خلاصه کتاب آرمان شهر ( نویسنده توماس مور )

کتاب آرمان شهر اثر توماس مور، تصویری شگفت انگیز از یک جامعه خیالی و ایده آله که در اون همه چیز بر اساس اصول عدالت و برابری پیش می ره. این کتاب در واقع نقدی هوشمندانه به مشکلات زمان خودش و راه حلی فرضی برای ساختن دنیایی بهتره.

راستش رو بخواین، وقتی اسم «آرمان شهر» میاد، یه جورایی فکر می کنی با یه جای بی نقص و رویایی طرفی که فقط تو قصه ها پیدا می شه. اما قضیه خلاصه کتاب آرمان شهر توماس مور یه کمی فرق داره. این کتاب فقط یه قصه ساده نیست؛ یه جورایی آینه تمام نمای جامعه ای هست که توماس مور، فیلسوف و دولتمرد انگلیسی، آرزویش رو در دل داشته و با قلمش اون رو به تصویر کشیده. مور با این کتاب، نه تنها یه جامعه خیالی رو معرفی می کنه، بلکه حسابی به مسائل سیاسی و اجتماعی زمان خودش می تازه و انتقادهای تندوتیزی داره. این اثر اونقدر مهم و تأثیرگذاره که بعد از گذشت قرن ها، هنوز هم محل بحث و بررسیه و ذهن خیلی ها رو به خودش مشغول کرده. پس بیاین یه گشتی تو این ناکجاآباد خیالی بزنیم و ببینیم توماس مور دقیقاً چی تو سرش داشته.

سفری به ناکجاآباد توماس مور

توماس مور، یه آدم حسابی و دولتمرد مهم تو دربار هنری هشتم انگلستان بود. هم حقوق دان بود، هم فیلسوف و هم نویسنده. اما چیزی که مور رو واقعاً معروف کرد و اسمش رو تو تاریخ جا انداخت، همین کتاب آرمان شهر بود. این کتاب سال ۱۵۱۶ منتشر شد، یعنی تو دل رنسانس، زمانی که اروپا حسابی داشت تغییرات بزرگی رو تجربه می کرد.

مور تو این کتاب، یه جزیره خیالی رو توصیف می کنه که توش همه چیز فرق داره. مردم تو آرامش زندگی می کنن، خبری از جنگ و دعوا نیست، و از همه مهم تر، عدالت حرف اول رو می زنه. اسم «اتوپیا» (Utopia) رو هم خودش انتخاب کرده که از دو کلمه یونانی «او» (ou) به معنی «نه» و «توپوس» (topos) به معنی «مکان» گرفته شده؛ یعنی «ناکجاآباد». یه جورایی مور با این اسم، هم می خواست بگه چنین جایی وجود نداره و هم شاید ته دلش آرزو می کرد کاش وجود داشت!

خب، چرا این کتاب اینقدر مهمه؟ چون مور توش به خیلی از مشکلات اساسی جامعه بشری، مثل فقر، نابرابری و فساد، اشاره می کنه و سعی می کنه یه راه حل براشون پیدا کنه. انگار که می خواسته بگه: «ببینید، دنیا می تونه این شکلی هم باشه، اگه فقط یه ذره به اصول بهتری پایبند باشیم.» همین نگاه انتقادی و در عین حال آرمان گرایانه، باعث شده آرمان شهر به یه اثر کلاسیک و ماندگار تو فلسفه و ادبیات تبدیل بشه.

زمینه تاریخی و فکری نگارش

اگه بخوایم بفهمیم مور چرا اصلاً دست به قلم شده و چنین کتابی نوشته، باید یه نگاهی به اوضاع و احوال انگلستان تو قرن شانزدهم بندازیم. اون موقع، انگلستان یه جورایی تو یه آشوب و درگیری بزرگ بود.

انگلستان قرن شانزدهم

اوضاع سیاسی و اجتماعی اون روزا، یه جورایی شبیه به یه آشفتگی تمام عیار بود. اشراف و درباری ها فقط به فکر قدرت و ثروت خودشون بودن، جنگ های داخلی مثل جنگ رزها تازه تموم شده بود و تبعاتش هنوز جامعه رو درگیر کرده بود. فساد و بی عدالتی بیداد می کرد و مردم عادی حسابی تحت فشار بودن.

از نظر اقتصادی هم وضع تعریفی نداشت. یه اتفاق مهم افتاده بود به اسم «حصارکشی اراضی». یعنی چی؟ یعنی زمین های عمومی که مردم دهات توش کشاورزی می کردن و دامداری داشتن، توسط ثروتمندان و اشراف به زور حصارکشی می شد و به مراتع بزرگ برای پرورش گوسفند تبدیل می شد. چرا گوسفند؟ چون پشم خیلی گرون بود و می تونستن صادر کنن و پولدار بشن. نتیجه این کار این بود که دهقان ها از زمین و زندگی شون آواره شدن، بیکاری زیاد شد و فقر به اوج خودش رسید. خیلی از این کشاورزای بیچاره برای زنده موندن مجبور به دزدی می شدن و خب، مجازات دزدی تو اون دوره هم که می دونید، خیلی بی رحمانه بود و اغلب به اعدام ختم می شد. توماس مور خودش این صحنه ها رو از نزدیک دیده بود و حسابی از این اوضاع دل پری داشت.

رنسانس و اومانیسم

اما یه چیز دیگه هم تو اون دوره جریان داشت که روی فکر مور تأثیر زیادی گذاشت: رنسانس و اومانیسم. رنسانس یه دوره بیدارگری و برگشت به دانش و فرهنگ یونان و روم باستان بود. اومانیسم هم یه جنبش فکری بود که ارزش انسان و توانایی های عقلانیش رو تو مرکز توجه قرار می داد.

مور که خودش یه اومانیست مسیحی بود، حسابی تحت تأثیر افکار فلاسفه یونان باستان قرار داشت، مخصوصاً افلاطون و کتاب معروفش «جمهور». افلاطون هم تو «جمهور» از یه جامعه ایده آل حرف می زنه که توش عدالت حاکمه. مور با الهام از افلاطون و البته با دیدگاه های مسیحی خودش، سعی کرد یه مدل جدید از جامعه ایده آل رو توصیف کنه که به مسائل روز خودش هم جواب بده.

ساختار و روایت کتاب

کتاب آرمان شهر در واقع از دو بخش اصلی تشکیل شده که هر کدوم یه جورایی مکمل اون یکی هستن. مور خیلی هوشمندانه این دو بخش رو کنار هم چیده تا هم نقدش رو ارائه بده و هم راه حل پیشنهادی اش رو.

کتاب اول: نقد جهان موجود

بخش اول کتاب، یه جورایی شروع یه گفت وگوی داغ و پرچالشه. اینجا مور خودش رو به عنوان یکی از شخصیت های اصلی داستان معرفی می کنه. اون تو آنتورپ با یه دریانورد جهان دیده به اسم رافائل هیتلودی آشنا می شه. اسم هیتلودی هم معنی خاصی داره: «مخبر بیهودگی». همین اسم نشون می ده که قرار نیست با یه آدم عادی طرف باشیم.

هیتلودی شروع می کنه به تعریف از سفرهاش و از انگلستان و اروپا گله و شکایت می کنه. اون از فساد دربار، از اشراف بی کفایت، و از اون حصارکشی های اراضی که گفتیم و فقر و بیکاری وحشتناک مردم، حسابی شاکیه. نقد اصلیش هم متوجه «مالکیت خصوصی» هست. هیتلودی معتقده که تا وقتی مردم برای خودشون زمین و پول و ثروت جمع می کنن، هیچ وقت عدالت و برابری برقرار نمی شه. اون می گه دزدی و جنایت هایی که تو جامعه رخ می ده، ریشه اش تو همین نابرابری و فقر ناشی از مالکیت خصوصیه.

این بخش، یه جورایی یه حمله تمام عیاره به سیستم موجود و مشکلاتش. مور با این کار، اول ذهن خواننده رو آماده می کنه و بهش نشون می ده که چقدر اوضاع خرابه و چقدر نیاز به یه تغییر اساسی هست. انگار که می خواد بگه: «ببینید چقدر بدبختیم، حالا بیاید یه جایی رو تصور کنیم که این مشکلات رو نداره!»

کتاب دوم: توصیف جزیره اتوپیا

بعد از اینکه هیتلودی حسابی از اوضاع موجود نقد می کنه و همه رو ناامید می کنه، نوبت می رسه به بخش دوم کتاب. اینجا هیتلودی از یه جزیره عجیب و غریب به اسم «اتوپیا» یا همون «آرمان شهر» حرف می زنه که تو یکی از سفرهاش پیداش کرده. این جزیره یه جورایی یه مدل از جامعه ایده آله که همه چیزش بر اساس اصول درست و حسابی بنا شده.

هیتلودی با جزئیات کامل شروع می کنه به توصیف این جزیره، از قوانین و حکومتش بگیر تا نحوه زندگی مردم، اقتصاد، فرهنگ، دین و حتی سیاست خارجی شون. اینجا دیگه مور از طریق هیتلودی، رویاها و ایده های خودش رو برای یه جامعه بهتر رو می ریزه رو کاغذ. این بخش همون چیزیه که به کتاب آرمان شهر اینقدر شهرت داده و باعث شده اسمش تو تاریخ ماندگار بشه.

توماس مور با طرح جزیره آرمان شهر، نه تنها به نقد شدید و بی رحمانه اوضاع اجتماعی و اقتصادی انگلستان قرن ۱۶ پرداخت، بلکه راهکاری رادیکال و انقلابی برای رسیدن به جامعه ای عادلانه و برابر ارائه داد که در آن مالکیت خصوصی جایی نداشت. او به دنبال جایی بود که فقر و بی عدالتی فقط در داستان ها وجود داشته باشد.

جزئیات جامع و دقیق جامعه آرمان شهر

خب، رسیدیم به بخش جذاب ماجرا؛ جزئیات زندگی تو جامعه آرمانی توماس مور. هیتلودی با آب و تاب فراوون، از تمام ابعاد این جزیره خیالی تعریف می کنه. بیاین ببینیم مردم اتوپیا چه جوری زندگی می کنن و چه قوانینی دارن:

نظام سیاسی و حکومتی

تو اتوپیا، حکومت یه جورایی دموکراتیکه ولی نه به شکل امروزی. مردم هر شهر، هر سال سی خانواده رو انتخاب می کنن که بهشون «فیلارچ» می گن. این فیلارچ ها هم از بین خودشون یه «ترانسیبور» انتخاب می کنن. بعدش، هر ده ترانسیبور با فیلارچ های مربوطه شون، یه نماینده رو انتخاب می کنن که بهش «شاه» (ادمیرال یا پرینس) می گن. این شاه هم برای همیشه انتخاب می شه، مگر اینکه بخوان برکنارش کنن.

جالبه بدونید که تو اتوپیا، قوانین خیلی ساده ان و نیازی به وکیل و دادگاه های پیچیده نیست. همه چی واضح و شفافه و مردم خودشون می تونن از حق و حقوقشون دفاع کنن. مجازات ها هم بیشتر جنبه اصلاحی دارن تا تنبیهی. مثلاً به جای زندان، از بردگی استفاده می کنن که شخص گناهکار هم کار کنه و به جامعه خدمت کنه.

نظام اقتصادی و اجتماعی

اینجا می رسیم به یکی از مهمترین و رادیکال ترین ایده های مور: الغای مالکیت خصوصی. تو اتوپیا، چیزی به اسم «مالکیت شخصی» وجود نداره. همه چیز مشترکه. زمین ها، خونه ها، ابزار کار، حتی لباس ها! مردم هر ده سال یه بار خونه هاشون رو عوض می کنن تا کسی به جایی تعصب پیدا نکنه. پول هم وجود نداره و کلاً مبادلات پولی بی معنیه.

کار و تولید: مردم اتوپیا خیلی سخت کار نمی کنن. روزی فقط ۶ ساعت کار می کنن! سه ساعت قبل از ناهار و سه ساعت بعد از ناهار. بقیه وقتشون رو هم برای تفریح، مطالعه و استراحت می ذارن. کار اصلی هم کشاورزیه، چون همه باید یه مدت تو مزرعه کار کنن. البته کارهای صنعتی هم هست که هر کس بر اساس استعدادش یکی از اون ها رو انتخاب می کنه.

توزیع و مصرف: خب وقتی پول و مالکیت خصوصی نباشه، چطور مایحتاج مردم تامین می شه؟ خیلی ساده. بازارهای عمومی وجود دارن که همه می تونن هر چی نیاز دارن، از اونجا بردارن. هیچ کس هم بیشتر از نیازش برنمی داره، چون می دونن همیشه به اندازه کافی هست و نیازی به انبار کردن نیست. یه جورایی برابری تو دسترسی به کالاها حرف اول رو می زنه.

خانواده و اجتماع: خانواده تو اتوپیا یه واحد کوچیک جامعه ست. مردها و زن ها هر دو کار می کنن و به یک اندازه مسئولیت دارن. طلاق هم ممکنه، اما فقط با دلایل خیلی قانع کننده و با اجازه مقامات. بچه ها هم از سن پایین تحت تعلیم قرار می گیرن و همه، بدون استثنا، آموزش می بینن.

آموزش و پرورش: آموزش تو اتوپیا خیلی مهمه و برای همه اجباریه. بچه ها از سنین پایین شروع به یادگیری می کنن و روی یادگیری عملی و مهارت های زندگی تأکید می شه. حتی بزرگسالان هم تشویق می شن که تو اوقات فراغتشون مطالعه کنن و چیزهای جدید یاد بگیرن.

فرهنگ و ارزش ها

فلسفه و عقل گرایی: مردم اتوپیا حسابی به عقل و منطق اهمیت می دن. تصمیماتشون رو بر اساس خرد جمعی می گیرن و تو زندگی روزمره شون هم از فلسفه و تفکر کمک می گیرن. شادی و لذت هم براشون مهمه، اما نه هر لذتی. اونا لذت های معتدل و اخلاقی رو قبول دارن که به کسی آسیب نزنه و برای جامعه مفید باشه.

بهداشت و سلامتی: مراقبت های بهداشتی تو اتوپیا خیلی جدی گرفته می شه. بیمارستان های خوب و مجهزی دارن. اگه کسی به بیماری لاعلاج مبتلا بشه و خیلی رنج بکشه، با کمک کشیش ها و مسئولین، ممکنه بهش اجازه داده بشه که زندگی خودش رو تموم کنه. البته این کار به هیچ وجه اجباری نیست و فقط در صورتیه که خود بیمار و خانواده اش راضی باشن.

دین و مذهب

اتوپیا یه جامعه مذهبی بود، اما با یه تفاوت بزرگ: تحمل عقاید مذهبی. یعنی هر کسی می تونست به هر خدایی که دوست داره ایمان داشته باشه، تا زمانی که به عقاید دیگران احترام بذاره و باعث آزار و اذیت نشه. البته همه به یه خدای واحد و برتر اعتقاد داشتن، اما شکل پرستششون فرق داشت. این تحمل مذهبی تو قرن ۱۶ اروپا که جنگ های مذهبی بیداد می کرد، یه ایده حسابی رادیکال و شجاعانه بود.

سیاست خارجی و جنگ

مردم اتوپیا به شدت از جنگ و خونریزی متنفر بودن و صلح طلب محسوب می شدن. اما خب، دنیا جای ناامن و پرخطریه. اونا برای حفظ خودشون، از دیپلماسی و استراتژی های هوشمندانه استفاده می کردن. تو جنگ ها هم ترجیح می دادن از «مزدوران» استفاده کنن! یعنی یه سری سرباز حرفه ای رو از کشورهای دیگه استخدام می کردن که بهشون «زامپولتی ها» می گفتن تا جون شهروندان خودشون رو به خطر نندازن. یه جورایی عمل گرایی محض!

مضامین کلیدی و پیام های اصلی کتاب

حالا که با جزئیات جامعه آرمانی توماس مور آشنا شدیم، بیاین یه نگاهی به پیام های اصلی و مهم این کتاب بندازیم. خلاصه کتاب آرمان شهر فقط درباره یه جزیره خیالی نیست، بلکه پر از ایده های عمیق و فلسفیه.

نقد مالکیت خصوصی: ریشه فقر و بی عدالتی

اصلی ترین و ریشه ای ترین حرف مور تو این کتاب، همین نقدیه که به مالکیت خصوصی داره. هیتلودی و خود مور معتقدن که تمام فقر، دزدی، جنایت و نابرابری هایی که تو جامعه می بینیم، ریشه اش تو همین حس «مالک منم» هست. وقتی هر کس فقط به فکر جمع کردن ثروت برای خودش باشه، اون وقت ثروتمندها روز به روز ثروتمندتر می شن و فقرا هم فقیرتر. تو آرمان شهر، با از بین بردن مالکیت خصوصی، همه چیز برای همه مشترکه و هیچ کس دغدغه نداره که فردا چی بخوره یا کجا زندگی کنه. یه جورایی می خواست بگه اگه همه چیز رو مال همه بدونیم، دیگه جنگ و دعوایی سر چیزی نمی مونه.

جستجوی عدالت و برابری اجتماعی

مور تمام تلاشش رو کرده تا راه حل هایی برای یه جامعه عادل و برابر ارائه بده. ساعات کاری کم، آموزش همگانی، بهداشت عمومی، و توزیع عادلانه منابع، همگی برای رسیدن به این هدفه. تو آرمان شهر، هر کس به اندازه نیازش برمی داره و هیچ کس بیشتر از نیازش انبار نمی کنه. این یه جورایی شبیه به یه آرزوی بزرگ برای برقراری عدالت تو جامعه ست که هنوز هم خیلی ها دنبالش هستن.

مفهوم اتوپیا: ناکجاآباد یا مکان نیکو؟

این کلمه «اتوپیا» یه بازی با کلماته. از یه طرف، همونطور که گفتیم، از ریشه «ou-topos» به معنی «ناکجاآباد» میاد؛ یعنی جایی که وجود نداره. از طرف دیگه، شبیه کلمه «eu-topos» به معنی «مکان نیکو» یا «جای خوب» هم هست. مور با این بازی کلمات، می خواد یه جورایی ابهام ایجاد کنه. آیا آرمان شهر فقط یه رویا و خیال دست نیافتنیه؟ یا اینکه یه الگوی ایده آله که بشریت باید تلاش کنه بهش برسه؟ این دوگانگی تو معنی، خودش یه پیام عمیق داره.

آزادی فردی در برابر نظم اجتماعی

یکی از نکات جالبی که تو تحلیل کتاب آرمان شهر میشه بهش اشاره کرد، اینه که آیا مردم اتوپیا واقعاً آزاد هستن؟ از یه طرف، اونا از فقر و جنگ و بی عدالتی آزادن. اما از طرف دیگه، جامعه اتوپیا یه جامعه خیلی منظمه. همه چیز یه جورایی از پیش تعیین شده و آزادی های فردی مثل انتخاب شغل، سفر، یا حتی تفریحات شخصی، حسابی تحت کنترل و نظارته. هیچ کس نمی تونه بدون اجازه از شهرش خارج بشه یا کاری بکنه که نظم اجتماعی رو به هم بزنه. اینجاست که یه سوال پیش میاد: کدوم آزادی واقعی تره؟ آزادی از فقر و نیاز، یا آزادی انتخاب های فردی؟

طنز و کنایه: آیا مور واقعاً اعتقاد داشته است؟

راستش رو بخواین، خیلی از محققین معتقدن که توماس مور تو نوشتن آرمان شهر، یه رگه هایی از طنز و کنایه هم داشته. یعنی ممکنه خودش هم به این مدل جامعه ای که توصیف کرده، صد در صد اعتقاد نداشته و فقط خواسته با این ترفند ادبی، نقدهاش رو به گوش پادشاه و مردم برسونه. مثلاً استفاده از اسم «هیتلودی» به معنی «مخبر بیهودگی» یا حتی خود اسم «اتوپیا» که «ناکجاآباد» معنی می ده، خودش یه جورایی کنایه آمیزه. آیا مور می خواسته بگه این ایده ها خوبن، ولی در واقعیت غیرقابل تحقق ان؟ این هم یه جنبه دیگه از عمق فکری مور رو نشون می ده.

تحلیل و بررسی انتقادی

خب، تا اینجا با خلاصه داستان آرمان شهر و ایده های اصلی توماس مور آشنا شدیم. اما هیچ اثر بزرگی بدون نقد و بررسی نیست. بیاین یه نگاهی هم به جنبه های انتقادی این کتاب بندازیم.

واقع گرایی در برابر آرمان گرایی: آیا آرمان شهر قابل تحقق است؟

بزرگترین سوالی که همیشه درباره آرمان شهر مطرح بوده، اینه که آیا چنین جامعه ای اصلاً قابل تحققه؟ واقع بینانه نگاه کنیم، خیلی سخته که بشریت رو وادار کنیم تمام غرایض فردی و حس مالکیتش رو کنار بذاره و همه چیز رو مشترک کنه. مور یه جورایی یه طرح ایده آل و دست نیافتنی ارائه داده. بعضی ها می گن این فقط یه فکر زیباست که تو کتاب ها می مونه و تو دنیای واقعی جایی نداره. اما خب، بعضی های دیگه هم معتقدن که آرمان شهر یه فانوس دریاییه که مسیر رو بهمون نشون می ده، حتی اگه هیچ وقت بهش نرسیم.

مقایسه با سایر آرمان شهرها

آرمان شهر توماس مور تنها ناکجاآباد تاریخ نیست. قبل از مور، افلاطون تو کتاب «جمهور» از یه مدینه فاضله حرف زده بود که توش فلاسفه بر مردم حکومت می کنن. تو دنیای اسلام هم ابونصر فارابی تو کتاب «آرای اهل مدینه فاضله» ایده های مشابهی رو مطرح کرده. فارابی هم معتقد بود که یه جامعه ایده آل باید بر اساس عقل و فضیلت و زیر نظر یه حاکم دانا اداره بشه تا مردم به سعادت واقعی برسن. فرق مور با این فلاسفه اینه که مور خیلی بیشتر روی جزئیات روزمره زندگی، مثل کار و اقتصاد، تمرکز کرده و جامعه اش رو از جنبه های مختلف توصیف کرده.

تأثیرات بلندمدت کتاب: بر سوسیالیسم و کمونیسم

با اینکه مور خودش یه کاتولیک معتقد بود و احتمالاً هرگز با ایده های سوسیالیسم و کمونیسم قرن نوزدهم موافق نبود، اما کتابش حسابی روی متفکران سوسیالیست و کمونیست تأثیر گذاشت. ایده الغای مالکیت خصوصی و اشتراکی بودن منابع، سنگ بنای ایدئولوژی های سوسیالیستی شد. سوسیالیسم در آرمان شهر به این معنی بود که همه چیز برای همه است، نه برای عده ای خاص. مارکس و انگلس هم بعداً با اینکه سوسیالیسم مور رو «اوتوپیک» (خیال پردازانه) می دونستن و معتقد بودن سوسیالیسم باید بر پایه تحلیل های علمی از تاریخ و اقتصاد باشه، اما نمی تونستن تأثیر آرمان شهر رو نادیده بگیرن.

نقدهای مدرن به اتوپیا: جنبه های احتمالی ویران شهری

امروز که به آرمان شهر نگاه می کنیم، شاید بعضی از جنبه هاش به جای اینکه آرمانی به نظر برسن، یه جورایی ویران شهری (دیس توپیک) باشن. مثلاً فقدان کامل حریم خصوصی، کنترل شدید اجتماعی، و اجباراتی که برای مردم وجود داره، ممکنه برای ما امروزی ها که به آزادی فردی اهمیت می دیم، یه کمی ترسناک باشه. تو آرمان شهر، مردم مدام تحت نظارت هستن و هر حرکتشون ممکنه توسط جامعه کنترل بشه. این جنبه ها باعث شده که بعضی از منتقدین بگویند آرمان شهر، بیشتر شبیه به یه زندان بزرگ و منظم میمونه تا یه بهشت روی زمین!

شاید جذاب ترین سوالی که کتاب آرمان شهر توماس مور مطرح می کند، این باشد که آیا عدالت و برابری مطلق، به بهای از دست دادن آزادی های فردی و حریم خصوصی، ارزشش را دارد؟

نتیجه گیری: میراث ماندگار یک ناکجاآباد

در آخر کلام، باید بگیم خلاصه کتاب آرمان شهر ( نویسنده توماس مور )، با تمام ابعادش، یه اثر بی نظیره که هنوز هم حرف های زیادی برای گفتن داره. این کتاب فقط یه داستان از یه جزیره خیالی نیست، بلکه یه دعوت بزرگ به تفکر و تأمله. مور، با هنرمندی خاص خودش، ما رو به سفری به ناکجاآباد خودش می بره تا بهمون نشون بده که چطور می تونیم به دنیا نگاه کنیم و راه هایی برای بهتر کردنش پیدا کنیم.

چرا هنوز هم این کتاب محل بحث و تأمله؟ چون سوالاتی که مور مطرح کرده، هنوز هم سوالات اساسی زندگی ما هستن: چطور می تونیم فقر و نابرابری رو ریشه کن کنیم؟ آیا مالکیت خصوصی واقعاً ریشه تمام مشکلاته؟ چطور می تونیم بین آزادی فردی و نظم اجتماعی تعادل برقرار کنیم؟ این کتاب، شاید جواب های قطعی به ما نده، اما حسابی ذهن رو درگیر می کنه و به چالش می کشه.

میراث آرمان شهر اینه که به ما یادآوری می کنه همیشه میشه به دنیایی بهتر فکر کرد. حتی اگه اون دنیا فقط تو ذهن و روی کاغذ وجود داشته باشه. این کتاب یه جورایی یه جرقه برای ذهن های کنجکاوه که به دنبال عدالت و برابری می گردن. پس اگه تا حالا سراغش نرفتید، شاید وقتشه که یه سر به این «ناکجاآباد نیکو» بزنید و ببینید توماس مور با اون قلم جادوییش چی برامون به ارمغان آورده.