شرایط تعدیل تقسیط مهریه

تعدیل تقسیط مهریه یعنی وقتی دادگاه برای پرداخت مهریه قسط بندی کرده، حالا به دلایل مختلف مثل تغییر اوضاع مالی زن یا مرد، این اقساط کم یا زیاد بشن. این موضوع، هم می تونه از طرف مرد باشه که دیگه نمی تونه مثل قبل اقساط رو بده، هم از طرف زن که حس می کنه ارزش اقساطش کم شده یا مرد پولدارتر شده.

مهریه، که طبق قانون بعد از عقد به خانم تعلق می گیره و ایشون مالکشه، یه جورایی دین و بدهی محسوب میشه که مرد باید اون رو بپردازه. اما تو دنیای امروز و با این بالا پایین شدن های اقتصادی، پرداخت یک جای مهریه برای خیلی از آقایون نشدنیه. برای همین هم قانون، راهی به اسم اعسار پیش بینی کرده که مرد می تونه از دادگاه بخواد مهریه رو قسط بندی کنه. این قسط بندی، اولش بر اساس توان مالی مرد تو اون زمان مشخص میشه. حالا تصور کنین زندگی ادامه پیدا می کنه و شرایط مالی یا اقتصادی جامعه تغییر می کنه؛ مثلاً قیمت سکه سر به فلک می کشه یا برعکس، درآمد مرد کم میشه. اینجا دقیقاً همون نقطه ایه که بحث تعدیل تقسیط مهریه پیش میاد. این تعدیل، یعنی اینکه بشه تو این اقساط یه تغییری ایجاد کرد، چه به نفع مرد و چه به نفع زن، تا عدالت دوباره برقرار بشه. هدف از این مقاله هم اینه که همه چیز رو درباره شرایط تعدیل تقسیط مهریه، از الف تا ی، براتون روشن کنیم و بگیم چطوری میشه این کار رو انجام داد و اصلاً کی می تونه چنین درخواستی بده.

تعدیل تقسیط مهریه چیست؟ (مفهوم و مبانی حقوقی)

به زبان ساده، تعدیل یعنی یه تغییری تو شرایط اولیه ایجاد کردن تا همه چیز دوباره با واقعیت های جدید همخونی پیدا کنه. تو بحث مهریه، وقتی دادگاه حکم داده که مرد باید مهریه رو قسطی بده، اگه بعداً اوضاع و احوال مالی یکی از طرفین (چه زن، چه مرد) تغییر کنه، میشه درخواست داد که مبلغ یا تعداد اقساط مهریه رو عوض کنن. این دقیقاً همون چیزیه که ما بهش می گیم تعدیل تقسیط مهریه.

تفاوت تعدیل با اعسار اولیه

اینجا یه نکته مهم هست که خیلیا رو گیج می کنه. باید تفاوت اعسار اولیه رو با تعدیل بدونیم. وقتی برای اولین بار بحث مهریه مطرح میشه و مرد توانایی پرداخت یک جا رو نداره، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه میده. یعنی میگه من الان پول ندارم همه مهریه رو بدم، لطفاً برام قسط بندی کنید. دادگاه هم با توجه به وضعیت مالی همون موقع مرد، مهریه رو قسط بندی می کنه. اما تعدیل داستانش فرق می کنه. تعدیل زمانی اتفاق میفته که قبلاً یه حکم قطعی برای قسط بندی مهریه صادر شده و الان یکی از طرفین (چه مرد، چه زن) میگه شرایطم عوض شده و اقساطی که قبلاً تعیین شده، دیگه عادلانه نیست. پس، اعسار برای شروع قسط بندی مهریه است و تعدیل برای تغییر قسط بندی ای که از قبل وجود داشته.

مبنای قانونی تعدیل اقساط

شاید بپرسید خب، اصلاً این تعدیل بر چه اساسی تو قانون ما وجود داره؟ باید بگم که مبنای اصلی این کار، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست. این ماده به دادگاه اجازه میده تا اگه وضعیت مالی محکوم علیه (یعنی کسی که باید پول بده، مثلاً مرد) یا محکوم له (یعنی کسی که باید پول رو بگیره، مثلاً زن) تغییر کرد، در مورد نحوه و میزان پرداخت اقساط تجدیدنظر کنه. یعنی قانون پیش بینی کرده که زندگی همینه، شرایط مالی ثابت نمی مونه و ممکنه بالا و پایین بشه، پس باید راهی برای اصلاح احکام هم وجود داشته باشه تا عدالت همیشه برقرار بمونه.

کی می تونه درخواست تعدیل تقسیط مهریه بده؟ (هم آقا هم خانم)

اینکه فکر کنیم فقط مرد می تونه درخواست تعدیل بده، اشتباهه. هم زن و هم مرد، اگه شرایطشون تغییر کنه، حق دارن چنین درخواستی رو مطرح کنن. البته دلایل و شرایط هر کدوم با اون یکی فرق داره.

درخواست تعدیل از سوی زوج (مرد): کاهش اقساط یا افزایش مدت زمان پرداخت

بیشتر اوقات، مردها وقتی درخواست تعدیل مهریه میدن که می خوان اقساطشون کمتر بشه یا مدت زمان پرداخت بیشتر. دلیلش هم معمولاً اینه که اوضاع مالیشون بدتر شده. خب، چه دلایلی رو مرد می تونه برای کاهش اقساطش مطرح کنه؟

• کاهش درآمد حسابی: مثلاً شغلش رو از دست داده، کارش رو عوض کرده و درآمدش خیلی کم شده، خدای نکرده بیمار شده و از کار افتاده، یا ورشکست شده. اینها همش میتونه دلیلی باشه برای اینکه دیگه نتونه مثل قبل قسط بده.
• افزایش هزینه های زندگی ضروری: گاهی درآمد مرد ثابت مونده، اما هزینه های زندگیش یهو رفته بالا. مثلاً خودش یا یکی از اعضای خانواده اش بیمار شده و هزینه های درمان سنگینه، بچه جدیدی به دنیا اومده که خرج و مخارج داره، یا حضانت بچه ها رو خودش گرفته و باید هزینه هاشون رو بده.
• تورم شدید و کاهش قدرت خرید: این مورد تو کشور ما خیلی رایجه. مثلاً وقتی دادگاه قسط بندی کرده، قیمت سکه X تومن بوده، الان شده X ضرب در ۱۰! مرد همون حقوق رو میگیره اما دیگه نمیتونه با اون حقوق سکه بخره و قسط بده. اینجا عدالت حکم می کنه که یه فکری به حال اقساط بشه.
• افزایش تعداد افراد تحت تکفل: ممکنه پدر و مادرش پیر شدن و دیگه نمیتونن کار کنن و مرد باید خرج اونا رو بده، یا بچه های دیگه ای که قبلاً تحت تکفل نبودن، الان شدن.
• از دست دادن یا فروش اموال: اگه مرد قبلاً یه سری اموال داشته که تو حکم قسط بندی روشون حساب شده بود و الان اون اموال رو از دست داده یا به خاطر مشکلات مالی فروخته، میتونه این رو هم مطرح کنه.

درخواست تعدیل از سوی زوجه (زن): افزایش اقساط یا کاهش مدت زمان پرداخت

حالا برعکس، زن هم می تونه درخواست بده که اقساط مهریه بیشتر بشه یا زودتر بهش برسه. معمولاً این اتفاق میفته وقتی اوضاع مالی مرد خیلی بهتر شده یا ارزش پول از دست رفته. دلایل موجه برای افزایش اقساط از طرف زن عبارتند از:

• بهتر شدن وضعیت مالی مرد: مثلاً مرد یه شغل پردرآمد جدید پیدا کرده، یه ارث گنده بهش رسیده، یا اموال جدیدی ازش کشف شده که قبلاً دادگاه ازشون خبر نداشته. اگه مرد توانایی بیشتری برای پرداخت داره، زن هم حق داره که اقساط بیشتری دریافت کنه.
• کاهش هزینه های مرد: فرض کنید مرد قبلاً حضانت بچه ها رو داشته و هزینه هاشون رو میداده، اما الان حضانت به زن منتقل شده و دیگه اون هزینه ها رو نداره. در این صورت، توان مالیش برای پرداخت مهریه بیشتر میشه.
• افزایش شدید نرخ تورم و کاهش ارزش واقعی اقساط: این همون بلاییه که سر پول میاد! اگه زن هر ماه یه مبلغ ثابت مهریه میگیره، اما ارزش اون مبلغ هی کمتر و کمتر میشه، حق داره که درخواست تعدیل بده تا ارزش واقعی مهریه اش حفظ بشه.
• تغییرات اوضاع اقتصادی کلی: یه وقتایی هم شرایط اقتصادی جامعه کلاً عوض میشه و ارزش پولی که زن میگیره، خیلی کم میشه. این هم میتونه دلیلی برای درخواست تعدیل باشه.

قبل از دادخواست تعدیل چی کار کنیم؟ (پیش نیازها و شرایط اساسی)

قبل از اینکه بخواید برای تعدیل اقساط مهریه دست به کار بشید و دادخواست بدید، باید مطمئن بشید که یه سری پیش نیازها و شرایط مهم وجود دارن. اگه اینا نباشن، متاسفانه پرونده تون به نتیجه ای نمیرسه.

۱. وجود حکم قطعی اعسار و تقسیط مهریه

اولین و مهمترین شرط اینه که قبلاً یه دادگاه حکم اعسار و تقسیط مهریه رو صادر کرده باشه و این حکم قطعی شده باشه. یعنی شما (چه زن، چه مرد) نمیتونید همینجوری الکی برای تعدیل اقدام کنید. باید اول مهریه قسط بندی شده باشه و این قسط بندی دیگه قابل تغییر از نظر ماهیت اصلی نباشه (مگر با تعدیل). یادتون باشه، تعدیل برای تغییر حکم موجوده، نه برای ایجاد حکم جدید.

۲. گذشت زمان منطقی از تاریخ صدور حکم تقسیط اولیه یا آخرین حکم تعدیل

تصور کنید دادگاه همین دیروز برای شما قسط بندی کرده. اگه فردا برید درخواست تعدیل بدید، خب دادگاه قطعاً رد می کنه! باید یه زمان منطقی از حکم اولیه یا آخرین تعدیل گذشته باشه تا تغییرات مالی واقعاً خودشون رو نشون بدن. معمولاً این زمان رو نمیشه دقیق گفت، اما اگه کمتر از ۶ ماه تا یک سال از حکم قبلی نگذشته باشه، احتمال رد شدن درخواست خیلی بالاست. قاضی باید ببینه که واقعاً وضعیت شما تغییر کرده، نه اینکه فقط یه تصمیم عجولانه گرفتید.

۳. وقوع تغییرات مهم و اثبات پذیر در وضعیت مالی یکی از طرفین

اینجا یه نکته خیلی خیلی کلیدیه. برای تعدیل مهریه، باید یه تغییر اساسی و قابل اثبات تو وضعیت مالی یکی از طرفین پیش اومده باشه. یعنی اگه مرد هستید، باید نشون بدید که واقعاً درآمدتون کم شده یا هزینه هاتون بالا رفته. و اگه زن هستید، باید ثابت کنید که مرد پولدارتر شده یا ارزش مهریه شما به خاطر تورم خیلی افت کرده. این تغییرات باید مستند و با دلیل و مدرک قابل اثبات باشن، نه فقط ادعای شما. قاضی الکی حکمش رو عوض نمی کنه!

«برای اینکه درخواست تعدیل اقساط مهریه شما تو دادگاه پذیرفته بشه، حتماً باید بتونید نشون بدید که یه تغییر مهم و واقعی تو اوضاع مالی شما یا طرف مقابلتون اتفاق افتاده و این تغییر هم کاملاً قابل اثبات باشه. وگرنه، دادگاه حرف شما رو قبول نمی کنه.»

نکته مهم: آیا تعدیل قبل از پرداخت پیش قسط امکان پذیر است؟

این هم یه سوال پرتکراره. جوابش اینه که خیر، معمولاً نه. شما باید اول به حکم دادگاه عمل کنید، حداقل پیش قسط رو بدید و بعد اگه شرایطتون تغییر کرد، درخواست تعدیل بدید. تا زمانی که حکمی اجرا نشده، نمیشه انتظار داشت که دادگاه توش تجدیدنظر کنه. قانون میگه اول باید به تعهدات قبلی عمل بشه.

گام به گام تا تعدیل اقساط مهریه (مراحل)

اگه تصمیم گرفتید برای تعدیل اقساط مهریه اقدام کنید، باید بدونید که این کار یه مراحل قانونی داره که باید قدم به قدم طی بشه. بیایید با هم ببینیم چطوری میشه این مسیر رو رفت:

مرحله ۱: جمع آوری مدارک لازم

قبل از هر کاری، باید همه مدارکی که قراره حرف شما رو ثابت کنن، جمع آوری کنید. این مدارک شامل حکم قطعی اعسار و تقسیط مهریه، کارت ملی و شناسنامه خودتون و هر سند و مدرکی که تغییر شرایط مالی رو نشون میده (مثل فیش حقوقی جدید، مدارک بیکاری، اجاره نامه، گواهی پزشکی، لیست بدهی ها و…). جلوتر یه لیست کامل از این مدارک رو براتون میارم.

مرحله ۲: تنظیم دادخواست تعدیل

حالا که مدارک آماده ان، باید یه دادخواست حقوقی بنویسید. این دادخواست باید دقیق و کامل باشه. توش باید مشخصات خواهان (یعنی شما) و خوانده (طرف مقابل)، خواسته تون (مثلاً کاهش یا افزایش اقساط) و مهمتر از همه، دلایل و مستنداتتون رو ذکر کنید. اینجا خیلی مهمه که دلایل تغییر وضعیت مالی رو واضح و با جزئیات بنویسید. اگه وکیل داشته باشید، این مرحله رو وکیل براتون انجام میده که خیالتون راحت باشه.

مرحله ۳: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از تنظیم دادخواست، باید اون رو به همراه تمام مدارکی که جمع کردید، تو یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید. این دفاتر، دادخواست شما رو به دادگاه خانواده ای که قبلاً حکم اعسار رو صادر کرده بود، ارسال می کنن.

مرحله ۴: تعیین جلسه رسیدگی در دادگاه خانواده

وقتی دادخواستتون ثبت شد و به دادگاه رسید، دادگاه یه تاریخ برای جلسه رسیدگی تعیین می کنه و به هر دو طرف (هم شما، هم طرف مقابل) ابلاغ می کنه که تو اون تاریخ مشخص برای دفاع از خودتون حاضر بشید.

مرحله ۵: حضور در جلسه دادگاه و ارائه توضیحات و دفاعیات

روز دادگاه، هم شما و هم طرف مقابل باید حاضر بشید. اینجا فرصت دارید که جلوی قاضی از خواسته تون دفاع کنید و مدارکتون رو ارائه بدید. اگه مرد هستید، توضیح بدید که چرا نمیتونید اقساط قبلی رو بدید؛ اگه زن هستید، بگید که چرا باید اقساط بیشتر بشه. توضیحات شما باید شفاف و منطقی باشه.

مرحله ۶: نقش شهود و نحوه معرفی آن ها

اگه برای اثبات ادعای خودتون به شاهد نیاز دارید (مثلاً اگه مرد هستید و می خواید ثابت کنید درآمدتون کم شده)، باید شهودتون رو تو دادگاه معرفی کنید. شهود باید از وضعیت مالی شما کاملاً باخبر باشن و بتونن جلوی قاضی شهادت بدن. قاضی از اونا سوالاتی می پرسه تا مطمئن بشه که واقعیت رو میگن و بی طرف هستن.

مرحله ۷: صدور رأی توسط دادگاه (قبول یا رد درخواست)

بعد از اینکه حرف های هر دو طرف و شهود رو شنید، مدارک رو بررسی کرد و تحقیقات لازم رو انجام داد، قاضی رأی صادر می کنه. این رأی ممکنه درخواست شما رو قبول کنه و اقساط رو تعدیل بده، یا اینکه درخواستتون رو رد کنه.

مرحله ۸: امکان تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی

اگه با رأی دادگاه اولیه موافق نبودید، نگران نباشید! این رأی قطعی نیست و شما حق دارید که بهش اعتراض کنید. بسته به نوع پرونده و رأی صادر شده، میشه درخواست تجدیدنظرخواهی یا حتی فرجام خواهی داد.

مدارک ضروری برای دادخواست تعدیل اقساط مهریه (چی نیاز داریم؟)

جمع آوری دقیق و کامل مدارک، از نون شب هم واجب تره! اگه مدارکتون ناقص باشه یا نتونید ادعای خودتون رو ثابت کنید، احتمال اینکه درخواستتون رد بشه، خیلی بالاست. پس، حواستون باشه که این لیست رو کامل کنید:

1. رونوشت دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه: این مهمترین مدرکه. همون حکمی که قبلاً مهریه رو قسطی کرده.
2. کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت شما.
3. استشهادیه محلی (در صورت نیاز و با رعایت شرایط قانونی): اگه میخواهید وضعیت مالیتون رو با شهادت همسایه ها یا آشنایان ثابت کنید، باید استشهادیه تهیه کنید.
4. مدارک اثبات کننده تغییر وضعیت مالی: اینجا پاشنه آشیل پرونده ست. بسته به اینکه شما زن هستید یا مرد و چه چیزی رو می خواید ثابت کنید، مدارک فرق می کنه:
   • برای مرد (کاهش توان مالی):
     • فیش حقوقی جدید (که نشون بده حقوق کم شده).
     • مدارک مربوط به بیکاری یا تغییر شغل (مثل نامه اخراج، قرارداد کاری جدید با حقوق کمتر).
     • گواهی پزشکی (اگه بیمار شدید یا از کار افتادگی دارید).
     • اجاره نامه جدید یا قبوض آب و برق و گاز (برای اثبات افزایش هزینه های زندگی).
     • مدارک مربوط به بدهی ها و اقساط بانکی (صورتحساب بانکی، فیش اقساط).
     • سند ازدواج مجدد و تولد فرزندان جدید (برای اثبات افزایش افراد تحت تکفل).
     • مدارک حضانت فرزندان (اگه حضانت رو گرفتید).
   • برای زن (افزایش توان مالی زوج یا کاهش ارزش مهریه):
     • مدارکی که نشون میده مرد درآمد بیشتری پیدا کرده (مثلاً فیش حقوقی جدید، مدارک ثبت شرکت جدید، اسناد مربوط به خرید اموال جدید).
     • گزارش کارشناسی از ارزش دارایی های جدید مرد (اگه کشف شده).
     • مدارکی که نشون بده هزینه های مرد کمتر شده (مثلاً از دست دادن حضانت فرزندان).
     • جدول شاخص قیمت ها یا گزارش بانک مرکزی درباره تورم (برای اثبات کاهش ارزش پول).
5. لیست اموال و دارایی های خواهان و خوانده (در صورت امکان): برای اینکه قاضی دید جامع تری از وضعیت مالی هر دو طرف داشته باشه.
6. گواهی عدم پرداخت اقساط معوقه (در صورت درخواست زوجه برای ابطال تقسیط): اگه مرد اقساطش رو نداده و زن می خواد تقسیط رو باطل کنه.

چند بار میشه برای تعدیل اقساط مهریه اقدام کرد؟

یکی از سوالات مهمی که خیلی ها می پرسن اینه که آیا من فقط یک بار می تونم درخواست تعدیل بدم؟ یا میشه چند بار این کار رو تکرار کرد؟

خبر خوب اینه که قانون محدودیتی برای تعداد دفعات درخواست تعدیل اقساط مهریه نذاشته. یعنی اگه شرایطتون دوباره تغییر کرد، میتونید باز هم درخواست تعدیل بدید. اما یه اگر بزرگ اینجا وجود داره: این اگر همون تغییر شرایط جدید و موثر هست.

دادگاه درخواست شما رو زمانی قبول می کنه که:

1. از تاریخ آخرین حکم تقسیط یا تعدیل، یه مدت زمان منطقی (معمولاً حداقل ۶ ماه تا یک سال) گذشته باشه.
2. یه اتفاق جدید افتاده باشه که وضعیت مالی شما یا طرف مقابل رو به شکل محسوسی عوض کرده باشه.

مثلاً اگه یک بار به خاطر کاهش درآمد درخواست تعدیل دادید و قبول شد، حالا اگه بعد از یک سال دوباره بیکار شدید یا هزینه های درمانی سنگینی براتون پیش اومد، میتونید دوباره درخواست بدید. اما اگه صرفاً به خاطر اینکه قیمت سکه بیشتر بالا پایین شده درخواست بدید، احتمالاً دادگاه قبول نمی کنه، چون این نوسانات بخشی از شرایط عادی اقتصاد ماست و باید یه تغییر واقعی و مشخص تو اوضاع شما یا طرف مقابلتون رخ داده باشه.

چرا ممکنه درخواست تعدیل اقساط مهریه رد بشه؟ (دلایل اصلی)

گاهی اوقات افراد با کلی امید و آرزو درخواست تعدیل میدن، اما دادگاه درخواستشون رو رد می کنه. چرا این اتفاق میفته؟ چند تا دلیل اصلی وجود داره که بد نیست باهاشون آشنا بشید تا شما به این مشکلات نخورید:

• عدم توانایی خواهان در اثبات تغییر شرایط مالی: این مهمترین دلیله! اگه شما نتونید با مدارک و شواهد کافی ثابت کنید که واقعاً وضعیت مالیتون تغییر کرده، قاضی حرفتون رو قبول نمی کنه. فقط ادعا کردن کافی نیست؛ باید دلیل داشته باشید.
• نقص مدارک و مستندات ارائه شده: همونطور که گفتم، مدارک خیلی مهمن. اگه مدارکتون کامل نباشه یا ناقص باشه، دادگاه به دلیل عدم کفایت دلایل، درخواستتون رو رد می کنه.
• شهادت های غیردقیق یا غیرموجه شهود: اگه شهود شما اطلاعات کافی از وضعیت مالیتون نداشته باشن، یا شهادتشون با واقعیت جور در نیاد، یا قاضی احساس کنه بی طرف نیستن، شهادتشون اعتبار نداره و باعث رد درخواستتون میشه.
• طرح دادخواست در زمان نامناسب: اگه بلافاصله بعد از حکم قبلی (بدون اینکه تغییر اساسی رخ داده باشه) درخواست تعدیل بدید، دادگاه درخواستتون رو رد می کنه. باید صبر کنید تا تغییرات واقعاً خودشون رو نشون بدن.
• ادعای اعسار در حالی که توان مالی وجود دارد (مخصوصاً از طرف زوج): بعضی آقایون فکر می کنن میتونن با پنهان کردن اموال یا درآمدشون، ادعای اعسار دروغین کنن. اما دادگاه با تحقیقات لازم، این موضوع رو کشف می کنه و نه تنها درخواستشون رو رد می کنه، بلکه ممکنه با جریمه هم مواجه بشن.
• عدم صداقت در بیان دلایل: اگه دلایلی که ارائه می کنید، کذب یا اغراق آمیز باشن، قاضی به راحتی متوجه میشه و به نفع شما حکم نمیده. صداقت تو دادگاه حرف اول رو میزنه.

یه نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه (راهنمای عملی)

همونطور که گفتم، تنظیم دادخواست یه مرحله خیلی مهمه. اینجا یه نمونه کلی از دادخواست تعدیل رو براتون میذارم تا یه دید کلی ازش داشته باشید. البته همیشه توصیه میشه برای تنظیم دقیق و کامل، از یه وکیل کمک بگیرید:

خواهان: [نام کامل خواهان] - اقامتگاه: [آدرس کامل] - کدملی: [کد ملی]
خوانده: [نام کامل خوانده] - اقامتگاه: [آدرس کامل] - کدملی: [کد ملی]

خواسته:
۱- تعدیل و کاهش اقساط محکوم به (مهریه) دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] (در صورت درخواست زوج)
یا
۱- تعدیل و افزایش اقساط محکوم به (مهریه) دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] (در صورت درخواست زوجه)

دلایل و مستندات:
۱- رونوشت سند رسمی ازدواج شماره [شماره سند]
۲- رونوشت دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مبنی بر اعسار و تقسیط مهریه.
۳- مدارک اثبات کننده تغییر وضعیت مالی (مانند: فیش حقوقی جدید، گواهی بیکاری، مدارک درمانی، اجاره نامه، لیست بدهی ها، اسناد مالکیت جدید خوانده و...)
۴- استشهادیه محلی (در صورت لزوم)
۵- شهادت شهود (در صورت لزوم)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهر]

با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند که اینجانب [نام خواهان] و خانم/آقای [نام خوانده] طبق سند رسمی ازدواج شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ ازدواج] به عقد دائم یکدیگر درآمده ایم.
همانطور که مستحضرید، طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم، اینجانب/خوانده به پرداخت تعداد [تعداد سکه یا مبلغ مهریه] مهریه به صورت [میزان پیش قسط] پیش قسط و مابقی به صورت [تعداد اقساط و زمان پرداخت] محکوم گردیده ام/گردیده اند.

[در اینجا باید دلایل تغییر شرایط مالی خود را با جزئیات کامل و مستند بنویسید. بسته به اینکه زوج هستید یا زوجه، این بخش فرق می کند:]

الف) در صورتی که خواهان زوج باشد:
متأسفانه پس از صدور رأی مذکور، به دلایل خارج از اراده اینجانب، وضعیت مالی بنده به نحو چشمگیری تغییر یافته است. [مثال: اینجانب در تاریخ... شغل خود را از دست داده ام و در حال حاضر بیکار می باشم/درآمد ماهیانه اینجانب از مبلغ ... تومان به ... تومان کاهش یافته است و فیش حقوقی جدید به پیوست تقدیم می گردد. همچنین با توجه به افزایش سرسام آور نرخ تورم و هزینه های معیشتی، و نیز ابتلای اینجانب به بیماری ... که مستلزم هزینه های سنگین درمانی است (مدارک پیوست)، عملاً توان پرداخت اقساط قبلی (هر ... ماه یک سکه/مبلغ ...) را ندارم. علاوه بر این، تعداد افراد تحت تکفل اینجانب از ... به ... نفر افزایش یافته است (مدارک پیوست).]

ب) در صورتی که خواهان زوجه باشد:
با احترام به حکم صادره، متأسفانه پس از گذشت [تعداد] ماه/سال از صدور حکم تقسیط، وضعیت مالی خوانده محترم به نحو چشمگیری بهبود یافته است. [مثال: طبق اطلاعات موثق و مدارک موجود، خوانده محترم در حال حاضر دارای شغل جدید با درآمد بالا می باشد/اموال جدیدی از ایشان کشف شده است که نشان دهنده توان مالی بالای وی می باشد (مدارک پیوست). علاوه بر این، به دلیل تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی، مبلغ اقساط تعیین شده قبلی عملاً ارزش خود را از دست داده و قادر به تأمین حداقل نیازهای اینجانب نمی باشد.]

لذا، با عنایت به مراتب فوق و با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و به منظور اعاده عدالت، تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل و کاهش/افزایش اقساط مهریه و هرگونه تغییر لازم در نحوه پرداخت، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضاء خواهان]

رای وحدت رویه و بخشنامه های قضایی در مورد تعدیل اقساط مهریه

گاهی اوقات تو دادگاه ها، قاضی ها در مورد یک موضوع خاص، نظرات متفاوتی دارن و همین باعث میشه که احکام یکسان نباشه. اینجا پای رای وحدت رویه به میون میاد. رای وحدت رویه، تصمیمی هست که از سوی دیوان عالی کشور صادر میشه تا این اختلافات رو حل کنه و رویه قضایی رو در کل کشور یکسان کنه. تو بحث تعدیل اقساط مهریه هم، این آراء خیلی مهمن چون به قاضی ها یه چهارچوب مشخص میدن که چطوری به این پرونده ها رسیدگی کنن.

رای وحدت رویه تو تعدیل مهریه، به دادگاه ها این اجازه رو میده که با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و توان مالی مرد (محکوم علیه) یا وضعیت زن (محکوم له)، و البته با ارائه مدارک و مستندات لازم، مقدار اقساط رو تغییر بدن. این یعنی دادگاه ها باید تو تصمیم گیری هاشون، واقعیت های اقتصادی رو هم در نظر بگیرن و فقط به حکم اولیه اکتفا نکنن. این آراء باعث میشن که عدالت در پرداخت مهریه، که یه حق شرعی و قانونیه، بهتر رعایت بشه و هم زن و هم مرد، احساس کنن که قانون ازشون حمایت می کنه.

بخشنامه های قضایی درباره تعدیل اقساط مهریه

بخشنامه ها، دستورالعمل هایی هستن که از طرف قوه قضاییه یا دادگستری برای همه دادگاه ها و دفاتر خدمات قضایی فرستاده میشن. این بخشنامه ها به قضات و کارمندان دادگاه میگن که چطوری باید به یه موضوع خاص رسیدگی کنن. تو مورد تعدیل اقساط مهریه هم، ممکنه بخشنامه هایی صادر بشه که مثلاً تاکید کنن قاضی ها باید تو این دوران تورم، بیشتر حواسشون به تغییر شرایط مالی مردم باشه و با دقت بیشتری مدارک رو بررسی کنن. این بخشنامه ها، یه جورایی نقش راهنما رو دارن تا پرونده ها با سرعت و دقت بیشتری حل و فصل بشن.

نمونه ای کلی و قابل استناد به شکل زیر می تواند باشد:

«دادگاه های خانواده در رسیدگی به درخواست های تعدیل اقساط مهریه، وضعیت مالی و معیشتی محکوم علیه را با دقت مورد بررسی قرار داده و در صورت احراز تغییر در وضعیت مالی، اقدام به صدور حکم تعدیل اقساط نمایند. ارائه مدارک از سوی محکوم علیه (از جمله فیش حقوقی، اجاره نامه، هزینه های درمانی، تعداد افراد تحت تکفل و…) در فرآیند بررسی ضروری می باشد.»

قاضی توی دادگاه تعدیل مهریه چی می پرسه؟ (سوالات از زوج و شهود)

اگه پاتون به دادگاه تعدیل مهریه باز شد، باید برای یه سری سوال آماده باشید. هم قاضی از شما (چه زوج باشید چه زوجه) سوال می پرسه، هم اگه شاهد بردید، از اونا. این سوالات برای اینه که قاضی واقعاً متوجه بشه شرایط مالی تغییر کرده یا نه و ادعاها واقعی هستن.

سوالات قاضی از زوج (مرد)

اگه شما مرد هستید و درخواست کاهش اقساط دادید، قاضی معمولاً این سوالات رو ازتون می پرسه:

• شغل و درآمد فعلی شما چیه؟ آیا شغلتون عوض شده؟ درآمدتون کم شده؟ (اینجا باید مدارک جدید مثل فیش حقوقی یا قرارداد کار رو ارائه بدید.)
• چه اموالی دارید؟ خونه، ماشین، زمین، سپرده بانکی، سهام، مغازه؟ (اگه قبلاً داشتید و الان ندارید، باید دلیلشو توضیح بدید.)
• چند نفر تحت تکفل شما هستن؟ زن و بچه، پدر و مادر، خواهر و برادر؟ (مدارک مربوط به اونا رو باید نشون بدید.)
• چه هزینه های ضروری ای دارید؟ اجاره خونه، اقساط بانکی، هزینه های درمانی، تحصیل بچه ها؟ (قبوض، گواهی پزشکی، فیش اقساط رو آماده کنید.)
• آیا بدهی دیگه ای هم دارید؟ به بانک، به آشنایان، به بازار؟ (مدارک بدهی رو ارائه بدید.)
• چرا دیگه نمی تونید اقساط قبلی رو پرداخت کنید؟ دقیقاً چه اتفاقی افتاده که اوضاع مالیتون رو بهم ریخته؟

سوالات قاضی از شهود

اگه شاهد برای پرونده تعدیل مهریه بردید، قاضی از اونا هم سوالاتی می پرسه تا ببینه چقدر از وضعیت شما باخبرن و آیا واقعاً بی طرف هستن یا نه:

• آقای/خانم [نام خواهان] رو از کی و چطور می شناسید؟ آیا فامیل هستید یا دوست یا همسایه؟
• از وضعیت مالی و درآمدی ایشون اطلاع دارید؟ دقیقاً می دونید شغلشون چیه و چقدر درآمد دارن؟
• آیا می دونید ایشون چه اموالی دارن؟ خونه، ماشین یا چیز دیگه؟
• آیا اطلاع دارید که وضعیت مالیشون نسبت به قبل تغییر کرده؟ چطور متوجه این تغییر شدید؟
• آیا ایشون بدهی یا قسط دارن؟ خبر دارید؟
• آیا شما منفعتی تو این پرونده دارید یا با ایشون رابطه فامیلی نزدیک؟ (این سوال برای بررسی بی طرفی شاهد خیلی مهمه.)

نکات مهم:

• شهود باید اطلاعات دقیق بدن: اگه شاهد فقط حرف های کلی بزنه و از جزئیات بی خبر باشه، قاضی شهادتش رو قبول نمی کنه.
• حداقل دو شاهد معتبر: معمولاً برای اثبات اعسار یا تغییر شرایط، به حداقل دو شاهد مرد (یا یک مرد و دو زن) نیاز هست که قابل اعتماد باشن.
• صداقت حرف اول رو میزنه: هم شما، هم شهودتون باید راست بگن. اگه قاضی بفهمه کسی داره دروغ میگه، نه تنها کمکی به پرونده نمیشه، بلکه ممکنه عواقب قانونی هم داشته باشه.

نتیجه گیری: چرا وکیل توی پرونده تعدیل مهریه لازمه؟

تا اینجا حسابی در مورد شرایط تعدیل تقسیط مهریه حرف زدیم. دیدیم که این کار یه فرآیند پیچیده حقوقی داره که هم مدارک زیادی می خواد، هم دلایل قوی و هم حضور فعال تو دادگاه. شاید فکر کنید خودتون هم میتونید از پس این کار بربیاید، اما صادقانه بگم، پرونده های خانواده و مخصوصاً مهریه، ریزه کاری های حقوقی زیادی دارن که هر کسی ازشون خبر نداره.

اینجا دقیقاً جاییه که نقش یه وکیل متخصص خانواده پررنگ میشه. چرا؟ چون یه وکیل خوب:

• به قانون مسلطه: اون همه تبصره ها، آراء وحدت رویه و بخشنامه ها رو از بره و میدونه چطوری ازشون به نفع شما استفاده کنه.
• تو تنظیم دادخواست ماهره: میدونه چطوری یه دادخواست قوی و بدون نقص بنویسه که قاضی نتونه به راحتی ردش کنه.
• بلده چطوری دفاع کنه: تو جلسات دادگاه، با فن بیان حقوقی و استدلال های محکم، از حق شما دفاع می کنه و اجازه نمیده حرف های طرف مقابل، بدون جواب بمونه.
• به جمع آوری مدارک کمک می کنه: بهتون میگه دقیقاً چه مدارکی نیازه و چطوری اونا رو تهیه کنید تا پرونده تون کامل باشه.
• مدت زمان رسیدگی رو کم می کنه: با تجربه و تخصصش، میتونه روند پرونده رو سرعت ببخشه و وقت و انرژی شما رو ذخیره کنه.
• احتمال موفقیت رو بالا می بره: با تمام اینها، حضور یه وکیل مجرب شانس شما رو برای رسیدن به نتیجه دلخواهتون، چه کاهش اقساط باشه چه افزایشش، به شکل چشمگیری بیشتر می کنه.

خلاصه، تعدیل اقساط مهریه یه راهکار قانونیه برای ایجاد عدالت تو شرایط متغیر زندگی. اگه شما هم با این مشکل دست و پنجه نرم می کنید، بدونید که تنها نیستید و قانون راه حلی براش داره. اما برای طی کردن این مسیر پرپیچ و خم، بهتره دست یه متخصص رو بگیرید تا با خیال راحت تر و امید بیشتر، به نتیجه دلخواهتون برسید.