نوسانات قیمت تجهیزات و مصالح ساختمانی

نوسانات قیمت تجهیزات و مصالح ساختمانی

بساط ساخت و ساز پهن کردی و حساب کتابت رو انجام دادی؟ یه خبر بد دارم برات : قیمت مصالح ساختمونی مثل باد بالا میره! اصلا انگار یه مسابقه گذاشتن که کی زودتر از همه قیمتا رو ببره بالا! من که خودم چند ساله تو این کارم دیگه کم کم دارم به این نوسانات عادت می کنم ولی هربار یه پروژه جدید شروع می کنم بازم یه استرس ته دلم میاد که نکنه این دفعه دیگه کار از کار بگذره و وسط پروژه پول کم بیارم.

قصه پر غصه گرونی مصالح ساختمونی

یه زمانی یادمه مصالح ساختمونی یه ثباتی داشتن. نه اینکه ارزون بودن ولی حداقل می تونستی روشون حساب باز کنی. یه قیمتی بود و بالا پایینش خیلی کم بود. ولی الان چی؟ صبح بلند میشی می بینی قیمت آهن یه جور شده عصر یه جور دیگه بعد این افزایش قیمت رو تمام مصالح و تجهیزات خرد که به آهن مربوط میشه مثل یه کفشور استیل ساده اثر میذاره! سیمان و گچ هم که دیگه نگو. انگار دارن با دلار مسابقه میدن! این وسط فقط ماییم که بیچاره شدیم. هم پیمانکار هم کارفرما هم اون بدبختی که داره خونه میسازه.

این گرونی مصالح فقط یه مشکل مالی نیست. خیلی چیزا رو تحت تاثیر قرار میده. کیفیت کار میاد پایین پروژه ها دیرتر تموم میشن دعوا و مرافعه بین پیمانکار و کارفرما زیاد میشه استرس و اعصاب خوردی هم که دیگه جای خود داره. اصلا یه وضعیتی شده که آدم میترسه دیگه سمت ساخت و ساز بره.

چه خبره تو بازار؟ چرا قیمتا اینجوری بالا پایین میشن؟

خب سوال خوبیه! اگه می دونستیم دقیقا چه خبره شاید یه کاری هم می تونستیم بکنیم. ولی واقعیتش اینه که هیچکس دقیقا نمی دونه پشت پرده این گرونی ها چیه. ولی خب یه حدسایی میشه زد.

• دلار : اولین و مهمترین دلیل دلاره! متاسفانه خیلی از مصالح ساختمونی ما یا مستقیما وارداتی هستن یا مواد اولیه شون از خارج میاد. وقتی دلار میره بالا قیمت این مصالح هم به تبع اون میره بالا. اصلا انگار یه رابطه نامرئی بین قیمت دلار و مصالح ساختمونی وجود داره که هر روز داره قوی تر میشه.
• تورم : تورم هم که دیگه بلای جون همه شده. همه چی گرون میشه مصالح ساختمونی هم روش. وقتی پول بی ارزش میشه خب طبیعتا قیمت همه چی باید بره بالا تا ارزش خودش رو حفظ کنه. این یه چرخه معیوبه که انگار هیچوقت قرار نیست تموم بشه.
• عرضه و تقاضا : یه بحث عرضه و تقاضا هم هست. وقتی تقاضا برای ساخت و ساز زیاد میشه خب طبیعتا قیمت مصالح هم بالا میره. از طرف دیگه اگه عرضه مصالح کم بشه باز هم قیمت ها میره بالا. گاهی وقتا هم این دو تا با هم قاطی میشن و یه وضعیتی به وجود میاد که دیگه کنترلش سخت میشه.
• سیاست های دولت : سیاست های دولت هم بی تاثیر نیست. یهو یه قانونی میاد یه تعرفه ای عوض میشه یه یارانه ای قطع میشه همه اینا می تونه روی قیمت مصالح ساختمونی تاثیر بذاره. بعضی وقتا هم این سیاست ها انقدر ناگهانی و غیرقابل پیش بینی هستن که اصلا فرصت نمیشه خودتو باهاشون وفق بدی.
• احتکار و دلال بازی : متاسفانه یه سری احتکار و دلال بازی هم تو بازار مصالح ساختمونی هست. یه عده سودجو میشینن یه گوشه بازار رو رصد می کنن هر جا احساس کردن قراره قیمت ها بره بالا شروع می کنن به احتکار مصالح. بعد که قیمت ها حسابی رفت بالا مصالح رو با قیمت نجومی میفروشن. اینا هم یه بخش از ماجرای گرونی مصالح هستن.

تجربه شخصی من : وقتی گرونی مصالح کمرمو شکست (و البته یه جاهایی هم نجاتم داد!)

خب حالا که یه کم از دلایل گرونی مصالح گفتیم بذارید یه چند تا از تجربه های شخصی خودم رو هم براتون تعریف کنم. هم تجربه های تلخ هم تجربه های شیرین (البته اگه بشه به گرونی مصالح ربطش داد!).

شکست تلخ : یه پروژه آپارتمان سازی داشتم چند سال پیش. پروژه نسبتا بزرگ بود و سود خوبی هم براش پیش بینی کرده بودم. همه چی خوب پیش می رفت تا اینکه یهو قیمت آهن جهش کرد. یعنی یه چیزی حدود ۳۰-۴۰ درصد تو یه ماه! من دیگه هرچی حساب کتاب کرده بودم به هم ریخت. مجبور شدم از خیلی جاها بزنم کیفیت مصالح رو بیارم پایین از بعضی آیتم ها صرف نظر کنم. آخر سر پروژه تموم شد ولی نه اون چیزی که می خواستم. سودش هم خیلی کمتر از چیزی شد که انتظار داشتم. این تجربه خیلی تلخ بود و واقعا کمرمو شکست. فهمیدم که تو این بازار بی ثبات هیچوقت نباید به سود قطعی فکر کنی. همیشه باید یه حاشیه امن برا گرونی مصالح بذاری.

نجات غیرمنتظره : یه بار دیگه هم یه پروژه ویلایی داشتم. این دفعه خیلی محتاط تر عمل کردم. یه بودجه جداگانه برا نوسانات قیمت مصالح گذاشتم. جالب اینجاست که تو اون پروژه اتفاقا قیمت بعضی از مصالح نه تنها بالا نرفت بلکه یه کم هم اومد پایین! یعنی دقیقا برعکس انتظاری که داشتم شد. اونجا بود که فهمیدم بازار مصالح ساختمونی اصلا قابل پیش بینی نیست. گاهی وقتا شانسی هم میاری و قیمت ها به نفع تو تغییر می کنن. البته این خیلی کم پیش میاد ولی خب اتفاق میفته! تو اون پروژه اون بودجه ای که برا نوسانات قیمت گذاشته بودم دست نخورده موند و به سود خالص پروژه ام اضافه شد. این یه تجربه شیرین بود که بهم یاد داد همیشه باید آماده هر اتفاقی باشی.

یه اشتباه بزرگ : یه بارم یه اشتباه خیلی بزرگ کردم. فکر کردم خیلی زرنگم! پیش خودم گفتم الان که قیمت آهن پایینه برم آهن کل پروژه مو یه جا بخرم که اگه گرون شد ضرر نکنم. خلاصه رفتم یه مقدار زیادی آهن خریدم و انبار کردم. ولی چی شد؟ قیمت آهن نه تنها بالا نرفت بلکه یه مدت طولانی ثابت موند! پول من چند ماه بلا استفاده موند و عملا سرمایه ام خوابید. بعدش هم که قیمت آهن یه ذره رفت بالا سود خاصی نکردم. فهمیدم که خرید مصالح به صورت عمده و انبار کردنش همیشه هم راه حل خوبی نیست. باید خیلی دقیق بازار رو بررسی کنی و ببینی واقعا ارزش ریسک کردن داره یا نه.

بلاهایی که گرونی مصالح سر پروژه هات میاره

گرونی مصالح فقط یه مشکل مالی نیست همونطور که گفتم. یه عالمه مشکل دیگه هم با خودش میاره که ممکنه پروژه هاتو به کلی نابود کنه.

• افزایش هزینه های پروژه : واضحه دیگه! وقتی قیمت مصالح گرون میشه هزینه های پروژه هم به همون نسبت میره بالا. این یعنی ممکنه بودجه ای که برا پروژه در نظر گرفتی کافی نباشه و وسط کار کم بیاری. یا مجبور بشی از جاهای دیگه بزنی و کیفیت کار رو پایین بیاری.
• تاخیر در زمان بندی پروژه : گرونی مصالح می تونه باعث تاخیر در زمان بندی پروژه بشه. مثلا ممکنه یه مصالحی که خیلی ضروریه یهو قیمتش خیلی بره بالا و تو مجبور بشی صبر کنی تا قیمتش بیاد پایین تر یا دنبال یه جایگزین بگردی. همین تاخیر کوچیک می تونه کل برنامه زمانی پروژه تو به هم بریزه.
• کاهش کیفیت ساخت : وقتی بودجه کم میاد اولین جایی که سراغش میری کیفیت مصالحه. مجبور میشی مصالح ارزون تر و بی کیفیت تر بخری تا هزینه هاتو کنترل کنی. این کار در کوتاه مدت شاید به نظر خوب بیاد ولی در بلند مدت قطعا به ضررت تموم میشه. ساختمون بی کیفیت عمر کمتری داره و زودتر فرسوده میشه.
• اختلافات با کارفرما : گرونی مصالح می تونه باعث اختلافات با کارفرما بشه. کارفرما ممکنه قبول نکنه که هزینه های پروژه به خاطر گرونی مصالح افزایش پیدا کرده. این وسط کلی بحث و جدل پیش میاد و ممکنه کار به جاهای باریک بکشه.
• استرس و فشار روانی : این گرونی مصالح استرس و فشار روانی خیلی زیادی به پیمانکار وارد می کنه. همش باید نگران باشی که پولت تموم نشه پروژه به موقع تموم بشه کیفیت کار خوب باشه با کارفرما دعوا نشه. این استرس مداوم می تونه خیلی فرسایشی باشه و آدم رو از پا بندازه.

راه حل های فرار از جهنم گرونی مصالح

خب حالا که کلی از مشکلات و بدبختی های گرونی مصالح گفتیم وقتشه یه کم هم به راه حل ها بپردازیم. آخه مگه میشه دست رو دست گذاشت و فقط غصه خورد؟ نه ما باید یه کاری بکنیم!

• برنامه ریزی دقیق و بودجه بندی واقع بینانه : اولین و مهمترین قدم برنامه ریزی دقیق و بودجه بندی واقع بینانه است. قبل از شروع هر پروژه باید تمام هزینه ها رو به دقت برآورد کنی و یه بودجه واقع بینانه براش در نظر بگیری. تو این بودجه حتما یه حاشیه امن هم برا نوسانات قیمت مصالح بذار. یعنی یه مقدار پول بیشتر از چیزی که فکر می کنی لازمه کنار بذار که اگه قیمت ها رفت بالا غافلگیر نشی.
• خرید مصالح به موقع : خرید مصالح به موقع خیلی مهمه. نه خیلی زود نه خیلی دیر. اگه خیلی زود مصالح بخری و انبار کنی ممکنه سرمایه ات بخوابه و سود نکنی. اگه خیلی دیر بخری ممکنه قیمت ها رفته باشه بالا و مجبور بشی گرون تر بخری. بهترین کار اینه که بازار رو رصد کنی و وقتی احساس کردی قیمت ها داره میره بالا مصالح مورد نیازتو بخری. البته این کار نیاز به تجربه و مهارت داره و همیشه هم دقیق از آب در نمیاد. مثلا طبیعیه که زمانی که داری پی ساختمون رو میریزی وقت خرید کاشی سرامیک و کاسه توالت و فلاش تانک نیست.
• استفاده از مصالح جایگزین : یه راه حل دیگه استفاده از مصالح جایگزینه. مثلا اگه قیمت آهن خیلی رفته بالا می تونی به جای آهن از مصالح دیگه مثل بتن یا سازه های فلزی سبک استفاده کنی. یا اگه قیمت سیمان گرون شده می تونی از مصالح دیگه مثل گچ یا آهک استفاده کنی. البته باید دقت کنی که مصالح جایگزین کیفیت و کارایی لازم رو داشته باشن و با استانداردهای ساخت و ساز مطابقت داشته باشن.
• قراردادهای قیمت ثابت : اگه با کارفرما قرارداد می بندی سعی کن قرارداد قیمت ثابت ببندی. تو این نوع قرارداد قیمت کل پروژه از قبل مشخص میشه و دیگه نوسانات قیمت مصالح تاثیری روی قرارداد نداره. البته باید دقت کنی که قیمت رو جوری تعیین کنی که هم سود خودتو داشته باشی هم ریسک نوسانات قیمت مصالح رو پوشش بدی.
• بیمه نوسانات قیمت مصالح : یه راه حل جدیدتر بیمه نوسانات قیمت مصالحه. بعضی از شرکت های بیمه یه نوع بیمه ارائه میدن که نوسانات قیمت مصالح رو پوشش میده. یعنی اگه قیمت مصالح تو یه بازه زمانی مشخص بیشتر از یه حدی بالا بره شرکت بیمه خسارتشو پرداخت می کنه. این بیمه می تونه یه راه حل خوب برای کاهش ریسک نوسانات قیمت مصالح باشه ولی باید شرایط و هزینه های بیمه رو هم به دقت بررسی کنی.

ترفندهای امتحان شده : اینا رو تست کردم جواب داد (تقریبا!)

خب حالا چند تا ترفند عملی هم بهتون بگم که خودم تو این سال ها امتحان کردم و یه جاهایی جواب داده (تقریبا!).

• چونه زدن : چونه زدن رو هیچوقت فراموش نکنید! تو بازار مصالح ساختمونی همیشه میشه یه تخفیفی از فروشنده گرفت. حتی اگه فروشنده اولش بگه تخفیف نداریم بازم چونه بزنید. به خصوص اگه خریدتون عمده باشه حتما می تونید یه تخفیف خوب بگیرید.
• خرید نقدی : خرید نقدی معمولا بهتر از خرید نسیه است. خیلی از فروشنده ها برای خرید نقدی تخفیف میدن. ضمن اینکه خرید نقدی باعث میشه حساب و کتابتون هم ساده تر بشه و دیگه نگران پرداخت اقساط و سود و این چیزا نباشید.
• مقایسه قیمت ها : قبل از خرید مصالح قیمت ها رو از چند تا فروشنده مختلف بپرسید و مقایسه کنید. هیچوقت اولین قیمتی که شنیدید رو قبول نکنید. ممکنه یه فروشنده دیگه همون مصالح رو با قیمت خیلی بهتری بهتون بده. اینترنت هم خیلی کمک می کنه. می تونید آنلاین قیمت ها رو مقایسه کنید و بهترین گزینه رو انتخاب کنید.
• خرید مستقیم از کارخانه : اگه مقدار خریدتون خیلی زیاده سعی کنید مستقیم از کارخانه خرید کنید.  مثلا برای خرید شیرآلات برای یک آپارتمان یا برج منطقیه که سراغ کارخونه بری اما برای یه خونه ویلایی شاید هیچ کارخونه ای حاضر نباشه شما رو تامین کنه. خرید مستقیم از کارخانه معمولا ارزون تر از خرید از واسطه هاست. البته باید دقت کنید که کارخانه مصالح با کیفیت و استاندارد تولید کنه و خدمات پس از فروش خوبی هم داشته باشه.
• استفاده از مصالح دست دوم : تو بعضی از پروژه ها میشه از مصالح دست دوم هم استفاده کرد. مثلا اگه دارید یه سوله یا یه انبار میسازید می تونید از اسکلت فلزی دست دوم یا ورق های فلزی دست دوم استفاده کنید. مصالح دست دوم معمولا خیلی ارزون تر از مصالح نو هستن و می تونن هزینه های پروژه تون رو به شدت کاهش بدن. البته باید دقت کنید که مصالح دست دوم سالم و قابل استفاده باشن و با استانداردهای ایمنی مطابقت داشته باشن.

راه های دیگه هم هست…

علاوه بر راه حل هایی که گفتم یه سری راه های دیگه هم هست که شاید به دردتون بخوره.

• ساختمان های پیش ساخته : ساختمان های پیش ساخته یه راه حل مدرن و سریع برای ساخت و ساز هستن. تو این روش قطعات ساختمان تو کارخونه ساخته میشن و بعد تو محل پروژه مونتاژ میشن. ساختمان های پیش ساخته معمولا ارزون تر از ساختمان های سنتی هستن و زمان ساختشون هم خیلی کوتاه تره. ضمن اینکه کیفیت ساختشون هم معمولا بهتره چون تو شرایط کنترل شده کارخونه ساخته میشن.
• مصالح بومی و محلی : استفاده از مصالح بومی و محلی هم یه راه حل خوب برای کاهش هزینه ها و حمایت از اقتصاد محلیه. مصالح بومی و محلی معمولا ارزون تر از مصالح وارداتی هستن و حمل و نقلشون هم هزینه ی کمتری داره. ضمن اینکه استفاده از مصالح بومی و محلی به حفظ محیط زیست هم کمک می کنه.
• بهینه سازی طراحی : بهینه سازی طراحی ساختمان هم می تونه به کاهش هزینه ها کمک کنه. یه طراحی خوب و بهینه می تونه مقدار مصالح مورد نیاز رو کاهش بده و از هدر رفت مصالح جلوگیری کنه. ضمن اینکه یه طراحی خوب می تونه مصرف انرژی ساختمان رو هم کاهش بده و هزینه های بهره برداری رو در بلند مدت پایین بیاره.
• آموزش و افزایش مهارت : آموزش و افزایش مهارت نیروی کار هم خیلی مهمه. کارگران ماهر و آموزش دیده کار رو سریع تر و با کیفیت تر انجام میدن و از هدر رفت مصالح جلوگیری می کنن. ضمن اینکه کارگران ماهر کمتر اشتباه می کنن و خسارت کمتری به بار میارن.

نوبت توئه! بیا با هم حرف بزنیم

خب اینم از تجربه ها و راه حل های من برای مقابله با گرونی مصالح ساختمونی. ولی مطمئنم شما هم تجربه ها و ایده های خیلی خوبی دارید. خوشحال میشم اگه شما هم نظرات و تجربیات خودتون رو تو بخش کامنت ها با ما به اشتراک بذارید. شاید یه راه حلی که به ذهن من نرسیده به ذهن شما رسیده باشه. بیاید با هم یه جمعی تشکیل بدیم و از تجربه های همدیگه استفاده کنیم تا بتونیم تو این بازار بی ثبات پروژه هامون رو با موفقیت به سرانجام برسونیم.

چه تجربه ای از گرونی مصالح داشتید؟ چه راه حل هایی رو امتحان کردید؟ موفق شدید یا نه؟ منتظر نظراتتون هستم!

ته قصه چی شد؟ جمع بندی و توصیه های آخر

ته قصه اینه که گرونی مصالح ساختمونی یه واقعیت تلخ تو بازار ساخت و ساز ایران هست. هیچ راه حل جادویی هم براش وجود نداره که یه شبه همه چی رو درست کنه. ولی ناامید نشید! با برنامه ریزی دقیق مدیریت صحیح استفاده از ترفندهای عملی و به اشتراک گذاشتن تجربه ها می تونیم تا حد زیادی از اثرات منفی گرونی مصالح کم کنیم و پروژه هامون رو با موفقیت به پایان برسونیم.

توصیه های آخر من به شما :

• همیشه آماده بدترین شرایط باشید. هیچوقت فکر نکنید که قیمت مصالح قراره ثابت بمونه یا ارزون بشه. همیشه یه حاشیه امن برا گرونی مصالح تو بودجه تون در نظر بگیرید.
• بازار رو رصد کنید و اطلاعاتتون رو به روز نگه دارید. هر روز قیمت مصالح رو چک کنید و از آخرین اخبار و تحولات بازار باخبر باشید. این اطلاعات بهتون کمک می کنه تصمیم های بهتری بگیرید.
• با فروشنده ها و تامین کننده ها رابطه خوبی برقرار کنید. یه رابطه خوب با فروشنده ها و تامین کننده ها می تونه خیلی بهتون کمک کنه. شاید بتونید تخفیف های بهتری بگیرید یا از شرایط پرداخت بهتری استفاده کنید.
• همیشه دنبال راه های جدید و خلاقانه برای کاهش هزینه ها باشید. از استفاده از مصالح جایگزین گرفته تا بهینه سازی طراحی و استفاده از تکنولوژی های جدید همیشه دنبال راه هایی باشید که هزینه های پروژه تون رو کاهش بدید.
• هیچوقت ناامید نشید و به تلاش ادامه بدید. بازار ساخت و ساز پر از چالش و سختیه ولی اگه ناامید نشید و به تلاش ادامه بدید حتما موفق میشید.

سوالات پرتکرار شما (FAQ)

سوال ۱ : بهترین زمان برای خرید مصالح ساختمونی چه موقعیه؟

جواب : متاسفانه هیچ زمان قطعی و تضمین شده ای برای خرید مصالح ساختمونی وجود نداره. بازار خیلی نوسانیه و ممکنه هر لحظه قیمت ها تغییر کنه. ولی به طور کلی سعی کنید تو فصل های رکود ساخت و ساز خرید کنید. مثلا فصل زمستون معمولا تقاضا برای ساخت و ساز کمتر میشه و ممکنه قیمت مصالح هم یه کم پایین تر بیاد. البته این یه قانون کلی نیست و ممکنه همیشه جواب نده. بهترین کار اینه که بازار رو رصد کنید و وقتی احساس کردید قیمت ها داره میره بالا مصالح مورد نیازتون رو بخرید.

سوال ۲ : چطور می تونم بودجه پروژه مو در برابر نوسانات قیمت مصالح بیمه کنم؟

جواب : یه راهش اینه که از بیمه نوسانات قیمت مصالح استفاده کنید. همونطور که قبلا گفتم بعضی از شرکت های بیمه این نوع بیمه رو ارائه میدن. با این بیمه اگه قیمت مصالح بیشتر از یه حدی بالا بره شرکت بیمه خسارتشو پرداخت می کنه. راه دیگه اینه که یه حاشیه امن بزرگ تو بودجه تون در نظر بگیرید. یعنی یه مقدار پول بیشتر از چیزی که فکر می کنید لازمه کنار بذارید که اگه قیمت ها رفت بالا غافلگیر نشید. ترکیب این دو تا راه حل هم می تونه خیلی موثر باشه.

سوال ۳ : بهترین مصالح جایگزین برای مصالح گرون قیمت مثل آهن و سیمان چی هستن؟

جواب : مصالح جایگزین زیادی برای آهن و سیمان وجود داره ولی بهترین مصالح جایگزین بستگی به نوع پروژه و شرایط خاص شما داره. برای مثال به جای آهن می تونید از بتن سازه های فلزی سبک یا چوب استفاده کنید. به جای سیمان هم می تونید از گچ آهک خاک رس تثبیت شده یا مصالح پلیمری استفاده کنید. قبل از انتخاب مصالح جایگزین حتما کیفیت کارایی قیمت و استانداردهای مربوط به اون مصالح رو به دقت بررسی کنید. همچنین می تونید با یه مهندس مشاور مشورت کنید تا بهترین گزینه رو برای پروژه تون انتخاب کنید.