئیات، ابعاد مختلف زندگی این بزرگ مردان رو به تصویر می کشن و بهمون نشون میدن که اونا چطور فکر می کردن و چه چالش هایی داشتن.

• اگه به دنبال طنز و نگاهی متفاوت به جنگ هستید:

  حتی تو دل جنگ هم میشه خندید! اگه دوست دارید با یه نگاه طنز و کمدی به جنگ نزدیک بشید و ببینید چطور میشه از پس سختی ها با خنده بر اومد، لیلی با من است رو حتما ببینید. این فیلم، هم خنده داره و هم پیام های عمیقی رو منتقل می کنه.

• اگه به نقش زنان در جنگ علاقه مندید:

  نقش زنان تو جنگ، دست کمی از مردان نداشت. اگه می خواید با ایثار و مقاومت زنان پشت جبهه و تأثیرات جنگ بر زندگی اونها آشنا بشید، ویلایی ها یه انتخاب بی نظیره. این فیلم به زیبایی صبر و فداکاری زنانی رو نشون میده که قهرمانان خاموش اون دوران بودن.

چرا سینمای دفاع مقدس بیش از یک ژانر است؟

شاید تو نگاه اول، سینمای دفاع مقدس رو فقط یه ژانر مثل بقیه ژانرهای سینمایی بدونیم، ولی اگه عمیق تر بهش فکر کنیم، می بینیم که خیلی فراتر از این حرفاست. این سینما، برای ما ایرانی ها، یه جور گنجینه ملی محسوب میشه، یه چیزی مثل حافظه جمعی که نباید فراموشش کنیم.

اینجا چند تا دلیل هست که چرا سینمای دفاع مقدس، فقط یه ژانر نیست:

• حفظ و انتقال حافظه تاریخی: جنگ ایران و عراق، یه دوره هشت ساله پر از اتفاقات و رشادت های بی نظیر بود. سینما بهترین ابزاره که این خاطرات رو ثبت کنه و از نسلی به نسل دیگه منتقل کنه. اگه این فیلم ها نباشن، شاید خیلیا ندونن که مردم این کشور برای دفاع از خاک و ناموسشون، چه فداکاری هایی کردن.
• تثبیت ارزش های ایثار و مقاومت: این فیلم ها پر از درس های اخلاقی و انسانی هستن. درس هایی مثل ایثار، مقاومت، وحدت و از خودگذشتگی که تو دوران جنگ به اوج خودش رسید. تماشای این فیلم ها، ناخودآگاه این ارزش ها رو تو ذهن ما زنده نگه می داره و یادمون میندازه که برای چی جنگیدیم.
• پلی بین نسل ها: خیلی از جوون های امروز، جنگ رو ندیدن و شاید درکش براشون سخت باشه. سینما می تونه مثل یه پل عمل کنه و این شکاف بین نسل ها رو پر کنه. با دیدن این فیلم ها، نسل جدید می تونه بهتر بفهمه که پدربزرگ ها و مادربزرگ هاشون چه روزهایی رو گذروندن و چرا اون دوران، اینقدر مهمه.
• بازتاب پیچیدگی های انسانی: جنگ، آدم ها رو تو شرایط خیلی سخت قرار میده و شخصیت واقعی اونها رو نشون میده. سینمای دفاع مقدس، به خوبی تونسته این پیچیدگی های انسانی رو، از ترس و تردید گرفته تا شجاعت و فداکاری، به تصویر بکشه. این فیلم ها نشون میدن که تو دل بزرگترین بحران ها، چقدر آدم ها می تونن شکننده یا قهرمان باشن.

در واقع، سینمای دفاع مقدس، یه آینه تمام نما از بخشی از هویت ملی و تاریخ معاصر ماست که باید همیشه بهش توجه کرد و قدرشو دونست.

---

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر این سفر سینمایی و دیدیم که سینمای دفاع مقدس ایران، یه گنجینه تمام عیار از روایت های پر از عشق، ایثار و شجاعته. این فیلم ها، نه فقط یه مشت صحنه جنگی، بلکه بازتابی عمیق از تأثیرات جنگ روی زندگی آدم ها، از دل جبهه گرفته تا پشت خط مقدم و تو خونه ها هستن. هر کدوم از این ۱۷ تا فیلمی که بهتون معرفی کردیم، یه زاویه جدید از جنگ رو نشون میدن و می تونن حسابی ذهن شما رو درگیر کنن.

واقعاً باید به فیلمسازهای خوبمون دست مریزاد گفت که با این آثار، تونستن حافظه تاریخی یه ملت رو زنده نگه دارن و یه پلی بین نسل ها بزنن تا همه بتونیم این دوران مهم و حساس رو درک کنیم. دیدن این بهترین فیلم های جنگی ایران عراق، نه تنها به شناخت بهتر تاریخ و هویتمون کمک می کنه، بلکه یادآور میشه که پشت هر پیروزی و هر قهرمانی، چه خون دل ها خورده شده و چه فداکاری هایی صورت گرفته. این لیست ۱۷ تایی، فقط یه بخش کوچیک از دریای بی کران سینمای دفاع مقدسه و کلی فیلم خوب دیگه هم هست که حتماً ارزش دیدن دارن. پس اگه تا حالا فرصت نکردید، حتماً یه نگاهی به این شاهکارها بندازید و خودتون رو غرق در این روایت های ماندگار کنید.

شما چه فیلم های جنگی دیگه ای از دوران دفاع مقدس رو به این لیست اضافه می کنید؟ کدوم فیلم بیشتر از بقیه تو ذهن شما موندگار شده و چرا؟ نظرات و تجربه های خودتون رو تو قسمت دیدگاه ها با ما و بقیه خواننده ها به اشتراک بذارید تا یه بحث جذاب و پربار داشته باشیم!