گذری بر اقدامات ماندگار مرد خستگی ناپذیر حوزه ادبیات داستانی و قصه گویی ایران

تیتو/یزد محقق، پژوهشگر و نویسنده برجسته یزدی، «اسدالله شکرانه» را از نویسندگان و فعالان مطرح و نام آور حوزه ادبیات داستانی در کشورمان خواند و گفت: طرح «سیمرغ قصّه های مردم ایران» با گویش های مختلف و پیگیری ثبت «روز ادبیّات کودکان و نوجوانان» در تقویم رسمی کشور همزمان با درگذشت استاد مهدی آذر یزدی از اقدامات ماندگار شکرانه بوده است.

«حسین مسرّت» به بهانه برگزاری مراسم نکوداشت استاد «اسد الله شکرانه» در گفت وگو با تیتو در رابطه با زندگی، خدمات و آثار این فعال حوزه ادبیات داستانی گفت: اسدالله(جلال) شکرانه بنا بر شناسنامه اش در 21 خرداد 1335 در محله پیروبرج شهر یزد در خانواده ی زحمتکش و کارگری زنده یادان حبیب الله و بی بی ربابه گوهرشاد یزدی به دنیا آمده است.

وی ادامه داد: اسدالله تحصیلات خود را از دبستان هدایت و سپس دبیرستان پهلوی (مرکز آموزش نیروی انسانی آموزش و پرورش ناحیه یک یزد کنونی) گذراند و با دیپلم رشته ی طبیعی، در تیتو 1353 به دانشسرای راهنمایی تحصیلی شیراز پای نهاد ولی در سال دوم راهی دانشسرای راهنمایی تحصیلی یزد به مدیریت «سید محمّد نوّاب رضوی» شد.

مسرت از اساتید شکرانه در دوره تحصیل در دانشسرای یزد به «محمّد کیانی» در زبان و ادبیّات فارسی، «محمّدرضا طهماسبی» در عربی، «جلیل طیبات»، «سید رضا آیت اللهی» و «سید حبیب فاطمی» در جغرافیا و تاریخ و «حسن محمودی»، «محمود قدمی» و «رضا دانش» در روانشناسی اشاره و عنوان کرد: شکرانه در خرداد 1355 از آموزش عالی با مدرک کاردانی علوم انسانی فراغت یافت و بی درنگ  به سربازی رفت و در سپاه دانش مشغول به خدمت شد.

وی از استخدام رسمی شکرانه در آموزش و پرورش استان فارس در 21 بهمن 1357 و فعالیتش به عنوان دبیر مدارس راهنمایی تحصیلی خبر داد و افزود: او چند مدّت در شیراز بود تا آنکه در سال 1359به آموزش و پرورش یزد آمد و  به تدریس درس های ادبیّات، تاریخ، جغرافیا، عربی و غیره در رشته ی ادبیات و علوم انسانی در مدارس راهنمایی و نیز چند درس در دبیرستان دخترانه ی شرف و مرکز تربیت معلم دختران پرداخت.

به گفته این نویسنده یزدی، شکرانه در تیتو 1363 در دوره ی مدرّسی هنر(ادبیّات داستانی) دانشگاه تهران شرکت کرد و موفق به اخذ آن شد که در این دوره از افرادی همچون رضا سیّدحسینی، عبدالحیّ شمّاسی و دکتر جابر عناصری کسب فیض کرد و در ادامه نیز دوره ی تربیت مدرس معارف اسلامی را در سال 1369 اخذ کرد.

وی خاطرنشان کرد: شکرانه در 14خرداد 1360 با بانو «طاهره ایمانی» ازدواج کرد و دو فرزند او به نام های «نعیمه» و «نغمه» دارای تحصیلات عالی در مقاطع کارشناسی در پرستاری و ارشد زبان و ادبیّات فارسی هستند.

مسرت با اشاره به گرایش فراوان شکرانه به هنر والای نمایش در دوره جوانی، گفت: او در طول سالیان دراز از محضر هنرمندان  و استادانی همچون «محمود جوهری» (بازیگر نقش رییس علی دلواری)، «محمّد ساربان»، «مهدی زرکش»، «آتش تقی پور»، دکتر «جابر عناصری» و «اسماعیل خلج» بهره برد که دستاورد آن نگارش نمایشنامه «هلوع» بود ولی پس از دیدن ناملایمات فراوان، مدّت زمان زیادی نوشتن را به کناری نهاد تا آن که دوستی و همنشینی با استاد مهدی آذر یزدی باعث شد که با نگارش کتاب «از حوالی دیروز» دوباره به عرصه نویسندگی بازگردد. البته هنوز هم بسیاری از طرح ها و نوشته های شکرانه چاپ نشده و در دست انجام از دهه 1350 تاکنون است.

وی از مسیولیتهای شکرانه همزمان با تدریس، به دبیر شاغل در معاونت پروشی اداره کل آموزش و پرورش یزد تا آذرماه 1364، کارشناس ادبی امور تربیتی آموزش و پرورش استان یزد که مدیریّت، نگارش گفتارها و نشر نشریۀ میثاق دستاورد آن در سال 1363 تا 1365 است، تدریس ادبیّات داستانی در دوره های ضمن خدمت مرکز تربیت معلم یزد، مدیر کانون فرهنگی فرهنگی معلمان یزد از سال 1364 تا 1371 و مدیریت کتابخانۀ پژوهشی فرهنگیان یزد از سال 1369 تا 1371 را برشمرد.

مسرت افزود: شکرانه در سال 1365 به عنوان کارشناس به مرکز آموزش ضمن خدمت فرهنگیان رفت و سپس در سال 1367 در رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی یزد پذیرفته شد و زیر نظر اساتیدی مانند دکتر «جلیل بهارستان»، دکتر «رمضانعلی بهداد»، دکتر «محمّدعلی صادقیان» و دکتر «محمّد غلامرضایی» تحصیل کرد و در 15 شهریور 1369موفق به گرفتن کارشناسی زبان و ادبیّات فارسی شد.

وی از مامور به خدمت شدن شکرانه به عنوان سرپرست کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد در سال 1371 اشاره و بیان کرد: او در سال 1384 این مسیولیت را داشت و دستاورد پربار آن راه اندازی 17 مرکز کانون در سراسر استان یزد بود که صدها کودک و نوجوان هنرمند و اندیشمند در آن پرورش یافتند.

نویسنده کتای چند جلدی «یزد، یادگار تاریخ»، با اشاره به حضور شکرانه از سال 1373 در کلاس های کارشناسی ارشد مدیریّت دولتی یزد، گفت: البته بنا به دلایلی موفق به پایان آن نشد.

وی به مدیریت مرکز آفرینش های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ایران توسط شکرانه طی سالهای 1374 تا 1376، گفت: او در این بازه زمانی بنیان «طرح سیمرغ قصّه های مردم ایران» بر پایه ی گویش های گوناگون کشورمان را گذاشت که شامل 84 جلد و برپایه ی 84 گونه گویش های ایران است ولی با تغییر مدیریت کانون، این طرح دیگر ادامه نیافت لذا یادداشت ها و متن صوتی گویش ها همچنان در نزد اوست.

مسرت یادآور شد: مجموعه «سیمرغ قصّه های مردم ایران» تلاشی بود برای گردآوری قصّه های بومی و محلّی ایران با همکاری مردمان ساده و نیک اندیش روستایی و شهری و مربیان کانون در استان ها که قصّه ها را به گویش محلی بازنویسی کردند و در سال 1394 از سوی کانون در 17 جلد منتشر شد.

وی ضمن اشاره به انتخاب شکرانه به عنوان مدیر نمونه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ایران در سال 1379، افزود: او در 28 خرداد 384  که از کانون  پرورش فکری بازنشسته شد، به عنوان مشاور فرهنگی مرکز اسناد ملی و مشاور فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد نیز فعالیت داشت.

وی ادامه داد: مدیریت دبیرخانه دایمی بنیاد استاد مهدی آذر یزدی از سال 1391 تاکنون، عضو شورای شعر استان یزد به مدت دو سال از سال 1379، دبیر علمی جشنواره ملی بازآفرینی متون کلاسیک ادب فارسی، دبیر علمی جشنواره همایش ملی بزرگداشت استاد مهدی آذر یزدی از سوی  بنیاد نخبگان یزد در سال 1394، مدیر عامل و عضو هییت مدیره موسّسه فرهنگی هنری فرهنگسرای مهدی آذر یزدی و مدیر عامل موسّسه فرهنگی اخوان دستمالچی و مدیر کتابخانۀ الغدیر آن در سال های 1387 تا 1389 از دیگر مسیولیتهای شکرانه علاوه بر حضور در محافل مختلف ادبی و کارگاه های گوناگون خوانش، نقد و بررسی کتاب در این سال ها بوده است.

مسرت یکی از کارهای ماندگار شکرانه علاوه بر طرح «سیمرغ قصّه های مردم ایران»، تلاش برای «ثبت ملی قصّه گویی ایرانی» و رونمایی از سند ملی قصه گویی ایرانی در 23 خرداد  1402 و نیز پیگیری ثبت «روز ادبیّات کودکان و نوجوانان» در تقویم رسمی کشور در روز  18 تیر  همزمان با درگذشت استاد مهدی آذر یزدی خواند.

وی همچنین عنوان کرد: شکرانه در زمان اشتغال در امور تربیتی استان موفق به کارگردانی و ساخت دو فیلم با عنوان «همه آرزویم امّا» که در نخستین جشنوارۀ فیلم وحدت در تبریز موفق به اخذ رتبۀ نخست کارگردانی و بازیگری کودک شد و دیگری «دایره» با کمک تربیت معلم دختران یزد شد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه یزد، نخستین کار پژوهشی شکرانه را مربوط به سال 1355 درباره «فروغ فرخزاد» خواند که به صورت ارایه مقاله و سخنرانی در نخستین گردهمایی شاعران نوپرداز ایران در دانشسرای راهنمایی تحصیلی یزد انجام شد و او دبیری این همایش را نیز برعهده داشت.

وی گفت: شکرانه همینطور در زمان تحصیل در دانشسرای راهنمایی  موفق به برگزاری چندین همایش درباره ادبیات معاصر در نکوداشت فروغ فرخزاد، نیما یوشیج و منوچهر آتشی شد.

مسرت در پایان با بیان این که از شکرانه تاکنون گفتارها و گفت وگوهایی در نشریات و کتب مختلف چاپ شده است، عنوان کرد: «آذریاد» که اقتباسی از ق صّ ه ه ای خ وب ب رای ب چ ه ه ای خ وب اثر م ه دی آذریزدی که سعی دارد گستره ای از نگاه و اندیشه آذریزدی را در زمینه انتخاب قصّه ها از متون کهن بازتاب دهد و کتاب گویای «آذریاد» با گویش های مختلف ایرانی، «از ح وال ی دی روز، ی ادم ان ی از م ه دی آذری زدی ، پ ی ر ن ی ک ان دی ش ادب ی ات ک ودک ان و ن وج وان ان »، «برگزیده مقالات قصّه گویی»، «برگزیده گفتارهای دهمین جشنوارۀ قصّه گویی فرهنگی ک ان ون پ رورش ف ک ری ک ودک ان و ن وج وان ان ایران در سال 1385 »، «بوی سخاوت، آشنایی با مهدی آذر یزدی پیر نیک اندیش ادبیات کودکان و نوجوانان»،«پژوهشی در اعصار تاریخی یزد»، «تحلیل رویکردها در کتاب روزها»، «درآمدی بر بازنویسی و بازآفرینی»، «د̓رج» ماهنامۀ سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت یزد، «10 جستار در فرهنگ عامیانۀ یزد»، «زیباشناسی مفاهیم در گویش یزدی»، «صدری جان»، « لیلی در بن بست چهارم»، «مسافر به روایت کاتب»، «نِشک خوروسی و قصّه های دیگر؛ بازآفرینی قصّه هایی از مهدی آذریزدی به گویش یزدی»، «نقش خانواده در گرایش فرزندان به مطالعه و کتابخوانی»، «هفت باغ»، نمایشنامه «هلوع» و مجموعه مقالات «یار آینه دار»، از جمله آثار مکتوب شکرانه در حوزه ادبیات داستانی است که بعضاً چاپ یا در حال چاپ و برخی نیز تاکنون چاپ نشده است.

پایان خبر تیتو