کاردستی محیط زیست برای پیش دبستانی

کاردستی محیط زیست برای پیش دبستانی، یک راهکار فوق العاده و سرگرم کننده برای آموزش مفاهیم مهم زیست محیطی به کودکان است. بچه ها با این فعالیت های خلاقانه یاد می گیرند چطور از طبیعت محافظت کنند، زباله ها را کمتر کنند و از وسایل دورریختنی چیزهای جدید بسازند. این کاردستی ها نه تنها خلاقیت بچه ها را شکوفا می کند، بلکه مهارت های دست ورزی شان را هم تقویت می کند و حس مسئولیت پذیری را از همین سنین پایین در دلشان می کارد. توی این مقاله، می خواهیم کلی ایده جذاب و کاربردی از کاردستی های محیط زیستی را با هم مرور کنیم تا هم برای والدین و هم برای مربی های مهدکودک و پیش دبستانی یه راهنمای کامل و بدردبخور داشته باشیم.

چرا کاردستی محیط زیستی برای پیش دبستانی ها مهم است؟ (مزایا و اهداف آموزشی)

حتماً برایتان سوال پیش آمده که اصلاً چرا باید اینقدر روی کاردستی های محیط زیستی برای بچه های کوچولو تأکید کنیم؟ خب، قضیه فقط سرگرمی نیست؛ کلی فایده پشت این کارهاست که شاید به چشم نیاید. اول از همه، این کاردستی ها حس خلاقیت و تخیل بچه را حسابی قلقلک می دهند و باعث می شوند کودک با ذهن بازتری به دنیا نگاه کند. فکرش را بکنید، یک قوطی خالی کمپوت چطور می تواند تبدیل به یک ربات بامزه شود؟

بعدش می رسیم به مهارت های حرکتی ظریف؛ قیچی کردن، چسباندن، رنگ کردن، همه این ها به هماهنگی چشم و دست و تقویت عضلات کوچک انگشتان بچه ها کمک می کند. این مهارت ها برای نوشتن و انجام کارهای روزمره در آینده خیلی مهم هستند. از نظر آموزشی، هیچ چیز مثل کار عملی مفاهیم را تو ذهن بچه جا نمی اندازد. وقتی کودک با دست خودش بطری پلاستیکی را تبدیل به یک گلدان می کند، مفهوم بازیافت و کاهش پسماند را عملاً تجربه می کند، نه فقط با شنیدن. این حس که من می توانم از این وسیله ی به درد نخور، یک چیز مفید بسازم برایش خیلی باارزش است.

کاردستی های محیط زیستی، آگاهی بچه ها را نسبت به طبیعت، حیوانات و گیاهان بالا می برد. وقتی با برگ و گل کار می کنند، بیشتر به دنیای اطرافشان دقت می کنند و علاقه شان به موجودات زنده بیشتر می شود. ناگفته نماند که این فعالیت ها حس مسئولیت پذیری را هم در وجودشان بیدار می کند. اینکه بفهمند کارهای کوچکشان می تواند تأثیر بزرگی روی کره زمین داشته باشد، خیلی مهم است. و در نهایت، این جور کاردستی ها فرصت بی نظیری برای تعامل والدین و مربیان با کودکان است. کنار هم نشستن، حرف زدن، و با هم ساختن، لحظه های قشنگی می سازد که تا همیشه در ذهن بچه می ماند.

نکات کلیدی برای ساخت کاردستی های محیط زیستی با پیش دبستانی ها

قبل از اینکه آستین ها را بالا بزنیم و شروع به کاردستی سازی کنیم، چند تا نکته مهم هست که بهتر است گوشه ذهنمان داشته باشیم. این نکات کمک می کنند هم کار راحت تر پیش برود، هم برای بچه ها ایمن تر و لذت بخش تر باشد:

• ایمنی حرف اول را می زند: همیشه یک بزرگ تر باید ناظر باشد، مخصوصاً وقتی پای قیچی، چسب و ابزارهای کوچیک در میان است. مطمئن شوید که مواد استفاده شده سمی نیستند و لبه های تیز ندارند.
• سادگی، کلید موفقیت: بچه های پیش دبستانی توانایی محدودی دارند. پس ایده ها باید ساده و مراحلشان قابل فهم باشند. اجازه دهید خودشان کارها را انجام دهند، حتی اگر نتیجه نهایی بی نقص نبود.
• مواد در دسترس و بازیافتی: از وسایلی استفاده کنید که در خانه پیدا می شوند و لازم نیست برایشان هزینه زیادی کنید. بطری پلاستیکی، رول دستمال کاغذی، جعبه های مقوایی، برگ و سنگ، همه اینها عالی اند.
• تشویق به خلاقیت: بگذارید کودک خودش ایده هایش را پیاده کند. لازم نیست دقیقاً شبیه الگو شود. اشتباه کردن جزو روند یادگیری است. جمله چه فکر خوبی! امتحانش کن! از اینجوری درستش کن! خیلی بهتر است.
• صحبت کردن در حین کار: حین ساخت کاردستی، در مورد موضوع محیط زیست، اهمیت بازیافت، مراقبت از طبیعت و حیوانات با کودک حرف بزنید. مثلاً بگویید: این بطری قبلاً پر از آب بود، حالا می خواهیم بهش یه زندگی جدید بدیم.

ایده های کاردستی محیط زیست برای پیش دبستانی

حالا می رسیم به بخش هیجان انگیز ماجرا، جایی که می خواهیم دست به کار شویم و خلاقیتمان را به اوج برسانیم. این ایده ها هم از مواد بازیافتی استفاده می کنند و هم از مواد طبیعی، تا حسابی دستتان باز باشد.

الف) کاردستی با مواد بازیافتی

کلاژ بازیافتی طبیعت

یک تابلوی هنری قشنگ که با وسایل بازیافتی و دورریز ساخته می شود و طبیعت را به تصویر می کشد. این کاردستی به بچه ها یاد می دهد که چطور از چیزهایی که به نظر بی مصرف می آیند، یک اثر هنری زیبا خلق کنند و به این ترتیب، مفهوم استفاده مجدد را لمس کنند.

• مواد لازم: مقوا یا تکه کارتن ضخیم، انواع تکه های کاغذ رنگی، پارچه، دکمه، درب بطری پلاستیکی، تکه های روزنامه و مجله، نخ، چسب مایع، قیچی مناسب کودک.

1. اول یک مقوای بزرگ بردارید و از کودک بخواهید یک منظره طبیعی مثل جنگل، دریا، یا باغ را روی آن با مداد طراحی کند. لازم نیست نقاشی خیلی دقیق باشد، فقط طرح کلی کفایت می کند.
2. حالا نوبت جمع آوری مواد بازیافتی است. هرچیزی که به نظرتان می تواند توی یک کلاژ به درد بخورد را کنار بگذارید. تکه های مجله را ببرید و از کودک بخواهید شکل های مختلف را پیدا کند.
3. بچه ها می توانند با قیچی مناسب کودک، تکه های کاغذ، پارچه یا مجله را به اشکال مختلف ببرند. مثلاً برگ درخت ها را با تکه های سبز کاغذ، تنه درخت را با تکه های قهوه ای مقوا یا پارچه قهوه ای رنگ بسازند.
4. با استفاده از چسب مایع، به کودک کمک کنید تا تکه های بازیافتی را روی طرحش بچسباند. مثلاً درب بطری ها می توانند گل باشند، نخ ها می توانند رودخانه شوند، یا تکه های روزنامه، سنگ ریزه های کنار جاده.
5. در حین کار، درباره رنگ ها، بافت ها و اینکه هر تکه قبلاً چه چیزی بوده حرف بزنید. این کار به تقویت درک بصری و زبانی کودک کمک می کند.

موزاییک پوسته تخم مرغ بازیافتی

این کاردستی نه تنها زیباست، بلکه مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم کودک را به شکل شگفت انگیزی تقویت می کند. استفاده از پوست تخم مرغ، یک روش عالی برای بازیافت است.

• مواد لازم: پوسته های تخم مرغ تمیز و خشک (از قبل بشویید و بگذارید خشک شوند)، رنگ های خوراکی یا آبرنگ، کاسه های کوچک، وردنه یا قاشق، چسب چوب یا چسب مایع، مقوا یا کاغذ ضخیم، قلمو، اسپری فیکساتور (یا اسپری مو).

1. پوسته های تخم مرغ را در کاسه های کوچک بریزید و با چند قطره رنگ خوراکی یا آبرنگ، آن ها را رنگ کنید. بگذارید کاملاً خشک شوند.
2. بعد از خشک شدن، از کودک بخواهید با وردنه یا قاشق، پوسته های رنگی را خرد کند. دقت کنید که نه خیلی ریز شوند که پودر شوند، نه خیلی درشت بمانند.
3. روی مقوا، یک طرح ساده مربوط به محیط زیست بکشید. مثلاً یک گل، پروانه، درخت یا خانه.
4. حالا از کودک بخواهید بخش هایی از طرح را با قلمو چسب بزند و سپس تکه های پوسته تخم مرغ رنگی را روی آن بریزد و با انگشت فشار دهد تا خوب بچسبند.
5. اجازه دهید کاردستی کاملاً خشک شود. در پایان، برای اینکه موزاییک ثابت بماند و شفاف تر به نظر برسد، می توانید از یک اسپری فیکساتور یا حتی کمی اسپری مو استفاده کنید.

گلدان یا کاشتنی با بطری پلاستیکی/قوطی کنسرو

یکی از عملی ترین و بهترین راه ها برای آموزش مفهوم بازیافت و چرخه زندگی، ساختن گلدان از وسایل دورریختنی است. این کاردستی به کودک نشان می دهد که چطور می توان به یک وسیله بی مصرف، جان دوباره بخشید.

• مواد لازم: بطری پلاستیکی خالی (مثل بطری آب معدنی یا نوشابه) یا قوطی کنسرو تمیز، قیچی یا کاتر (برای بزرگسال)، رنگ آکریلیک یا گواش، قلمو، دانه گیاه (مثل لوبیا، عدس یا سبزیجات)، خاک.

1. اگر از بطری پلاستیکی استفاده می کنید، با کمک یک بزرگ تر، قسمت بالای بطری را به دقت ببرید تا یک دهانه برای گلدان ایجاد شود. اگر از قوطی کنسرو استفاده می کنید، مطمئن شوید لبه های آن تیز نباشد.
2. از کودک بخواهید گلدان جدیدش را با رنگ های شاد و طرح های دلخواه رنگ آمیزی کند. می تواند چشم و دهان برایش بکشد تا شبیه حیوانات یا آدمک های بامزه شود.
3. بعد از خشک شدن رنگ، به کودک کمک کنید کمی خاک داخل گلدان بریزد.
4. حالا نوبت کاشت دانه است! چند دانه را روی خاک بگذارد و با کمی خاک دیگر رویش را بپوشاند. کمی آب هم بدهد.
5. گلدان را در جایی قرار دهید که نور کافی به آن برسد و هر روز با هم به گیاه کوچک آب بدهید و رشدش را تماشا کنید. این فعالیت حس مراقبت و مسئولیت پذیری کودک را تقویت می کند.

ماشین های بازیافت با جعبه های مقوایی

این کاردستی نه تنها سرگرم کننده است، بلکه به بچه ها کمک می کند مفهوم تفکیک زباله را در قالب بازی یاد بگیرند و اهمیت آن را درک کنند. ساختن وسایل نقلیه همیشه برای بچه ها جذاب است.

• مواد لازم: جعبه های مقوایی در اندازه های مختلف (جعبه کفش، جعبه دستمال کاغذی، جعبه شیر و غیره)، رول دستمال کاغذی (برای چرخ ها)، چسب، قیچی، رنگ، کاغذ رنگی، برچسب های بازیافت (کاغذ، پلاستیک، شیشه).

1. یک جعبه بزرگ تر را به عنوان بدنه اصلی ماشین بازیافت انتخاب کنید. می توانید با یک جعبه کوچک تر، کابین راننده را بسازید و آن را روی جعبه اصلی بچسبانید.
2. از رول های دستمال کاغذی برای ساخت چرخ ها استفاده کنید. آن ها را برش بزنید و رنگ کنید و به کناره های جعبه بچسبانید.
3. حالا نوبت خلاقیت است! ماشین را با رنگ ها و کاغذهای رنگی تزئین کنید. می توانید با ماژیک پنجره و در و چراغ برایش بکشید.
4. یک ایده جالب این است که روی ماشین چند سطل کوچک یا محفظه تفکیک زباله با جعبه های کوچکتر بسازید و روی هر کدام برچسب کاغذ، پلاستیک یا شیشه بزنید.
5. حالا بچه ها می توانند با این ماشین بازیافت، اسباب بازی های قدیمی و به درد نخورشان را جمع کنند و وانمود کنند که در حال بازیافت آن ها هستند. این بازی به تقویت نقش آفرینی و یادگیری غیرمستقیم کمک می کند.

آدمک های حافظ محیط زیست با رول دستمال کاغذی

رول های دستمال کاغذی یا دستمال حوله، گنجینه هایی بی نظیر برای کاردستی های ساده و جذاب هستند. ساختن آدمک هایی که پیام محیط زیستی دارند، ایده جالبی است.

• مواد لازم: رول دستمال کاغذی/حوله، کاغذ رنگی، مداد رنگی/ماژیک، قیچی، چسب، تکه های پارچه کوچک، کاموا برای مو، دکمه یا مهره برای چشم (اختیاری).

1. رول مقوایی را به عنوان بدن آدمک در نظر بگیرید. از کودک بخواهید لباس هایی برای آدمکش طراحی کند و روی کاغذ رنگی بکشد و ببرد.
2. سپس کاغذهای رنگی لباس را دور رول بچسبانید.
3. برای صورت، یک دایره کوچک روی کاغذ سفید بکشید، چشم و دهان و بینی برایش بگذارید و آن را بالای رول بچسبانید.
4. با کاموا یا نخ، موهایی برای آدمک درست کنید. می توانید با تکه های پارچه کوچک، یک کلاه یا حتی یک سطل بازیافت کوچک برای آدمک بسازید.
5. در حین ساخت، به کودک بگویید که این آدمک، یک قهرمان محیط زیست است. او زباله ها را تفکیک می کند، درخت می کارد و به دیگران یاد می دهد از طبیعت مراقبت کنند. این کار به تقویت تخیل و مسئولیت پذیری کمک می کند.

سازه های حیوانات با رول دستمال توالت

ساخت حیوانات مختلف با رول دستمال توالت، یک فعالیت سرگرم کننده و خلاقانه است که به بچه ها اجازه می دهد حیوانات مورد علاقه شان را بسازند و در عین حال، به طبیعت احترام بگذارند.

• مواد لازم: رول دستمال توالت، کاغذ رنگی، چسب، قیچی، مداد رنگی/ماژیک.

1. چند رول دستمال توالت را جمع آوری کنید. برای هر حیوان، یک یا چند رول نیاز دارید.
2. زنبور: رول را با نوارهای زرد و مشکی رنگ کنید. بال هایش را از کاغذ سفید ببرید و بچسبانید. دو آنتن کوچک هم از سیم یا کاغذ نازک برایش بگذارید.
3. کرم: چند رول را برش بزنید و دایره وار به هم بچسبانید تا بدن کرم کشیده شود. با ماژیک چشم و دهان برایش بکشید.
4. پروانه: رول را رنگ کنید. بال های پروانه را از کاغذهای رنگی برش بزنید (می توانید روی بال ها طرح های مختلف بکشید) و به پشت رول بچسبانید.
5. جغد: بالای رول را کمی به سمت داخل تا کنید تا گوش های جغد شکل بگیرد. رول را قهوه ای رنگ کنید. چشم های بزرگ و یک نوک کوچک برایش بگذارید.
6. این کاردستی ها نه تنها به تقویت مهارت های حرکتی کمک می کنند، بلکه فرصتی برای آشنایی با حیوانات و محیط زندگی آن ها را نیز فراهم می آورند.

خوراک دهنده پرنده با پاکت شیر یا بطری

این کاردستی نه تنها به بازیافت کمک می کند، بلکه راهی عالی برای آشنا کردن کودکان با حیوانات و اهمیت مراقبت از آن ها در طبیعت است. درست کردن یک خانه کوچک برای پرنده ها حسابی حس مسئولیت پذیری شان را قوی می کند.

• مواد لازم: پاکت شیر خالی و تمیز یا بطری پلاستیکی بزرگ (مثل بطری آب معدنی بزرگ)، قیچی یا کاتر (برای بزرگسال)، نخ یا طناب، چوب کوچک یا سیخ چوبی (برای نشیمنگاه پرنده)، رنگ آکریلیک یا گواش، دانه پرنده (مثل ارزن، گندم).

1. پاکت شیر یا بطری را خوب بشویید و بگذارید خشک شود.
2. با کمک یک بزرگ تر، در یک سمت پاکت یا بطری، یک پنجره بزرگ برش بزنید تا پرنده ها بتوانند از آن وارد و خارج شوند و به دانه دسترسی داشته باشند. کمی پایین تر از این پنجره، یک سوراخ کوچک برای قرار دادن چوب نشیمنگاه ایجاد کنید.
3. کودک می تواند خوراک دهنده را با رنگ های شاد و طرح های دلخواه تزئین کند. می توانید با ماژیک، گل و برگ و پرنده روی آن بکشید.
4. بعد از خشک شدن رنگ، چوب نشیمنگاه را از سوراخ رد کنید و از سمت دیگر بیرون بیاورید تا ثابت شود.
5. یک سوراخ کوچک هم در بالای خوراک دهنده ایجاد کنید و نخ یا طناب را از آن رد کنید تا بتوان آن را آویزان کرد.
6. خوراک دهنده را با دانه پرنده پر کنید و در حیاط یا بالکن خانه آویزان کنید. حالا می توانید با کودک کنار هم بنشینید و پرنده هایی که برای غذا می آیند را تماشا کنید و درباره اهمیت کمک به حیوانات در فصل های سرد حرف بزنید.

ب) کاردستی با مواد طبیعی

کلاژ برگ و گل

هیچ چیز مثل جمع آوری مواد از طبیعت و ساختن یک اثر هنری با آن ها، ارتباط کودک با محیط زیست را عمیق تر نمی کند. این کلاژ راهی عالی برای شناخت رنگ ها، بافت ها و اشکال مختلف طبیعت است.

• مواد لازم: برگ های خشک و تازه، گلبرگ های خشک یا تازه، شاخه های کوچک، دانه های گیاهان (مثل دانه لوبیا، ارزن، تخمه آفتابگردان)، مقوای ضخیم یا کاغذ، چسب مایع.

1. اولین و مهم ترین قدم، یک طبیعت گردی کوتاه است! با کودک به پارک، باغچه یا حتی حیاط خانه بروید و انواع برگ ها، گلبرگ ها، شاخه های کوچک و دانه ها را جمع آوری کنید. درباره رنگ ها، اندازه ها و بافت های مختلف با کودک صحبت کنید.
2. بعد از جمع آوری، مواد را روی روزنامه پهن کنید تا اگر خیس هستند، خشک شوند. اگر دوست دارید، می توانید برگ ها و گل ها را زیر کتاب های سنگین بگذارید تا پرس شوند و صاف بمانند.
3. حالا یک مقوا بردارید و از کودک بخواهید هر طرحی که دوست دارد (مثل درخت، حیوان، خانه یا یک منظره انتزاعی) را با مواد طبیعی روی مقوا بچیند.
4. با چسب مایع، مواد را یکی یکی روی مقوا بچسبانید. می توانید از چسب چوب برای استحکام بیشتر استفاده کنید.
5. این کاردستی حس شکرگزاری از زیبایی های طبیعت را در کودک تقویت می کند و به او یاد می دهد که چطور از منابع طبیعی به شکل خلاقانه استفاده کند.

یادتان باشد، مهم نیست نتیجه کار بی نقص باشد؛ مهم این است که کودک از فرآیند ساخت و ساز و کشف لذت ببرد و حس مسئولیت پذیری نسبت به طبیعت در او شکل بگیرد.

نقاشی با رنگ های طبیعی

استفاده از رنگ های طبیعی، یک تجربه حسی بی نظیر برای کودکان است و آن ها را با منشأ طبیعی رنگ ها آشنا می کند. این کاردستی همچنین به مفهوم کاهش استفاده از مواد شیمیایی اشاره دارد.

• مواد لازم: مواد طبیعی رنگ دهنده (مثل آب لبو، آب اسفناج، قهوه غلیظ، زردچوبه رقیق شده با آب، آب کلم قرمز)، کاغذ آبرنگ یا کاغذ ضخیم، قلمو، کاسه های کوچک.

1. مواد طبیعی را آماده کنید: مثلاً لبو را بجوشانید و آب آن را نگه دارید، یا اسفناج را له کرده و آبش را بگیرید. قهوه را غلیظ دم کنید. زردچوبه را با کمی آب مخلوط کنید.
2. رنگ های آماده شده را در کاسه های کوچک بریزید.
3. حالا کودک می تواند با قلمو، این رنگ های طبیعی را روی کاغذ نقاشی کند. می توانید درباره منشأ هر رنگ و اینکه چطور از طبیعت به دست آمده، با او صحبت کنید.
4. مثلاً بگویید: این رنگ قرمز از لبو آمده، یک سبزی خوشمزه که تو باغچه رشد می کند!

پلاک های طبیعت با سنگ

سنگ ها می توانند بوم های کوچکی برای نقاشی های محیط زیستی باشند و بچه ها می توانند با خلاقیت خود، آن ها را به آثار هنری تبدیل کنند. این کاردستی ساده و جذاب است.

• مواد لازم: سنگ های صاف و تمیز (هر اندازه و شکلی که دوست دارید)، رنگ آکریلیک یا گواش، قلمو، اسپری فیکساتور (اختیاری).

1. چند سنگ صاف و نسبتاً بزرگ را از پارک یا کنار رودخانه جمع آوری کنید. آن ها را خوب بشویید و بگذارید خشک شوند.
2. حالا از کودک بخواهید طرح های محیط زیستی روی سنگ ها نقاشی کند. مثلاً یک گل، یک برگ، قطره آب، خورشید، یا حتی یک زنبور.
3. می توانید با او درباره اینکه این سنگ از کجا آمده و چقدر قدمت دارد، صحبت کنید.
4. بعد از خشک شدن رنگ ها، برای ماندگاری بیشتر می توانید روی سنگ ها اسپری فیکساتور بزنید.
5. این سنگ ها می توانند برای تزئین گلدان، باغچه کوچک، یا حتی به عنوان هدیه به دوستان و آشنایان استفاده شوند.

دسته گل با مخروط کاج و برگ های پاییزی

این کاردستی فصلی، فرصتی برای شناخت تغییرات طبیعت و استفاده از زیبایی های آن است. جمع آوری و چیدمان این مواد، به دقت و سلیقه کودک کمک می کند.

• مواد لازم: مخروط کاج، برگ های خشک پاییزی با رنگ های مختلف، شاخه های کوچک خشک، چسب حرارتی (با نظارت بزرگسال) یا چسب قوی، گلدان کوچک یا شیشه خالی.

1. با کودک به طبیعت بروید و مخروط های کاج، برگ های پاییزی رنگارنگ و شاخه های خشک و جالب را جمع آوری کنید.
2. مواد را تمیز کرده و اگر نیاز است، خشک کنید.
3. حالا نوبت چیدمان است. مخروط های کاج را با دقت با چسب حرارتی (یا چسب قوی) به شاخه ها یا به هم بچسبانید تا یک دسته گل زیبا شکل بگیرد.
4. برگ های پاییزی را هم می توانید با چسب به شاخه ها اضافه کنید تا دسته گل شما پرپشت تر و رنگارنگ تر شود.
5. این دسته گل طبیعی را داخل یک گلدان کوچک یا شیشه خالی بگذارید و به عنوان دکوری زیبا در خانه استفاده کنید. این کاردستی به کودک یاد می دهد چطور از زیبایی های طبیعت لذت ببرد و قدردان آن باشد.

چگونه مفاهیم محیط زیستی را در حین کاردستی آموزش دهیم؟

همین که بچه ها مشغول ساختن کاردستی هستند، بهترین فرصت برای آموزش های کوچیک و مهم محیط زیستی است. لازم نیست مثل معلم ها درس بدهید، همین که چند تا سوال ساده بپرسید یا یک داستان کوتاه تعریف کنید، کلی تو ذهنشان اثر می گذارد. مثلاً وقتی دارید با بطری پلاستیکی گلدان می سازید، از کودک بپرسید: این بطری قبلاً چی بوده؟ یا اگر این بطری را دور می انداختیم، کجا می رفت؟ و بعد توضیح دهید که بازیافت چقدر به تمیز نگه داشتن زمین کمک می کند.

وقتی با برگ و گل کار می کنید، بگویید: این برگ ها از درخت افتاده اند، اما الان می توانیم از آن ها برای ساختن یک نقاشی زیبا استفاده کنیم. درخت ها نفس کشیدن ما را راحت تر می کنند، پس باید از آن ها مراقبت کنیم. می توانید داستان های کوتاه و خیالی درباره موجوداتی که در طبیعت زندگی می کنند و نیاز به کمک ما دارند، بسازید. مثلاً یک پرنده کوچولو که خانه اش در خطر است و ما با کاردستی مان می توانیم به او کمک کنیم. این گفتگوهای دوستانه و داستان گویی ها، مفاهیم بزرگ را به زبان کودکانه و شیرین، تو دل بچه ها می کارند.

همین گفتگوهای ساده و روزمره، پایه و اساس یک آگاهی عمیق تر نسبت به محیط زیست را در ذهن کودکان بنا می نهد.

سوالات متداول

چگونه بازیافت را به کودکان پیش دبستانی توضیح دهیم؟

برای توضیح بازیافت به کودکان پیش دبستانی، بهترین راه استفاده از زبان ساده، مثال های ملموس و فعالیت های عملی است. به آن ها بگویید که بازیافت مثل یک جادو است که ما می توانیم با آن، وسایل قدیمی و به ظاهر بی مصرف را دوباره به چیزهای جدید و مفید تبدیل کنیم. مثلاً یک بطری آب خالی را نشان دهید و بگویید: این بطری دیگه آب نداره و ما ممکنه بندازیمش تو سطل آشغال، اما اگر بندازیمش تو سطل بازیافت، کارخونه ها می تونن ازش یک بطری دیگه بسازن یا حتی یه اسباب بازی جدید! اینجوری دیگه زمین پر از آشغال نمی شه. می توانید از کتاب های تصویری، انیمیشن های کوتاه کودکانه درباره بازیافت، یا حتی یک بازدید از سطل های تفکیک زباله در محله تان استفاده کنید تا مفهوم را بیشتر جا بیندازید.

آیا کودکان خردسال می توانند در تفکیک زباله کمک کنند؟

بله، قطعاً! کودکان خردسال می توانند و باید در تفکیک زباله مشارکت کنند. این کار به آن ها حس مسئولیت پذیری می دهد و یاد می گیرند که چطور می توانند به محیط زیست کمک کنند. برای شروع، کار را ساده نگه دارید. مثلاً فقط دو سطل مجزا بگذارید: یکی برای مواد بازیافتی (مثل کاغذ و پلاستیک) و یکی برای زباله های دیگر. روی سطل ها عکس یا برچسب های رنگی بگذارید تا برای کودک قابل تشخیص باشد. مثلاً روی سطل کاغذ، عکس یک روزنامه بکشید. از کودک بخواهید کاغذها و پلاستیک ها را در سطل مخصوص خودشان بیندازد. در ابتدا باید نظارت داشته باشید و در حین کار تشویقشان کنید. همین مشارکت کوچک، گام بزرگی در آموزش محیط زیستی آن هاست.

به جز کاردستی، چه فعالیت های محیط زیستی دیگری برای این سن مناسب است؟

علاوه بر کاردستی، فعالیت های محیط زیستی دیگری هم هستند که برای کودکان پیش دبستانی فوق العاده اند و به تقویت عشق آن ها به طبیعت کمک می کنند. یکی از بهترین ها، بازی در طبیعت است. به آن ها اجازه دهید در پارک، جنگل کوچک یا حتی حیاط خانه بازی کنند، برگ ها را جمع کنند، سنگ ها را بردارند و حشرات را تماشا کنند. باغبانی و کاشت گیاه هم یک فعالیت عالی است. با هم یک دانه بکارید، به آن آب دهید و رشدش را تماشا کنید. این کار چرخه زندگی را به آن ها می آموزد. خواندن کتاب های داستان با موضوع محیط زیست و حیوانات، تماشای مستندهای کودکانه درباره طبیعت، و حتی پیاده روی در طبیعت و جمع آوری زباله ها (البته با نظارت و ابزار ایمن) می توانند به آگاهی و علاقه آن ها به محیط زیست کمک کنند.

در نهایت، کاردستی های محیط زیستی برای پیش دبستانی ها چیزی فراتر از یک سرگرمی ساده اند؛ آن ها دریچه ای هستند به دنیای وسیع مفاهیم محیط زیستی که از سنین پایین در ذهن کودکان جای می گیرد. با مشارکت فعال والدین و مربیان، می توانیم نسل آینده ای آگاه و مسئولیت پذیر نسبت به سیاره مان تربیت کنیم. پس همین امروز دست به کار شوید و با بچه ها، دنیای سبزتری بسازید.