امانویل کانت و دانستن – خبرگزاری تیتو

فلسفه برای کودک 8؛

کانت می گفت ما باید مانند کارآگاهان قبل از اینکه چیزی را باور کنیم، آنچه را که به ما می گویند بررسی کنیم و به آن فکر کنیم.

خبرگزاری علم و فناوری تیتو- آزاده پورحسینی؛ امروز قرار است با مفهوم دانستن از دیدگاه فیلسوف مشهور آلمانی، امانویل کانت آشنا شویم. تصور کنید دوستی دارید که پافشاری دارد چیزی درست است زیرا شخص دیگری به او اینطور گفته است. او گمان می کند دانسته اش درست است. با این حال نقش ما در این میان چیست؟ آیا ما هم باید حرف او را باور کنیم؟   

کانت می گفت : «وقتی نسبت به چیزی خبری به ما می رسد، باید از مغز خود برای کشف و درک آن استفاده کنیم.» حرف کانت به زبان ساده این است که ما نباید هر چیز را باور کنیم فقط به این دلیل که مردم اینطور می گویند! در عوض باید سعی کنیم واقعاً سردربیاوریم موضوع از چه قرار است و در مورد حقیقت درنگ بیشتری داشته باشیم.

به اعتقاد کانت استفاده از عقل به همین معنی است و باید واقعاً درباره شنیده ها فکر کرد و کورکورانه گفته های بقیه را نپذیرفت. کانت می خواست ما مانند کارآگاهان قبل از اینکه چیزی را باور کنیم، آنچه را که به ما می گویند بررسی کنیم و به آن فکر کنیم.

کانت همچنین می گفت که وقتی در مورد چیزی فکر می کنیم، باید از جنبه های مختلف بررسی اش کنیم، نه فقط از دیدگاه خودمان. این بدان معناست که باید در نظر بگیریم چیزی که می دانیم برای همه معنایی مانند ما دارد یا نه.

به باور کانت “دانستن” ما، فقط از تجربه های ما به دست نمی آید، بلکه ناشی از کارکرد ذهن ماست. کانت تاکید داشت ذهن ما نقش مهمی در تشخیص اینکه چه چیزی درست است و یا نه دارد.

به این جمله فکر کنید: « می دانم حق با من است.»

چه چیزی ما را مطمین می کند که حق با ما است؟

بیایید با یک مثال بیشتر با این موضوع روبه رو شویم. وقتی یک برگ سبز درخت را در دست دارید، با اطمینان به همه می گویید که رنگ آن سبز است یا می گویید: 4=2 2

از کجا می دانید که گفته هایتان درست است؟

خب معلوم است! چون همه رنگ سبز برگ را می بینند و علم ریاضی و محاسبات هم درستی حاصل جمع را تایید می کند.

 

ایستگاه تفکر

1-به نظر شما دانستن یعنی چه؟

2-طرز تفکر به چه معناست؟

داستان کوتاه

روزی روزگاری در سرزمینی دور پرنده ای به نام هُدهُد در جنگلی دور زندگی می کرد. هدهد به همه می گفت: درست است بال های من خاکستری است، اما وقتی پرواز می کنم و بالهایم را کاملاً باز می کنم. پرهای زیر بالم آبی رنگ هستند. سنجاب کوچولو گفت: مگر می شود؟ بال آبی؟

یک روز هدهد با خودش فکر کرد چرا آبی بودن پرهایش را به همه نشان ندهد؟ او می دانست که حیوانات جنگل با رنگ ها آشنایی دارند. پس شروع به پرواز کرد و در آسمان زیبا به پرواز درآمد.  درحالی که پرواز می کرد می شنید که همه حیوانات می گویند: به به! چه بال های زیبایی! تا به حال چنین پرهای آبی زیبایی ندیده بودیم.

در این میان سنجاب کوچولو هم با هیجان گفت: ببینید چه پرهای آبی زیبایی!

و همه در کنار یکدیگر از آن روز آفتابی بهاری بسیار لذت بردند.