موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی(Sheikh Faisal Bin Qassim Al Thani Museum)

موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی در مزرعه السامریه شهر الشحانیه قطر، یکی از بزرگ ترین موزه های خصوصی جهانه که بیش از ۳۰ هزار اثر تاریخی و فرهنگی رو از دوران ژوراسیک تا همین الان جمع آوری کرده. این موزه یه گنجینه بی نظیره که شما رو به یه سفر جذاب تو دل تاریخ و فرهنگ می بره و یکی از جاهای دیدنی فوق العاده قطر محسوب می شه.

اگه دنبال یه تجربه خاص و فرهنگی توی سفرت به قطر هستی، موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی دقیقاً همون جاییه که باید بری. اینجا فقط یه موزه نیست، یه دنیای کامله از تاریخ، هنر، فرهنگ و حتی کلی ماشین کلاسیک خفن! تصورش رو بکن، وارد قلعه ای می شی که توش از فسیل های دایناسور گرفته تا فرش های نفیس ایرانی و ماشین های رولزرویس قدیمی، همه و همه زیر یه سقف جمع شدن. واقعاً یه جای دیدنی و بی نظیره که بعید می دونم جای دیگه ای بتونی مثلش رو پیدا کنی. تو این مقاله، می خوام صفر تا صد این موزه رو برات بشکافم، از اینکه کجاست و چطور می تونی بری، تا اینکه چه بخش هایی داره و چه چیزهای جالبی توش انتظارت رو می کشن. پس با من همراه باش تا یه سفر مجازی به این گنجینه بی بدیل داشته باشیم و بعدش با خیال راحت برنامه ریزیت رو برای یه سفر واقعی انجام بدی.

موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی کجاست؟ (آدرس و دسترسی)

خب، بریم سراغ یکی از اولین و مهم ترین سوالا: این موزه جذاب دقیقاً کجای قطره؟ موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی تو شهر الشحانیه، تو یه منطقه خیلی قشنگ به اسم مزرعه السامریه قرار گرفته. شاید اسمش یکم برات عجیب باشه، ولی نگران نباش، دسترسی بهش اونقدرها هم سخت نیست.

آدرس دقیق و موقعیت جغرافیایی

این موزه تو آدرس مزرعه السامریه، شهر الشحانیه، 22 کیلومتری غرب دوحه واقع شده. اگه بخوای دقیق تر بدونی، کد منطقه 80 و خیابان 9999 و ساختمان شماره 365 هم هست. موزه بیرون از دوحه و حدوداً 30 کیلومتری شمال غرب شهر قرار داره که با ماشین تقریباً 30 دقیقه راهه. اگه از فرودگاه بین المللی حمد دوحه هم می خوای بیای، حدود 45 کیلومتر راهه که بازم یه 35 دقیقه ای تو راهی.

فکر کن، از شلوغی و آسمان خراش های دوحه می زنی بیرون و میری به سمت یه قلعه قدیمی تو دل یه مزرعه سرسبز. این خودش یه تجربه س که می ارزه! یه جورایی مثل یه سفر کوتاه به گذشته می مونه، قبل از اینکه به خود موزه برسی.

مسیرهای دسترسی

برای اینکه راحت به موزه برسی، چند تا راه داری:

• با خودروی شخصی: اگه ماشین داری یا کرایه کردی، اول باید تو «جاده الریان» (Al Rayyan Rd) رانندگی کنی، بعد ادامه بدی تو «خیابان الریان الجدید» (Al Rayyan Al Jadeed St). بعدش مسیرت رو تو بزرگراه دخان (Dukhan Highway) ادامه بده. تو این بزرگراه، دنبال خروجی «ام لقهاب» (Umm Leghab) باش و تو میدون، از خروجی چهارم خارج شو. بعد از یه کیلومتر رانندگی مستقیم، موزه رو می بینی.
• با حمل و نقل عمومی (مترو و تاکسی): این راحت ترین و اقتصادی ترین راهه. با متروی دوحه برو تا ایستگاه «مال آو قطر» (Mall of Qatar Station) که همون ایستگاه «الرفاع» (Al Riffa) تو خط سبز متروی دوحه هست. از اونجا هم می تونی یه اوبر (Uber) یا تاکسی بگیری تا موزه. مسیر کوتاهه و خیلی زود به مقصد می رسی.

خلاصه که مسیرش خیلی پیچیده نیست و به راحتی می تونی خودت رو به این گنجینه فرهنگی برسونی و از دیدنش لذت ببری.

تاریخچه و بنیان گذار: شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، مردی با رؤیای حفظ میراث

پشت هر اثر بزرگ، یه ذهن بزرگ و یه داستان قشنگ هست. موزه شیخ فیصل هم از این قاعده مستثنی نیست. این موزه رو یه مرد فوق العاده با یه دیدگاه خاص به اسم شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی بنا کرده.

معرفی شیخ فیصل

شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، سال 1948 تو دوحه قطر به دنیا اومده. ایشون رئیس هلدینگ خانوادگی الفیصله و از ثروتمندترین بازرگانان قطره که تو دنیا بیش از 20 تا هتل دارن. اما چیزی که ایشون رو خاص می کنه، فقط ثروتشون نیست، بلکه اشتیاق بی اندازشون به جمع آوری آثار تاریخی و حفظ میراث فرهنگیه.

شیخ فیصل از بچگی، همراه پدرشون به موزه های مختلفی تو دنیا سر می زدن. این سفرها و بازدیدها یه دریچه جدید رو به روی ایشون باز کرد و علاقه به فرهنگ ها و تمدن های مختلف تو وجودش ریشه دواند. ایشون کار جمع آوری آثار رو با تمبر و فسیل شروع کردن، چیزی که اولش فقط یه سرگرمی بود، اما کم کم تبدیل به یه رسالت بزرگ شد. ایشون همه این آثار رو با عشق و دقت از سراسر دنیا جمع کردن تا این موزه خصوصی بی نظیر رو بسازن.

«شیخ فیصل می گه ۹۹ درصد از اشیای موجود در موزه رو شخصاً جمع آوری کرده و حتی یه کتابخانه کامل از نسخ خطی و کتاب های کمیاب داره که شامل آثار تمام خوشنویسان برجسته قدیمی می شه.»

سال 2012 هم «اتحادیه کشورهای عرب» و «مرکز رسانه ای گردشگری عرب» لقب «شخصیت برجسته میراث فرهنگی» رو به ایشون دادن که واقعاً هم برازنده شونه. این همه تلاش و علاقه نشون می ده که ایشون فقط یه مجموعه دار ثروتمند نیستن، بلکه یه عاشق واقعی هنر و تاریخن که از نوجوانی امپراتوری خودشون رو با همین عشق بنا کردن.

تأسیس موزه و فلسفه مجموعه داری

موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی تو سال 1998 تو یه قلعه تاریخی تو مزرعه السامریه تاسیس شد و به اسم «موزه اف بی کیو» (FBQ Museum) هم شناخته می شه. هدف شیخ فیصل از ساخت این موزه، فقط جمع آوری اشیا نبوده، بلکه ایشون می خواستن یه گفتگوی تمدن ها رو از طریق این آثار راه بندازن. موزه یه جورایی پلی شده بین گذشته و حال، و بین فرهنگ های مختلف از اروپا و آفریقا گرفته تا خاورمیانه و جنوب آسیا.

جالبه بدونی که این موزه با بیش از 25 سال قدمت، یکی از قدیمی ترین موزه های خصوصی خاورمیانه به حساب میاد. برخلاف خیلی از موزه های سنتی که به آثار دست نمی زنی، اینجا تو بعضی بخش ها می تونی آثار رو از نزدیک لمس کنی. تیم موزه هم از 15 ملیت مختلف تشکیل شده، یعنی واقعاً یه گفتگوی فرهنگی واقعی تو خود موزه هم در جریانه.

معماری خیره کننده: قلعه ای الهام بخش در مزرعه السامریه

قبل از اینکه وارد موزه بشی و از گنجینه های داخلش سر در بیاری، خود بنای موزه حسابی چشمت رو می گیره. موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی تو یه قلعه باشکوه تو مزرعه السامریه قرار گرفته. این قلعه با معماری سنتی قطریش، یه تضاد قشنگ با دوحه مدرن و پر از آسمان خراش امروزی ایجاد کرده که همین، به جذابیتش اضافه می کنه.

وقتی نزدیک می شی، متوجه می شی که معمارانش چقدر هنرمندانه از سنگ های بومی و محلی استفاده کردن و یه بنای مستحکم و باوقار رو ساختن. برج های سنتی این قلعه، یادآور دژهای بلند و پرصلابت صحرا هستن. درهای چوبی منقش و پر از جزئیات هم خودشون یه اثر هنرین و حس می کنی که داری از یه دروازه وارد دنیای گذشته و تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین می شی. همه اینا دست به دست هم دادن تا خود موزه، حتی قبل از ورود، یه تجربه بی نظیر باشه.

گنجینه های بی نظیر: کاوشی عمیق در بخش های مختلف موزه

حالا می رسیم به قسمت جذاب ماجرا: خود موزه! ساختمان موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی از چندین تالار و اتاق تشکیل شده که هر کدوم یه داستان و یه دنیای متفاوت رو روایت می کنن. از فسیل های باستانی گرفته تا جواهرات درخشان، از سلاح های جنگی تا سکه های قدیمی، همه و همه اینجا منتظرتن. بازدید از بخش های مختلف موزه، واقعاً یه سفر هیجان انگیز به دنیای فرهنگ و هنر ملل مختلفه.

آثار موزه به پنج دسته اصلی تقسیم می شن: میراث قطری، هنر اسلامی، فرش، خودرو و سکه. البته اینا فقط دسته بندی های اصلی هستن و کلی بخش فرعی و جذاب دیگه هم هست که باید حتماً از نزدیک ببینی.

میراث قطری

این بخش مثل یه کپسول زمان می مونه که تو رو می بره به گذشته قطر. اینجا یه گنجینه کامله از اشیا و آثاری که به دوران قبل از اسلام، دوره اسلامی و همینطور دوران معاصر قطر تعلق دارن. از برجسته ترین چیزایی که می تونی ببینی، ماکت «خانه های قطری» قدیمی، یه مجموعه خیلی بزرگ از سلاح ها و ابزارآلات قدیمی، و حتی تجهیزات اولین بیمارستان قطر هست. جالبه که دو تا چادر بزرگ بادیه نشینی و یه چاه سنگی قدیمی هم اینجا هست که قشنگ نشون می ده مردم قطر تو گذشته چطوری زندگی می کردن. ظرف ها و وسایل ساده روزمره مردم بادیه نشین هم گوشه و کنار موزه پیدا می شن. حتی یه سری اتاق های خصوصی برای نمایش آشپزخانه ها، اتاق خواب ها و لباس های قرن نوزدهم میلادی هم تو این بخشه. واقعاً حس می کنی قدم تو یه خونه قدیمی تو قطر گذاشتی.

مجموعه هنر اسلامی

این بخش برای عاشقان هنر اسلامی یه بهشته! اینجا اشیایی رو می بینی که هنرمندان ساکن تو خاورمیانه، شرق آسیا و آفریقا از قرن هفتم تا نوزدهم میلادی خلق کردن. دست نوشته های خطی نفیس، منسوجات زیبا، ظروف سفالی هنرمندانه و اشیای فلزی که با حکاکی تزیین شدن، فقط گوشه ای از این مجموعه ان. یه سری کاشی های عثمانی، خنجرها و شمشیرهای فولادی مغولی، و یه اسطرلاب مراکشی از قرن شانزدهم هم اینجا به نمایش گذاشته شده. راستی، همین که وارد عمارت باشکوه موزه می شی، با مجموعه ای از پرتره های خاندان آل ثانی روبرو می شی که اصالت این خانواده سلطنتی رو نشون می ده.

موزه خودرو

واااای! اگه عاشق ماشین های کلاسیک هستی، اینجا باید حتماً وقت زیادی بذاری! «موزه خودرو» یه گنجینه از تاریخ صنعت خودروسازیه و واقعاً برای علاقه مندان به ماشین یه جای جذابه. بیش از 600 تا خودروی کلاسیک اینجا هست، از کامیون و خودروهای کروک (سقف تاشو) گرفته تا ماشین های اسپرت و لیموزین. تنوعشون حیرت انگیزه!

خودروهای کلاسیک موزه هشت بخش دارن که هر کدوم یه دوره خاص از سال 1900 تا 1980 رو پوشش می دن. ماشین های معروف و محبوبی مثل کرایسلر و بیوک از 1951، پونتیاک از 1955، پژو از 1937، رودستر، و حتی یه تانک از سال 1940 اینجا پیدا می شن. از همه جالب تر، یه رولزرویس فانتوم یک مدل 1928 که نماد صنعت خودروسازی اوایل قرن بیستمه، یه مرسدس بنز 300SL گالوینگ (که یکی از زیباترین ماشین های اسپرت کلاسیک دنیاست) مدل 1955، و یه فورد موستانگ مدل 1969 هم اینجا هستن. حتی یه خودروی بخار متعلق به سال 1889 هم می تونی ببینی! جدای از ماشین، موتورسیکلت، دوچرخه، کامیون و پلاک های قدیمی هم اینجا هست. خیلی از این ماشین ها به خاطر نگهداری عالی شون، برای نمایشگاه های مختلف به امانت داده می شن. بعضی از این خودروها متعلق به خود شیخ فیصل، پدرشون، خانواده های قطری و حتی افراد مشهور بین المللی هستن.

موزه فرش

یه نکته مهم بگم: «موزه فرش» تو خود موزه شیخ فیصل نیست! این موزه تو طبقه ششم هتل ماریوت مارکیس سیتی سنتر تو خیابان عمر المختار قرار داره. به خاطر تعداد بالای فرش ها، نیاز به یه فضای اختصاصی برای نگهداری و نمایششون بود. با اینکه یه کوچولو از موزه اصلی فاصله داره، ولی ارزش دیدن رو داره. اینجا می تونی با فنون بافت، رنگرزی و نقش های رایج فرش تو مناطق مختلف دنیا آشنا بشی.

آدرس موزه فرش	قیمت بلیط	ساعت فعالیت	فاصله از موزه شیخ فیصل
دوحه، خیابان عمر المختار، هتل ماریوت مارکیس سیتی سنتر	رایگان (با هماهنگی قبلی)	شنبه تا پنجشنبه ۱۰:۳۰ تا ۱۶	۳۰ کیلومتر (۳۰ دقیقه با خودرو)

موزه فرش شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، با بیش از 1200 تا اثر ارزشمند، واقعاً دنیای شگفت انگیز فرش و تاریخ و فرهنگ ملت های مختلف (آمریکای لاتین، کشورهای عربی، اروپا و آسیا) رو نشون می ده. فرش های ایرانی، هندی و ترکی اینجا واقعاً نفیس ترین گنجینه هان که با ظرافت و دقت بی نظیری بافته شدن. بعضی از این فرش ها خیلی قدیمی هستن، مثلاً قدیمی ترینشون مربوط به قرن 13 میلادیه و جدیدترینشون یه فرش ایرانی از شهر کاشانه که مربوط به اواسط قرن بیستم می شه. حتی یه فرش دورو از ایران هم اینجا هست که واقعاً دیدنیه!

اینجا می تونی با هنر سنتی «سدو» هم آشنا بشی که یکی از بهترین صنایع دستی قطره. این روش سنتی بافندگی که قدمت طولانی داره، هنوز هم برای درست کردن بالش و چادر عشایری استفاده می شه و نمونه های زیبایی ازش تو موزه به نمایش گذاشته شده. جالبه بدونی که اینجا کار مرمت فرش ها هم انجام می شه، اونم به شکلی که به اصل و ارزش فرش آسیبی نرسه.

تالار اسلحه

هر کشوری تو طول تاریخ درگیر جنگ ها و نبردها بوده، و شیوه مقاومت تو هر سرزمینی با بقیه فرق داشته. تو یه گوشه ای از موزه شیخ فیصل، یه نمایشگاه خیلی هیجان انگیز از ابزار و ادوات جنگی وجود داره که بزرگ ترین کلکسیون خصوصی شمشیر و سلاح تو کل دنیا به حساب میاد! مجموعه اسلحه تو موزه شیخ فیصل، از نظر ساخت و طراحی واقعاً بی نظیره.

اینجا می تونی سلاح هایی رو ببینی که جنگجویان و پادشاهان تو طول قرن ها و تو زمان جنگ ها ازشون استفاده می کردن. تالار اسلحه روند تکامل و تغییر خنجرها و شمشیرها رو تو طول تاریخ به تصویر می کشه. قشنگ می تونی ببینی که چطوری با تغییر شکل و اندازه سلاح ها، سیر تحولاتشون رو مشاهده کنی. جالب اینجاست که هنر ساخت سلاح با گذر زمان، تبدیل به یه هنر تزیینی شد و برای طراحی اونا از تزیینات مجلل مثل طلا، نقره و عاج استفاده می کردن. این روند حتی با ساخت سلاح های گرم هم ادامه پیدا کرد.

تالار سکه و اسکناس

«تالار سکه و اسکناس» تو موزه شیخ فیصل، یه داستان خیلی جالب از تحول واحدهای پول و چگونگی پیدایششون رو روایت می کنه. سکه های این مجموعه از جنس طلا، نقره، مس و آلیاژهای مختلف هستن و نوشته ها و طرح های روشون تو دوره هر حکومت تغییر کرده. اینجا می تونی سکه های قبل از اسلام و همچنین سکه های اسلامی از دوران امویان تا عثمانی رو ببینی. اسکناس هایی از سراسر جهان هم اینجا به نمایش گذاشته شده که واقعاً دیدنی ان.

یکی از بهترین آثار این تالار، یه سکه تاریخی از دوره «لیدیه» (Lydia) هست که قدمتش به 575 تا 576 قبل از میلاد می رسه. لیدیه ها اولین کسانی بودن که سکه های طلا و نقره رو ضرب کردن و به عنوان پول ازشون استفاده کردن. یه مجموعه جذاب از اسکناس های فرانسوی، بلاروسی، اوکراینی و… هم اینجا هست. اگه از اون دسته آدمایی هستی که به تمبر علاقه داری، بخش تمبرهای پستی تو تالار سکه و اسکناس موزه شیخ فیصل کلی طرفدار داره. از تمبرهای کمیاب و خاص مناطق مختلف گرفته تا تمبرهای یادبود مرتبط با رویدادهای مهم، همه و همه تو این مجموعه پیدا می شن.

تالار لباس و منسوجات

یه بخش دیگه از موزه شیخ فیصل به «تالار لباس و منسوجات» اختصاص داره که یه گنجینه از لباس ها و اکسسوری ها (وسایل جانبی) هست. این بخش، فرهنگ و هنر اقوام مختلف منطقه رو به نمایش می ذاره. علاوه بر مبلمان و سازهای عتیقه که واقعاً تکمیل کننده این مجموعه ان، دیوارها هم با آثار هنری و عکس های مختلف تزیین شدن.

تو بخش منسوجات، یه مجموعه از پارچه های دوره عثمانی رو می بینی که عصر شکوفایی صنعت نساجی بوده. پارچه های ابریشمی و مخملی، معرف اصلی هنر نساجی تو اون دوره بودن که با نقش های گیاهی و تو رنگ های روشن تولید می شدن. اینجا می تونی از دیدن پارچه ها و لباس های گلدوزی شده با سبک های منحصربه فرد حسابی لذت ببری. این مجموعه پارچه ها و لباس ها، واقعاً نشون دهنده شکوفایی و اصالت هنر نساجی تو طول تاریخ هستن و نوع رنگ ها، نقش ها و تکنیک های بافندگی، سلیقه و مهارت مردم رو به وضوح نشون می ده.

بخش سرامیک، سفال و شیشه

«سرامیک، سفال و شیشه» یکی دیگه از بخش های جذاب موزه شیخ فیصله که حسابی توجه بازدیدکننده ها رو جلب می کنه. قدمت بعضی از آثار این بخش به دوران قبل از میلاد مسیح برمی گرده و شامل اشیایی از تمدن های آشور، بابل، سومر، فراعنه مصر و… می شه. مجموعه سفالینه های دوره عباسی تو موزه شیخ فیصل، واقعاً یه گنجینه ارزشمنده و داستان شکوفایی هنر، خلاقیت و فرهنگ تو اون دوره رو برات روایت می کنه. تو این عصر طلایی، آثار سفالی عمدتاً با نقش ها و طرح های رنگارنگ گل دار و هندسی تزیین می شدن که دیدنشون خالی از لطف نیست.

مجموعه آثار چوبی (اربسک)

اگه دنبال آثار چوبی شگفت انگیز هستی، باید بری تو بخش «اربسک» (Arabesque). این بخش، زیبایی و تنوع طرح های سنتی دنیای عرب رو نشون می ده. صنعتگران صدها سال پیش، با ساخت مبلمان، صندوقچه، درب و انواع فرآورده های چوبی مختلف، مهارت های فوق العاده خودشون رو به اثبات رسوندن.

چوب، چون یه ماده اولیه انعطاف پذیر و خوش تراش بود، تو قرن ها قبل کاربردهای زیادی داشت و خیلی زود جایگاه ویژه ای تو عرصه هنرهای تزیینی پیدا کرد. حکاکی آیات قرآن و اشعار روی این آثار هنری، ارزششون رو دو چندان می کرد. همچنین استفاده از صدف، نقره و عاج، زیبایی ظاهری اشیای چوبی رو تو اون دوره بیشتر می کرد. تو بخش اربسک می تونی درهای چوبی سنتی با حکاکی ها و نوشته های عربی رو ببینی. حتی یه نمونه شگفت انگیز از یه گاری چوبی هندی متعلق به قرن هجدهم هم اینجا هست که با حکاکی ها و رنگ های طبیعی تزیین شده. این بخش بهت کمک می کنه تا درباره تاریخ، نمادها و تکنیک های مختلف هنرهای چوبی بیشتر بدونی.

مجموعه آثار فلزی

صنعتگران عرب قرن ها پیش از روی غنائم جنگی الهام می گرفتن و انواع صنایع فلزی رو می ساختن. تو «بخش آثار فلزی» تو موزه شیخ فیصل، اشیایی از جنس مس، برنز، طلا، نقره و آهن به نمایش گذاشته شده. صنعتگران با استفاده از تکنیک های بومی مثل حکاکی، این آثار رو تزیین می کردن. بعضی از اونا هم با طلا و نقره آراسته شدن و خوشنویسی های زیبای عربی روشون حک شده.

مجموعه جواهرات

جواهراتی که از فتوحات و غنائم جنگی به دست کشورهای عربی می رسید، زمینه رو برای شکوفایی صنعت جواهرسازی فراهم کرد. هنرمندان با استفاده از این مواد اولیه ارزشمند، خلاقیتشون رو تو ساخت جواهراتی نفیس و چشم نواز به کار گرفتن. «مجموعه جواهرات»، مخصوصاً آثار صنعتگران ماهر یمنی، از جذاب ترین بخش های موزه شیخ فیصل به حساب میاد. یمن از دیرباز به خاطر صنعت جواهرسازیش معروف بوده و هنرمندان این سرزمین تو طراحی و ساخت زیورآلات، مهارت و ذوق زیادی از خودشون نشون دادن.

جواهرات قدیمی موزه شیخ فیصل عمدتاً از نقره ساخته شدن و با نقش های گل دار و هندسی تزیین شدن. همچنین، هنرمندان برای اینکه زیباتر و باارزش تر بشن، از سنگ های قیمتی، مرجان، مروارید و کهربا استفاده می کردن. دیدن این همه ظرافت و زیبایی تو یه جا، واقعاً آدم رو به وجد میاره.

مجموعه خوشنویسی

«مجموعه خوشنویسی» موزه شیخ فیصل، با نمایش نسخ خطی، اهمیت ویژه ای به این هنر ارزشمند داده. تو قرن یازدهم میلادی، مواد نساجی بازیافتی برای ساخت کاغذ استفاده می شد. بعدتر، مواد مناسب تری برای ساخت کاغذ پیدا شد و صنعتگران با استفاده از رنگدانه های طبیعی گیاهی، اون ها رو رنگ آمیزی کردن.

نسخ خطی موزه شیخ فیصل بیشتر روی پوست حیوانات نوشته شدن و شامل خطوط هنری مختلفی مثل کوفی، نسخ، نستعلیق و… هستن. اولش جلد این نسخه ها رو از چوب می ساختن؛ اما کم کم استفاده از ورق های کاغذی محکم برای جلدشون رایج شد. ارزش بخش خوشنویسی موزه شیخ فیصل بدون شک به یه نسخه خطی قرآن از قرن چهاردهم میلادی برمی گرده که متعلق به دوره «سلطنت مملوک ها» بوده و با ورق طلا تزیین شده! نسخه های خطی متعدد، قرآن های نفیس و کتاب های صحافی شده با چرم که قرن ها قدمت دارن، از دیگه آثار شاخص این بخش هستن.

اتاق قرآن

«اتاق قرآن» با تعداد زیادی قرآن کریم و همچنین پرده کعبه که مقدس ترین مکان اسلامه، یه فضای روحانی و معنوی برای بازدیدکننده ها تو موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی ایجاد کرده. یه کپی از کلید کعبه هم تو این بخش قرار داره. تو اتاق قرآن می تونی از دیدن کوچک ترین قرآن ها تا قرآن های مسافرتی لذت ببری که مردم تو طول سفرهاشون به نقاط مختلف کشورهای عربی ازش استفاده می کردن. واقعاً حس آرامش بخش و خاصی داره این اتاق.

بخش فسیل ها و تاریخ طبیعی

آثار موزه شیخ فیصل فقط به چیزایی که دست بشر ساخته محدود نمی شه. اینجا فسیل های ارزشمندی هم هست! «بخش فسیل ها و تاریخ طبیعی» بیشتر بقایای فسیل موجودات باستانی رو شامل می شه. این بخش تو موزه شیخ فیصل، میزبان یه مجموعه بزرگ از یافته های باستان شناسی «صحرای بزرگ آفریقا» هست که شامل مرجان ها، تکه های شهاب سنگ، انواع مختلفی از کانی ها و پروانه ها می شه. اما چیزی که بیشتر از همه توجه بازدیدکننده ها رو به خودش جلب می کنه، یه مجموعه کامل از آرواره های یه دایناسوره! فکر کن چقدر هیجان انگیزه!

بخش مروارید

«بخش مروارید» یه گنجینه دیدنی دیگه تو موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانیه و ابزار و عکس هایی از صنعت مروارید رو نمایش می ده که یکی از ارکان اصلی اقتصاد قطره. قایق های ماهیگیری، تجهیزات ماهیگیری و وسایل اولیه صید مروارید، از آثار قابل توجه این موزه هستن. این بخش خیلی خوب نشون می ده که قطر چقدر تو گذشته به صنعت مروارید وابسته بوده.

نمایشگاه گرجستان (اضافه شده در 2022)

«نمایشگاه گرجستان» تو سال 2022 به موزه شیخ فیصل اضافه شد. از آثار باستانی این بخش می شه به فرش های قدیمی گرجستان و شیشه های رنگی با تزیینات سنتی اشاره کرد. یه چیز خیلی جالب اینجا «لباس پادشاه» هست که صرفاً برای موزه شیخ فیصل دوخته شده! این اثر با الهام از لباس سلطنتی شاه «ایرکلی دوم» (Erekle II) متعلق به قرن هجدهم میلادی طراحی شده. کت و کلاه ابریشمی، کفش های چرمی قرمزرنگ، جلیقه و کمربند گلدوزی شده، این لباس رو خیلی خاص و متفاوت کرده. یه شمشیر قدیمی گرجستانی هم تو این نمایشگاه هست که از فولاد، برنز و چوب ساخته شده و جزئیات و شکل شمشیر شاه ایرکلی دوم رو به تصویر می کشه.

بخش آذربایجان (اضافه شده در 2022)

بخش آذربایجان هم تو سال 2022 تو موزه شیخ فیصل افتتاح شد و شامل اشیای مختلفی از میراث محلی با تأثیرات اسلامی می شه. این بخش که اسمش «آذربایجان: خلق شبکه فرهنگی در امتداد جاده ابریشم» هست، تعدادی از فرش های سنتی، لباس ها، سازهای موسیقی مثل تار، پنجره های مشبک، کاسه های تزیینی و نمونه هایی از «مشربیه عربی» (پنجره یا بالکن پیش آمده با شبکه های چوبی) رو به نمایش گذاشته. خیلی خوبه که این موزه فقط به یه منطقه خاص محدود نمیشه و فرهنگ های مختلف رو هم پوشش می ده.

خانه سوری: آجر به آجر از دمشق

«خانه سوری» یکی از بخش های منحصربه فرد موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانیه که تو سال 2014 آجر به آجر از شهر زیبای دمشق، پایتخت سوریه، به قطر منتقل و مونتاژ شد! این خونه بازسازی شده، یه نمونه بی نظیر از معماری و فرهنگ سنتی سوریه رو به نمایش می ذاره و بازدیدکننده ها رو به یه سفر تو زمان و مکان می بره. فکر کن، وارد خونه ای می شی که قرن ها پیش تو دمشق ساخته شده! می تونی معماری خاص و تزیینات زیباش رو از نزدیک ببینی، تو حیاط باصفای خونه قدم بزنی و با زندگی روزمره مردم سوریه آشنا بشی. واقعاً یه تجربه فراموش نشدنیه.

خانه قطری: بازتابی از سنت ها

تو یه بخش دیگه از موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، دو تا ماکت از «خانه های قطری» به همراه وسایلی از خونه شخصی خود شیخ فیصل به نمایش گذاشته شده. این بخش، یه تصویر دقیق و ظریف از معماری و سبک زندگی سنتی مردم قطر رو نشون می ده. با بازدید از خونه قطری، یه درک عمیق تر از شخصیت و علایق شیخ فیصل پیدا می کنی و متوجه می شی که این موزه فقط یه کلکسیون از اشیای تاریخی و هنری نیست؛ بلکه بازتابی از زندگی پربار بنیان گذارش هم هست.

اتاق مذهبی: همزیستی باورها

تو «اتاق مذهبی» تو موزه شیخ فیصل، اشیا و لوازم مربوط به ادیان اسلام، یهودیت و مسیحیت رو می بینی. این بخش نشون دهنده همزیستی و احترام به باورهای مختلفه و خیلی جالبه که می تونی نمادها و لوازم مربوط به این سه دین بزرگ رو کنار هم ببینی.

برنامه های آموزشی و تجربه های تعاملی

موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی فقط یه جای ثابت برای دیدن آثار نیست، بلکه کلی برنامه آموزشی و تجربه تعاملی هم داره که بازدیدت رو خیلی جذاب تر می کنه. از همون روز اول که موزه تاسیس شده، شاهد رشد و توسعه چشمگیری بوده و حالا علاوه بر بخش های نمایشگاهی، امکانات تحقیقاتی و آموزشی پیشرفته ای برای اهداف علمی و فرهنگی هم داره. این موزه حتی از طریق برگزاری نمایشگاه های اختصاصی و امانت دادن آثار به موزه های خارجی، مرزهای جغرافیایی خودش رو هم گسترش داده.

کارگاه ها و سخنرانی ها

کارگاه های آموزشی، سخنرانی ها، جلسات گفت وگو با هنرمندان و کنسرت های موسیقی تو موزه شیخ فیصل برگزار می شن. تورهای موزه گردی و کارگاه های آموزشی حضوری و مجازی هم از جمله برنامه های دیگه شن. این رویدادها یه فرصت عالی هستن تا سواد بصری و تفکر انتقادی دانش آموزان و حتی بزرگسالان درباره دنیای اطرافشون تقویت بشه. با شرکت تو این فعالیت ها، یاد می گیری چطوری اشیا رو عمیق تر ببینی و ازشون برای درک بهتر تاریخ و فرهنگ الهام بگیری.

مثلاً، برنامه «پشت هر شیء، داستانی است» (Behind an Object, There is a Story) برای دانش آموزان 7 تا 17 سال طراحی شده. برنامه «FBQ.Uni» هم برای افراد 18 تا 24 ساله. شرکت کننده ها تو این برنامه می تونن بر اساس رشته تحصیلی و علاقه شون، موضوعاتی مثل «هنر جنگ»، «لحظات کلیدی در هنر اسلامی» و «قطر: از قبیله تا ملت» رو انتخاب کنن. این تورهای دانشگاهی به بررسی ویژگی های تأثیرگذار تو شکل گیری جوامع عرب می پردازن.

یکی از پروژه های جذاب موزه شیخ فیصل، «مجلس-گفتگوی تمدن ها» (The Majlis-Cultures in Dialogue) هست که با هدف ایجاد تفاهم و همبستگی بین جوامع مختلف شکل گرفته. «مجلس» به فضای اجتماعی تو خونه های کشورهای حاشیه خلیج فارس گفته می شه که برای گفت وگو و مهمان نوازی استفاده می شه. این پروژه به برگزاری نمایشگاه هایی تو شهرهای اروپایی مثل پاریس و وین اختصاص داره تا بازدیدکننده ها با ابعاد مختلف فرهنگ و تمدن های خلیج فارس آشنا بشن و یه گفت وگوی سازنده با هم داشته باشن.

تور مجازی و اپلیکیشن موزه

اگه به اشیای تاریخی علاقه داری ولی هنوز فرصت نکردی بری موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، اصلاً نگران نباش! می تونی با لپ تاپ یا هر دستگاه دیجیتال دیگه ای، یه تور مجازی رایگان از گالری هاش داشته باشی. این تور روی آثار شاخص موزه تمرکز داره و یه راوی خوش صدا به اسم «عبداللطیف التمیمی» هم تو این سفر اکتشافی همراهی ات می کنه. علاوه بر این، یه اپلیکیشن مخصوص موزه هم هست که می تونی تو خود موزه دانلودش کنی و وقتی داری تو تالارها می چرخی، از اطلاعات و توضیحات صوتی مربوط به آثار استفاده کنی. واقعاً کار رو راحت کرده.

نقشه خانوادگی: ماجراجویی برای نوجوانان

تیم موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی یه فکری هم برای نوجوان ها کردن تا موزه گردی براشون به یه تجربه به یادماندنی تبدیل بشه. یه فعالیت آموزشی تعاملی به اسم «نقشه خانوادگی» (Family Map) تدارک دیدن. تو این رویداد که هر جمعه برگزار می شه، نوجوان ها همراه والدین یا بزرگسالانشون، تو یه گشت وگذار دو ساعته به تمام تالارهای موزه سر می زنن. تو نقشه خانوادگی که یه جور بروشوره، تصویر یه شتر به اسم «آدم» هست که راهنمای بازدیدکننده ها می شه تا یه سفر تاریخی متفاوت داشته باشن. «جست وجوی گنج» هم از بخش های باحال این توره که یه تجربه پر از تفریح و یادگیری رو برای بچه ها و والدین به ارمغان میاره.

غرفه خوشنویسی و عکاسی: یادگاری خاص

داخل موزه شیخ فیصل، یه غرفه خوشنویسی عربی هست که اگه دلت خواست، اسم شما رو با خطی زیبا روی یه کاغذ تزیینی می نویسن. بعدش موقع خروج از موزه تحویلش می گیری و البته یه مبلغی هم پرداخت می کنی. یه غرفه عکاسی هم هست که می تونی با لباس سنتی تو یه فضای قدیمی عکس بگیری و حضور خودت رو تو این محل به شکلی متفاوت ثبت کنی. اینا واقعاً یادگاری های خاص و قشنگی می شن از سفرت.

برنامه ریزی بازدید: اطلاعات کاربردی برای سفری بی دغدغه

خب، حالا که از جذابیت های موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی باخبر شدی، بیا یه نگاهی بندازیم به اطلاعات کاربردی که برای برنامه ریزی سفرت به این موزه نیاز داری تا یه بازدید بی دغدغه داشته باشی.

ساعات فعالیت و قیمت بلیط

قبل از رفتن، حتماً ساعات کار رو چک کن تا برنامه ریزیت بهم نخوره. موزه تو ماه مبارک رمضان تعطیله و روز دوم عید فطر بازگشایی می شه. آخرین ورود به موزه هم 30 دقیقه قبل از تعطیلیه.

روز	ساعات فعالیت	قیمت بلیط (سال 2024)
شنبه	۱۰:۰۰ تا ۱۸:۰۰	بزرگسالان: ۵۰ ریال قطر (حدود ۱۴ دلار)
یکشنبه	تعطیل	گروه های ۱۰ نفره: ۳۵ ریال قطر (حدود ۱۰ دلار)
دوشنبه تا پنجشنبه	۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰	دانشجویان و نوجوانان (۱۳ تا ۲۲ سال): ۳۰ ریال قطر (حدود ۸ دلار)
جمعه	۱۴:۰۰ تا ۱۹:۰۰	سالمندان (بالای ۶۵ سال)، معلمان و متخصصان موزه: ۳۰ ریال قطر (حدود ۸ دلار)
–	–	کودکان زیر ۱۲ سال، توان یابان، راهنمایان تور و خبرنگارها: رایگان

بعد از اینکه بلیط خریدی، یکی از کارکنان بخش راهنما، نقشه موزه رو برات توضیح می ده. راهنمایان موزه هم همراهی ات می کنن و درباره آثار مختلف اطلاعات می دن. این خیلی خوبه چون نیازی نیست خودت دنبال اطلاعات بگردی.

قوانین و مقررات بازدید

برای اینکه همه بتونن از موزه نهایت استفاده رو ببرن، یه سری قوانین هست که باید رعایت کنی:

• فضای گالری ها تحت نظارت دوربین های مداربسته ست.
• کشیدن سیگار به جز تو بخش های تعیین شده ممنوعه.
• به هیچ کدوم از صنایع دستی دست نزن و از طناب ها و پایه های نگهدارنده رد نشو.
• قالی های کف تالارها ممکنه لیز باشن، پس مراقب باش.
• خوردن، آشامیدن و جویدن آدامس تو فضای گالری ها ممنوعه و فقط تو کافی شاپ مجازه.
• فقط می تونی بطری آب همراهت داشته باشی تا تو هوای گرم قطر آب بدنت کم نشه.
• عکاسی و فیلمبرداری با گوشی و دوربین (بدون فلش) مشکلی نداره.
• استفاده از مونوپاد سلفی (چوب سلفی) تو موزه ممنوعه.
• دویدن، بازیگوشی، رفتارهای آزاردهنده و پرسروصدا مجاز نیست.
• برای یادداشت برداری یا طراحی تو گالری ها، فقط می تونی از مداد مشکی استفاده کنی و نباید ماژیک و مداد رنگی داشته باشی.
• ورود وسایل بزرگ و جاگیر مثل سازهای موسیقی به داخل گالری ممنوعه. باید اونا رو به محل نگهداری وسایل تو موزه تحویل بدی.
• ورود کالسکه بچه به داخل موزه مانعی نداره.
• برای رفع خستگی می تونی تو مناطق تعیین شده و روی نیمکت ها استراحت کنی.
• ورود حیوانات خانگی به موزه، به جز سگ های همراه افراد توانیاب، ممنوعه.

یه نکته مهم: برای اینکه تو طول بازدید از موزه اذیت نشی، لباس گشاد و کفش راحت بپوش. موزه پارکینگ سرپوشیده نداره، پس گرمای هوا ممکنه روی ماشینت تأثیر بذاره. اما نگران نباش، موزه خیلی بزرگه و سیستم تهویه مطبوعش تو تمام بخش ها عالی کار می کنه. برای بازدید از تمام بخش ها، حداقل سه تا چهار ساعت زمان لازم داری. سرویس بهداشتی و نمازخانه تمیز هم برای آقایان و بانوان تو موزه وجود داره.

دیدنی های اطراف موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی

بعد از اینکه از موزه شیخ فیصل حسابی لذت بردی، می تونی یه گشتی هم تو اطرافش بزنی. این منطقه هم جاهای دیدنی خودش رو داره که می تونه سفرت رو کامل تر کنه.

مزرعه السامریه: بهشتی در نزدیکی موزه

خود «مزرعه السامریه» که موزه توش قرار داره، یه جای خیلی قشنگه با چشم انداز سرسبز و زیبا. اینجا انواع حیوانات و حتی طاووس هایی رو می بینی که آزادانه تو مزرعه پرسه می زنن و واقعاً تجربه به یادماندنی ای رو برات رقم می زنن. علاوه بر موزه، مزرعه خرما، هتل، مدرسه سوارکاری و «منطقه حفاظت شده تیزشاخ» (Al Samriya Oryx Reserve) هم تو این مزرعه هستن.

منطقه حفاظت شده تیزشاخ واقعاً دیدنیه، چون این گونه نادر و در معرض انقراض، نماد ملی کشور قطره و اینجا زندگی می کنه. علاوه بر تیزشاخ، حیوانات دیگه مثل آهو، شترمرغ و طاووس هم اینجا نگهداری می شن. «مسجد و مناره کج» (Leaning Mosque and Minaret) هم یکی از جاذبه های اصلی مزرعه السامریه به حساب میاد. این مناره که شبیه برج پیزای ایتالیاست، با ابتکار شیخ فیصل به موزه اضافه شده تا بازدیدکننده های بیشتری رو جذب کنه. تو طراحی این مسجد و مناره کج، یه تلفیق قشنگ از سنت و نوآوری رو می بینی. بدنه اصلی مسجد و مناره با الهام از معماری اسلامی ساخته شده و انحنای مناره، یه جلوه مدرن و منحصربه فرد بهش داده.

مال آو قطر: مرکز خرید و سرگرمی

«مال آو قطر» (Mall of Qatar) یکی از بزرگ ترین مراکز خرید دوحه هست که درست کنار «استادیوم الریان» قرار داره. این مرکز خرید با مساحت 50 هکتار و وجود 500 فروشگاه، رستوران و کافه، یه تجربه بی نظیر برای خرید و سرگرمی برات فراهم می کنه. اینجا می تونی انواع پوشاک، کیف و کفش، لوازم آرایشی و بهداشتی، کالاهای ورزشی، عینک، ساعت، طلا و جواهرات، کتاب و نوشت افزار، اسباب بازی، محصولات چرمی، لوازم خانگی، لوازم الکترونیکی، مبلمان، فرش و کلی کالای دیگه رو از بهترین برندهای معروف جهان پیدا کنی.

برای سرگرمی هم اینجا کلی گزینه داری: «کیدز موندو» (KidzMondo) یه شهر کوچیک تو دل مال آو قطره که به طور کامل توسط بچه ها اداره می شه. این پارک تعاملی با واحد پول مخصوص خودش، خدمات عمومی و بیش از 80 شغل، به بچه ها اجازه می ده تا ضمن یادگیری مفاهیمی مثل شهروندی خوب و ارزش های اجتماعی، مشاغل مختلف رو تجربه کنن. علاوه بر این، «اکستریم لند» (Xtremeland) که مجهز به تاب خانوادگی، چرخ وفلک، دیواره صخره نوردی و بازی های کامپیوتریه، «سینماهای نوو» (Novo Cinemas) با کلی سالن سینمایی بزرگ و پیشرفته، پارک ترامپولین «راش اکشن» (Rush Action)، سالن بولینگ و شبیه ساز پرواز هم از دیگه بخش های سرگرمی مال آو قطر هستن. واقعاً می تونی یه روز کامل رو اینجا سرگرم باشی.

کتابخانه ملی قطر: معماری خیره کننده و دنیایی از دانش

«کتابخانه ملی قطر» (Qatar National Library) هم یکی دیگه از جاهای دیدنی دوحه ست که معماریش واقعاً بی نظیره و با الهام از ورق های کاغذی شکل گرفته. نمای کتابخانه، ترکیب زیبای دو ورق کاغذ رو نشون می ده. تو ساخت این کتابخانه از فناوری های نوآورانه استفاده شده تا کاراییش به حداکثر برسه. به لطف طراحیش، نور طبیعی زیادی از نمای شیشه ای وارد می شه و ارتباط با دنیای بیرون حفظ می شه.

از آثار و مجموعه های ارزشمند کتابخانه می شه به اسناد و نسخ خطی کمیاب، کتاب ها و نشریات به زبان های اروپایی، عکس های تاریخی، اطلس ها، بیش از یک میلیون کتاب چاپی و 500 هزار کتاب دیجیتال اشاره کرد. کتابخانه ملی قطر فراتر از یه مخزن کتابه و یه فضای عالی برای یادگیری، سرگرمی و نوآوری به حساب میاد. اینجا امکانات و ابزارهای ویژه ای مثل کارگاه های مجهز به فیلم برداری، عکاسی، طراحی، ویرایش صدا و چاپ سه بعدی، استودیوی موسیقی و کتابخانه کودکان هم وجود داره. اگه به کتاب و علم و فضاهای مدرن علاقه داری، حتماً اینجا رو هم تو برنامه ات بذار.

نتیجه گیری: سفری فراموش نشدنی به گنجینه شیخ فیصل

همونطور که دیدی، موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی (Sheikh Faisal Bin Qassim Al Thani Museum) فقط یه موزه ساده نیست، یه سفر کامل به دل تاریخ، فرهنگ و هنر از نقاط مختلف جهانه. از فسیل های میلیون ها ساله گرفته تا ماشین های کلاسیک خیره کننده، از فرش های نفیس ایرانی تا سلاح های باستانی، اینجا هر چیزی که فکرش رو بکنی، پیدا می شه. معماری قلعه وارش، برنامه های آموزشی و تعاملی جذابش، و حتی دیدنی های اطرافش، همه وهمه دست به دست هم می دن تا یه تجربه فراموش نشدنی برات رقم بخوره.

اگه داری به قطر سفر می کنی و دنبال یه جای خاص و متفاوت هستی که هم کلی چیز یاد بگیری و هم از دیدنی هاش لذت ببری، حتماً بازدید از موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی رو تو برنامه ات بذار. این موزه واقعاً یه گنجینه بی نظیره که ارزش وقت گذاشتن رو داره و مطمئنم که ازش حسابی لذت می بری و خاطرات خوبی رو با خودت به خونه می بری. پس وقت رو تلف نکن و برنامه ریزی سفرت رو برای دیدن این موزه فوق العاده شروع کن!