به گزارش تیتو، اقتصاد ایران سال پرچالش دیگری را پشت سر گذاشت، نرخ تورم همچنان بالا بود و نرخ دلار نیز که تا مدت ها روی محدوده 50 هزار تومان تثبیت شده بود در پایان سال به 60 هزار تومان نزدیک شد. گویی بعد از چند سال قرار نیست که مردم بالاخره روی آرامش را بچشند و خبرهایی که از وضعیت اقتصادی سال 1403 به گوش می رسد چندان مطلوب نیست.
انتخاب در گزارشی نوشت: این وضعیت در حالیست که دولتمردان از نرخ های رشد 5 درصدی و بالاتر حرف می زنند، اما آنچه که واضح است این است که مردم دست کم چنین چیزی را حس نمی کنند. وزیر اقتصاد در حالی نرخ رشد اقتصادی 9 ماهه اول سال را بالاتر از 6 درصد اعلام کرده، اما قدرت خرید مردم طی سالی که گذشت به شدت کاهش یافت و نمود آن را می توان در بازارهای نزدیک به پایان سال مشاهده کرد.
کاهش شدید قدرت خرید مردم در حالیست که وزیر اقتصاد از کاهش 20 درصدی نرخ تورم در پایان سال نسبت به ابتدای سال صحبت کرد.
کسری بودجه سال 1403
لایحه بودجه سال 1403 هنوز به طور کامل تصویب نشده و محمدباقر قالیباف تنها بخش اول لایحه بودجه را برای اجرا ابلاغ کرده است. این در حالیست که بین دولت و مجلس بر سر لایحه بودجه اختلافات سنیگینی وجود دارد. بعد از مدت ها کش و قوس بین مجلس و دولت بر سر لایحه بودجه سال 1403 در تاریخ 27 اسفندماه بود که شورای نگهبان بخش اول لایحه بودجه که شامل «سقف منابع عمومی و مفروضات منابع و مصارف» است را تایید کرد. دولت بر این عقیده است که اصلاحات مجلس باعث تشدید کسری بودجه و ناترازی می شود و مجلس نباید دخل و تصرف زیادی در لایحه بودجه داشته باشد. این در حالیست که مجلس عقیده متفاوتی دارد و معتقد به ایجاد تغییرات اساسی است.
طبق گفته کارشناسان و خود دولت فقط تغییرات مجلس حدود 400 هزار میلیارد تومان بر بار مالی دولت افزوده است بدون اینکه منابعی برای این مصارف بیندیشد. در همین راستا رییس سازمان برنامه و بودجه «صریحا» اعلام کرده که دولت توان تامین مالی این مقدار را ندارد.
این موضوع در سال های گذشته نیز وجود داشت و همین تغییرات مجلس در نهایت باعث کاهش تخصیص بودجه اشتغال و .. سایر بخش ها شد.
در حال حاضر کسری تراز عملیاتی بودجه حدود 307 هزار میلیارد تومان است و اگرچه نسبت به سال قبل حدود 32 درصد کسری تراز عملیاتی بودجه کاهش داشته، اما با توجه به رشد شدید درآمدهای مالیاتی دولت و به طور کلی درآمدهای دولت این میزان کسری تراز عملیاتی قابل توجه است. مجموع منابع عمومی دولت 2462 هزار میلیارد تومان است که نسبت به بودجه سال گذشته، 18.2 درصد رشد نشان می دهد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس کسری بودجه فقط از ناحیه هدفمندی یارانه ها حدود 270 هزار میلیارد تومان خواهد بود و این در حالیست که دولت در لایحه بودجه بدهی 150 هزار میلیارد تومانی خود به سازمان تامین اجتماعی را نادیده گرفته است.
با در نظر گرفتن میزان بار مالی تحمیل شده مجلس به دولت احتمالا رقم کسری بودجه سال 1403 در همین محدوده 400 هزار میلیارد تومان قرار بگیرد. این میزان کسری یعنی تحمیل بار اضافه به شبکه بانکی کشور و سپس افزایش اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی و در نهایت چاپ پول و تورم؛ بنابراین می توان گفت سال آینده دست کم از ناحیه کسری بودجه تورم در کشور همچنان مزمن است. تورم مزمن به نوبه خود به معنی کاهش رشد اقتصادی کشور است.
برخی کارشناسان از جمله فیاضی عقیده دارند که درآمدهای مالیاتی با توجه به اینکه امسال افزایش شدید یافته کاملا محقق نخواهد شد و دولت از همین ناحیه حدود 200 هزار میلیارد تومان کسری خواهد داشت.
طبق گفته وی برآورد می شود که کسری درآمدهای گمرکی نیز حدود 80 هزار میلیارد تومان خواهد بود که همه این ها باعث کسری بودجه بالا و ادامه تورم مزمن می شود.
همچنین کارشناسان میزان درآمدهای نفتی دولت را حدود 200 هزار میلیارد تومان اضافه بر ظرفیت می دانند.
«محمد تقی فیاضی» منتقد اقتصادی بر این عقیده است که فقط لایحه دولت حدود 500 هزار میلیارد تومان کسری قطعی خواهد داشت و اگر تغییرات مجلس را هم به این کسری اضافه کنیم لایحه بودجه سال آینده حدود 800 هزار میلیارد تومان کسری خواهد داشت که رقمی حیرت آور خواهد بود.
فیاضی بر این عقیده است که دولت برخی از مصارف پیش بینی شده در لایحه بودجه را تخصیص نمی دهد و از همین طریق بخشی از کسری را جبران می کند. به این ترتیب کف کسری بودجه دولت حدود 300 هزار میلیارد تومان خواهد بود.
«حسین راغفر» اقتصاددان نیز تصور نسبتا بدبینانه ای از نرخ تورم در سال 1403 دارد. وی می گوید: «دولت اعلام کرده تورم 40 درصد است و همین حدود را برای سال آینده نیز برآورد کرده اند، اما با برآوردهایی که انجام داده ایم به نظر من تورم چه بسا، 60 درصد یا بیشتر باشد؛ به ویژه با شرایطی که درحال حاضر داریم.
به هرحال تورم هم میانگین 300 یا 400 قلم کالاست و برای مردم بیشتر آن بخش حس می شود که سبد کالایی شان را تشکیل می دهد».
این نرخ تورم بالا در حالیست که دولت حقوق کارمندان را تنها 20 درصد افزایش داده و بازنشستگان همچنان به عدم اجرای همسان سازی و افزایش کم حقوق سال آینده اعتراض دارند.
افزایش دوباره نرخ دلار؟
نرخ دلار آزاد اکنون در محدوده 60 هزار تومان قرار گرفته و مجموعه ای از عوامل از بی ثباتی های سیاسی در منطقه گرفته تا کسری بودجه، رشد نقدینگی، تقاضای واردات و تسویه حساب ها و … در افزایش نرخ دلار در روزهای پایانی سال نقش داشته اند. با توجه به اینکه برآورد می شود دولت در سال آینده با کسری بودجه مواجه شود و برای تامین مالی دست به دامان شبکه بانکی شود.
به نظر می رسد که ممکن است روند افزایش نرخ ارز تداوم داشته باشد. به ویژه اینکه به صورت سنتی همیشه در اوایل سال قیمت ها افزایش پیدا می کند.
برخی از کارشناسان از جمله یحیی آل اسحاق بر این عقیده هستند که روند افزایشی نرخ دلار ناشی از اتفاقات منطقه است و اگر این تنش ها رفع شود می تواند منجر به ثبات و آرامش در بازار شود.
وی همچنین می گوید جو روانی و فضاسازی های شکل گرفته نیز در افزایش قیمت ارز اثر دارد، البته اگر بانک مرکزی با توجه به سابقه سال های گذشته این موضوع را مدیریت کند، نوسانات نرخ ارز کمتر خواهد شد.
اما آنچه که واضح است این است که احتمالا نرخ ارز در مسیر افزایش تدریجی قرار خواهد گرفت و مهمترین دلیل آن دست کم در ماه های ابتدایی سال کسری بودجه خواهد بود.
سیاست های بانک مرکزی از جمله انتشار اوراق با نرخ سود 30 درصد برای تامین مالی و همچنین فروش سکه با دلار در محدوده 90 هزار تومان نیز تاثیری در کاهش نرخ دلار نداشته و دلار در بازار آزاد همچنان مسیر خود را طی کرده و اکنون دوباره بعد از این کاهش مقطعی به 60 هزار تومان رسیده است.
افزایش نرخ دلار و قرار گرفتن در مسیر صعودی می تواند تمامی متغیرها از جمله مسکن و خودرو و سکه و طلا و … را تحت تاثیر قرار بدهد.
ترامپ و دلار
نکته مهم دیگر که قطعا باید در نوسانات نرخ ارز در نظر گرفت انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست که قرار است نوامبر سال آینده برگزار شود. یعنی 15 آبان ماه سال آینده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار خواهد شد و یکی از کاندیداها دونالد ترامپ خواهد بود. ترامپ توانسته در انتخابات مقدماتی آمریکا با قدرت خود را به عنوان کاندیدای جمهوری خواهان معرفی کند و تلاش دموکرات ها از طریق اقدامات قضایی و تشکیل پرونده های مختلف نتوانسته از میزان محبوبیت وی در آمریکا بکاهد و چه بسا برعکس محبوبیت وی دست کم در برابر جو بایدن افزایش هم پیدا کرده است.
از نظر بازار، حضور ترامپ یعنی بازگشت فشار حداکثری همه جانبه و این معنایی ندارد جز تورم و تحمیل هزینه های سنگین به اقتصاد کشور. کشور همچنان از پیامدهای تحریم های ترامپ در سال 1397 ریکاوری نشده و دلار از آن زمان یعنی 18 هزار تومان اکنون به 60 هزار تومان رسیده است. اگر فضای انتخابات آمریکا بر مدار پیروزی ترامپ بچرخد نرخ ها احتمالا دوباره در مسیر جهش قرار خواهد گرفت.
با توجه به اینکه دولت کنونی بنای مذاکره را نخواهد داشت بنابراین باید شاهد یک تقابل تمام عیار بین دولت ایران و دولت ترامپ باشیم که این موضوع نیز جهش دلار را رقم خواهد زد.
217
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "اوضاع اقتصاد ایران در سال 1403 چگونه خواهد بود؟" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "اوضاع اقتصاد ایران در سال 1403 چگونه خواهد بود؟"، کلیک کنید.
